هجوم مردم به بازار بورس برای رسیدن به سود در کوتاه‌مدت، نگران‌کننده است

چهارمین نشست از سلسله نشست‌های گفت‌وگوهای آزاد علامه با حضور دکتر محمدهاشم بت‌شکن، رئیس خوشه مشورتی پولی و بانکی در کشور و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی با موضوع «نقش نظام بانکی و مالی در بحران کرونا» برگزار شد.

به گزارش عطنا، در این نشست بحث مالیات بر خانه های خالی به عنوان راهکار دولت در کنترل بازار مسکن مطرح شد و از نظر دکتر بت شکن در شرایطی مالیات باید دریافت شود که متغیرهای اقتصادی قابل پیش بینی باشد. چرا که بازار مسکن مانند سایر بازارها قابل واردات نیست و همواره باید ذخیره ای در حوزه مسکن داشته باشیم و آن حداقل سرانه هر خانوار برای شهر تهران ۷۵ متر و برای سایر شهرها ۱۰۰ متر است.

او ادامه داد: اگر شرایط بالا رفتن قیمت مسکن را شاهد بودیم با عرضه موجودی مسکنی که دولت تهیه کرده است، بازار کنترل می شود. راه دیگر توانمندسازی اقشار مردم برای خرید مسکن است و این وام باید در استطاعت آنها باشد. مثلاً وام ۲۰۰ میلیون تومانی حدود ۳ الی ۴ میلیون قسط دارد و برای دهک های ۴ و ۵ که اکثراً کارمند هستند مقداری سخت است.

وی همچنین در مورد گرفتن مالیات بر سود سپرده های بانکی گفت: در این شرایط فعلی اعتقادی به گرفتن مالیات به سود سپرده ندارم. مردم اعتماد زیادی به بانک ها دارند و اگر مالیات گذاشته شود موجب سلب اعتماد می شود و این سرمایه هنگفت در جای دیگری سرازیر می شود؛ در این خصوص باید قوانین و مقررات بانکی متناسب با آن تغییر کند.

بت شکن در مورد بنگاهداری برخی از بانکها تاکید کرد: در برخی از بانک های دولتی و خصوصی بنگاهداری صورت نگرفته است از جمله در بانک کشاورزی و بانک مسکن. چرا که سرمایه های آنها در کارهای مختص و مرتبط با آنها مصرف می شود. چیزی که در بنگاهداری بانک ها مشهود است شاید در سودآوری غیرمرتبط با چرخه بانکی است از جمله در بانک های تجاری که در قبال دیون دولت به این بانک ها برخی کارخانجات و شرکت ها را به اختیار در آورده اند و این عمل ناخواسته صورت گرفته است. در این زمینه باید این تفکیک صورت گیرد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به سوالی مبنی بر ورشکستگی برخی بانک ها بر اساس ماده ۱۴۱ قانون تجارت پاسخ دادند: در ماده ۱۴۱ قانون تجارت داریم که: «اگر بر اثر زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از بین برود، هیئت مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت کند تا موضوع انحلال یا بقای شرکت مورد مشورت و رای واقع شود. هرگاه مجمع مزبور رای به انحلال ندهد باید در همان جلسه و با رعایت مقررات ماده ۶ این قانون سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد. در صورتی که هیئت مدیره برخلاف این ماده به دعوت مجمع عمومی فوق العاده مبادرت ننماید و یا مجمعی که دعوت می‌شود نتواند مطابق مقررات قانونی منعقد شود، هر ذی‌نفع می‌تواند انحلال شرکت را از دادگاه صلاحیت‌دار درخواست نماید.» در بانک حتی اگر ناترازی نقدی رخ دهد نیز ورشکسته است، ولو بر اساس ماده ۱۴۱ قانون تجارت نباشد. به عقیده بنده ورشکستگی در بانک ها نیاز به ارزیابی کیفی دارایی ها بر اساس گزارش بانک مرکزی دارد و اگر اندازه دارایی های بانک زیاد باشد می تواند دارایی انباشه و کاستی را پوشش دهد. به نظر بنده اگر بانک سه شرط زیر را داشت می توان گفت که ورشکسته است: اضافه برداشت از بانک مرکزی، زیان انباشه و بالا بودن نسبت مطالبات از دارایی؛ که این سه مورد نشانه بدخیمی بانک است.

در ادامه این نشست آنلاین، بت شکن در خصوص ادغام اخیر برخی بانک ها گفت: یکی از راهکارها برای کاهش هزینه بانکها ادغام شعب و برخی موسسات و بانک ها است و این برای هم افزایی بانک ها مانند بانک سپه موجب هم افزایی و درآمد بیشتر است و از سوی دیگر کاهش هزینه ها را در پی دارد.

حذف ۴ صفر و یا یک صفر از پول ملی از دیگر سوالاتی بود که بت‌شکن در پاسخ گفت: حذف صفر باید با داشتن برنامه باشد و در پی آن اصلاح اقتصادی داشته باشیم و این یک ماژول از اصلاح ساختار بانکی است و خود به خود حذف صفر از پول ملی به عنوان یک خروجی مطرح نیست و اگر اصلاح نظام بانکی رخ دهد و حذف صفر از پول به عنوان نقطه شروع باشد خوب است و با آن موافقم.

وی در مورد بازار بورس بیان داشت: باتوجه به اینکه نقدینگی ها به سمت بازار بورس سوق داده شده است و چون بازارهای سرمایه ای در ایران ابزارهای کنترل ریسک را دارند مقداری ایمن هستند، اما هجوم یکباره مردم به بازار بورس و بی گدار وارد شدن برای سود بردن در زمان کوتاه مقداری نگران کننده است. مردم باید تحلیلگر بازار باشند و حداقل در ۵۰ شرکت برتر بورسی سرمایه گذاری کنند و این برای آنها مطمئن تر است و مقدار ریسک را کاهش می دهد.

در بخش پایانی این نشست، بت شکن در خصوص ابعاد پولی و بانکی بحران کرونا گفت: افت ۲۰ تا ۳۰ درصدی شاخص بورس های دنیا و در حوزه های اقتصادی که به برخی کسب و کارها آسیب رساند، هرچند در حوزه فروشگاه های آنلاین سود داشت. در کل در تمام دنیا شکل های خروج از بحران کرونا را در سه یا چهار شکل می دانند؛ به شکل V (با سرعت)، به شکل U (نیمه سریع)، به شکل L (ادامه دار) و به شکل W. به نظر بنده در ایران برون رفت به شکل اول V و با سرعت است. در حوزه اجرایی سه مخاطب داریم؛ خانواده، کسب و کار و حوزه مالی. اقداماتی در این زمینه ها هم انجام شده است. در حوزه خانواده با پرداخت وام یک میلیون تومانی و بسته معیشتی و کمک خانوار، در کسب و کارها در حوزه دادن وام و تعویق پرداخت و مالیات، بیمه بیکاری و... در بخش سیاست مالی با پرداخت ۲۵ هزار میلیارد تومان وام برای ۲۲ میلیون نفر به صورت قرض الحسنه که از منابع بانکی تامین شده و آن را از ۱.۸ درصد مابه التفاوت سود سپرده ۱۰ درصد و سود وام ۱۱.۸ درصد بانک ها پرداخت شده است.