«ایران با رشد سریع جمعیت سالمندان روبه‌رو است»/ فراز و فرودهای دوره سالمندی

طبق آخرین سرشماری در سال 1395 حدود 9/28درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند که بر این اساس رشد سالمندی در ایران  بیش از 2/5 درصد است، در حالی که رشد جمعیت عمومی 1/24درصد بوده و این نشان از رشد سریع جمعیت به سمت سالمندی دارد.

به گزارش عطنا، دومین نشست تخصصی قبل از برگزاری همایش ملی «سالمندی در ایران با رویکرد روانی-اجتماعی» با عنوان «سبک زندگی و سالمندی» (گزارش تصویری)‌ با حضور برخی از استادان دانشگاه و دانشجویان دوره دکترای روان‌شناسی، 16 مهرماه در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

دبیری این نشست بر عهده دکتر عبدالله معتمدی، عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبائی و دبیر «همایش ملی سالمندی در ایران با رویکرد روانی-اجتماعی» بود.

در این نشست دکتر خدامراد مؤمنی، عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه، دکتر سیده صالحه مرتضوی، عضو هیئت علمیدانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر پویا فرخ‌نژاد افشار، استاد سالمند‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر مهدی خانجانی، معاون اداری و مالی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی و عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی این دانشکده، دکتر فریده حسین‌ثابت، دکتر زهره رافضی و دکتر ابوالقاسم عیسی‌مراد رودبنه هر سه عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه و دکتر نسیبه زنجری، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی به سخنرانی پرداختند. ضمن‌آنکه دکتر عصمت مؤمنی، عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه نیز در این جلسه حضور داشت.

مؤمنی: توجه به خرده‌‌ فرهنگ‌ها در ارتقاء سطح زندگی سالمندان

دکتر خدامراد مؤمنی، عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه رازی کرمان در ابتدای این نشست، گفت: در چند دهه قبل و بعد از انقلاب حوزه پیری به‌خصوص در بخش آموزش و پژوهش مورد غفلت قرار گرفته و در نتیجه کمتر به روان‌شناسی میانسالی و پیری پرداخته شده است. این غفلت‌ها در سطح جهان وجود داشته است ولی در ایران نیز پررنگ‌تر بوده اما خوشبختانه در طی سال‌های اخیر گام‌هایی در این زمینه برداشته شده است.

وی در خصوص سبک زندگی موفق برای سالمندان، افزود: در طراحی سبک زندگی موفق برای سالمندان در قدم اول باید شناختی را برای دانشجویان ایجاد کنیم تا از این طریق زیرساخت‌های آن آماده شود و درسی نیز با عنوان «روانشناسی پیری» جزء دروس اصلی قرار بگیرد.

مؤمنی ادامه داد: انتظارم این است که یکی از خروجی‌های این نشست‌ها، ارتقای جایگاه روان‌شناسی پیری در بین دروس دانشجویان کارشناسی‌ و تحصیلات تکمیلی باشد تا بتوانیم به‌تدریج خواه یا ناخواه در رابطه با شناخت موضوع پیری، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهیم و به جلو حرکت کنیم.

عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبائی بیان کرد: اگر بتوانیم الگوهای موفقی را در سطح کشور با توجه به فرهنگ‌های متفاوت استان‌ها به‌کار بگیریم به سبک زندگی سالمندی کمک می‌کنیم، چون به‌نظرم هرچقدر از استان‌ها به مرکز کشور نزدیک می‌شویم، سالمندی بیشتر جنبه شعاری پیدا می‌کند.

وی قدم بعدی برای سالمندی موفق را ارائه پایان‌نامه‌های دانشجویی در حوزه سالمندی دانست و گفت: همین گام‌های کوچک مانند برگزاری همایش‌های سالمندی با رویکرد فرهنگی، نقطه امیدی است، هرچند نباید انتظار داشته باشیم که در طول یک دهه، اتفاقات چندان خارق‌العاده‌ای رخ دهد.

مؤمنی با تأکید بر اینکه ما در ایران با خرده فرهنگ‌ها مواجه هستیم، بیان کرد: نگاه نسبت به سالمند ممکن است در استان‌ها، متفاوت باشد به همین دلیل باید به این خرده فرهنگ‌ها توجه داشته باشیم در حالی که نمی‌شود چشم‌هایمان را نسبت به نظریه‌های بزرگ ببندیم؛ این نظریه‌ها باید اساس و مبنای کار ما باشند.

وی تصریح کرد: انتظارم این است که در روز همایش، چند کار فرهنگی را آماده کنیم و امیدوارم مقالاتی برای ارائه انتخاب شوند که حداقل نگاه فرهنگی و اجتماعی‌ آنها به مسائل پررنگ‌تر باشد.

فرخ‌نژاد افشار:‌ عدم استقلال سالمندان مقابله با سالمندی موفق است

پویا فرخ‌نژاد افشار، استاد سالمندشناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز در این نشست با اشاره به اینکه سالمندی می‌تواند یک دوره موفقیت باشد، گفت: سالمندی یک نعمت است و اینکه نام «سالمندی» را سونامی یا انفجار بگذاریم، اشتباه است و متأسفانه ما هنوز تمهیدات و امکانات لازم را برای سالمندان در کشور در نظر نگرفته‌ایم و تنها توانسته‌ایم از نظر علم پزشکی به این موضوع رسیدگی کنیم.

وی با بیان اینکه رشد جمعیت سالمندی در کشور خیلی سریع است، افزود: بر اساس آمارهای سال 1385مشخص شد که میزان سالمندی در کشور از همین سال روند افزایشی داشته است و در طی سال‌های 85، 90 و 95 به ترتیب 6، 2/8 و 2/9 درصد بوده است.

فرخ‌نژاد اظهار کرد: در کشورهای توسعه یافته تقریباً ۱۵۰ سال طول کشید تا به میزان بالایی از امید به زندگی دست پیدا کنند ولی در کشور ما تقریباً این میزان 30 سال زمان می‌برد، بنابراین لازم است به آن توجه خاص شود.

وی درباره تعریف سالمندی، گفت: سالمندی یک فرآیندی است که فرد از زمان تولد تا زمان مرگ آن را طی می‌کند؛ فرد باید از نظر عملکردی بهترین عملکرد جسمی، شناختی و اجتماعی را داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در ادامه اظهار کرد: همه ما خواه یا ناخواه بعد از ۳۰ سالگی تغییرات سالمندی را به صورت بارز تجربه خواهیم کرد؛ این تغییرات در سنین بالای ۵۰ یا ۶۰ سال بیشتر می‌شوند و به همین دلیل همه ما نیاز داریم که به یک سالمندی موفق برسیم.

وی موضوع استقلال در حوزه سالمندی را مهم دانست و گفت: استقلال در دوران سالمندی بسیار مهم است، چرا‌که نوعی فرهنگ حمایت‌طلبی در این دوران به‌وجود آمده است، به‌طوری‌ که سالمندان دائماً خود را نیازمند حمایت‌های اجتماعی می‌دانند؛ اما این حمایت‌ها نباید به صورتی باشد که استقلال را از فرد بگیرد چون گرفتن استقلال از سالمندان به معنای مقابله با سالمندی موفق است.

وی در خصوص سالمندی پیشگیرانه نیز بیان کرد: سالمندی پیشگیرانه به این معنا است که فرد از زمانی که به دنیا می‌آید تا زمان پیری باید سبک زندگی خوبی داشته باشد؛ واقعیت این است که اگر می‌خواهیم دوران سالمندی موفقی داشته باشیم باید از سنین خیلی پایین‌تر این موضوع را جدی بگیریم.

فرخ‌نژاد با تأکید بر اینکه ما هنوز به زیرساخت‌هایی در حوزه سالمندی نیاز داریم، تصریح کرد: در کشور ما یک رویکرد بیمارمحور وجود دارد و به جای توجه به سایر مقوله‌ها، تنها به رویکردهای جسمی و روانی توجه می‌کنیم؛ اگر بخواهیم از قدمی که هنوز در آن اصطلاحاً می‌لنگیم، قدم دیگری برداریم مطمئناً با مشکلات دیگری رو‌به‌رو خواهیم شد.

وی افزود: آمارها نشان می‌دهد که بسیاری از سالمندان ما بیمه نیستند و این می‌تواند آینده سالمند را با حاشیه روبه‌رو کند؛ بنابراین بدون فراهم کردن امکانات و زیرساخت‌ها نمی‌توانیم درباره سالمندی موفق صحبت کنیم.

فرخ‌نژاد درباره بحث سلامت اجتماعی سالمندان، گفت: اکثر سالمندان دغدغه مالی دارند و با مشکلات اقتصادی وحشتناکی مواجه هستند که ما به این‌ مورد هم توجهی نمی‌کنیم؛ بحث شخصیت تعیین‌کننده مشارکت اجتماعی سالمند است و باید برنامه‌ریزی فرد را هم باید در نظر بگیریم.

صالحه مرتضوی: ایران با رشد سریع جمعیت سالمندان روبه‌رو است

در ادامه نشست سیده صالحه مرتضوی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران، بحث سالمندی را یکی از موفقیت‌های بزرگ بشر دانست و گفت: سالمندی محصول توسعه اقتصادی، توسعه کشاورزی، توسعه اجتماعی و بهداشت و درمان است اما اگر به‌خوبی برای آن برنامه‌ریزی نشود، مشکلات زیادی در پی خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه ایران با رشد سریع جمعیت روبه‌رو است، بیان کرد: طبق آخرین سرشماری در سال 1395 حدود 9/28درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند که بر این اساس رشد سالمندی در ایران  بیش از 2/5 درصد است، در حالی که رشد جمعیت عمومی 1/24درصد بوده و این نشان از رشد سریع جمعیت به سمت سالمندی دارد.

وی افزود: عمدتاً سالمندان به سه گروه تقسیم می‌شوند: اول، سالمندان جوان که تقریبا بین ۶۰ تا ۷۴ سال هستند، دوم،  سالمندان از ۷۵ تا ۸۵ سال و سوم، گروه ۸۵ سال به بالا  که سرعت رشد این گروه در تمام دنیا بالاتر است و با مشکلات زیادی هم رو به رو هستند.

صالحه مرتضوی با تأکید بر اینکه افراد دهه 60 در ایران بعد از انقلاب در کمتر از ۳۰ سال به سالمندی می‌رسند، گفت: ما در کمتر از ۳۰ سال بحث انفجار جمعیت سالمندی را داریم که این به‌نوعی اهمیت موضوع را مطرح می‌کند اما آنچه که مهم بوده این است که وقتی سالمندی اتفاق می‌افتد، با افزایش سن، یک‌سری تغییرات در بدن بوجود می‌آید که در مجموع باعث کاهش عملکرد فرد می‌شود و ما به دنبال کند کردن این روند هستیم.

وی ادامه داد: درواقع به دنبال اضافه کردن تعداد سال‌های عمر نیستیم بلکه به دنبال این هستیم که زندگی را به تعداد سال‌های عمر اضافه کنیم و از نظر علمی کیفیت زندگی را افزایش دهیم؛ بنابراین به‌طور کلی می‌خواهیم سال‌های توأم با ناتوانی را کاهش دهیم.

صالحه مرتضوی در خصوص تعاریف سالمندی، تصریح کرد: بسیاری از این تعاریف بر عملکرد جسمانی فرد تأکید دارند به این معنا که فرد بتواند عملکرد جسمانی‌ خود را هم در سنین سالمندی حفظ کند؛ تعاریف دیگر از سالمندی موفق به عملکرد شناختی سالمند تأکید می‌کند؛ بحث رضایت از زندگی، بهزیستی و فعال بودن در جامعه از دیگر عواملی است که در تعریف سالمندی موفق به آنها اشاره می‌شود.

وی افزود: تعاریفی در رابطه با سالمندی موفق وجود دارد که به سه موضوع ‌طول بقا، تندرستی و نبود بیماری و رضایت از زندگی و شادکامی تأکید می‌کنند و در نهایت این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا فرد بتواند تا پایان عمر تندرستی‌ خود را حفظ و زندگی را با شادکامی طی کند.

عضو هیئت علمی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره ملاک‌های سالمندی موفق بیان کرد: سبک زندگی مناسب، فرهنگ متناسب، حمایت‌های اجتماعی، ارتباطات خانوادگی، معنویت و مسائل مذهبی ملاک‌های سالمندی موفق هستند اما سبک زندگی درست یکی از ابعاد مهم سالمندی موفق است که خود ابعاد مختلفی مثل تعاملات اجتماعی، معنویت، عادات روزمره زندگی و اقدامات احتیاطی را در بر می‌گیرد.

خانجانی: سالمندان با درگیرشدن در فعالیت‌ها احساس بهتری دارند

در ادامه این نشست مهدی خانجانی، معاون اداری و مالی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی و عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی نیز در این نشست گفت: جنبش روانشناسی مثبت در دهه ۹۰  میلادی توسط «مارتین سلیگمن» مطرح شد، سلیگمن در این نظریه بر روی صفات شخصیتی مثبت افراد و نهادهای تأثیرگذار بر آنها تأکید داشت؛ وی در سال ۲۰۱۲ نظریه جدیدتری با عنوان نظریه Flourish  مطرح کرد که شامل 5 مؤلفه شامل هیجانات مثبت، فعالیت‌های مجذوب کننده، روابط مثبت، معنای زندگی و دستاورده‌ها است.

وی افزود: سلیگمن این پنج مؤلفه را به این دلیل مطرح کرد که تسری دادن، آموزش دادن و ارتقا دادن افراد در این عوامل می‌تواند افراد را به بهزیستی برساند.

خانجانی درباره مؤلفه اول «هیجانات مثبت»، بیان کرد: این مؤلفه در سه حوزه عواطف مثبت نسبت به گذشته، عواطف مثبت نسبت به حال و عواطف مثبت نسبت به آینده مطرح می‌شود؛ سلیگمن معتقد است که با آموزش بخشش، گذشت و قدرشناسی می‌توانیم هیجانات مثبت را نسبت به گذشته در افراد ایجاد کنیم.

وی ادامه داد: از نظر سلیگمن عواطف مثبت نسبت به حال می‌تواند برروی توانمندی‌های منِشی کار کند ، این ۲۴ توانمندی می‌تواند حالت‌های مثبت روانی و شخصیتی در فرد ایجاد کند که آنها را می‌توان به افراد آموزش داد یا حتی قبل از آن در آنها شناسایی کرد؛ این توانمندی‌ها شامل خردمندی، انصاف، عدالت، شوخ‌طبعی، امید، شهروندی و مواردی از این قبیل می‌شود.

عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبائی درباره مؤلفه دستاوردها، گفت: اگر سبک زندگی از دوران کودکی آموزش داده شود، می‌تواند یک رویکرد ارتقائی یا پیشگیرانه باشد و داشتن دستاورد به حالات عاطفی و مثبت سالمندان کمک می‌کند.

وی اظهار کرد: اشتیاق و درگیر شدن سالمندان در فعالیت‌ها را می‌توان در خانواده و در مراکز سالمندی اشاعه داد و ایجاد کرد؛ این درگیرشدن، فرد را به احساس و هیجان بهتری می‌رساند که درواقع بتواند اهتزاز بیشتری داشته باشد؛ بنابراین، اگر از این زاویه ببینیم می‌توانیم امیدوار باشیم که بهزیستی فرد ایجاد و حفظ می‌شود.

حسین‌ثابت: وظیفه ما و جامعه در قبال سالمندان سخت‌تر و سنگین‌تر است

 فریده حسین‌ثابت، عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبائی نیز در این نشست در خصوص مسائل سالمندی موفق، گفت: برای مثال، اینطور به نظر می‌رسد که «فروید» در مسئله روان‌شناسی رشد، در مراحل رشد اصلاً به دوره سالمندی و میان‌سالی توجهی ندارد و این دوران‌ را مورد غفلت قرار می‌دهد ولی در کنار آن، کسی مانند «یونگ» به عباراتی همچون پیر خردمند اشاره می‌کند و می‌گوید که از ابتدای خلقت بشر و در نیاکان ما نیز چنین احترامی وجود داشته است و همواره مورد اتکای جوامع بوده‌اند.

وی ادامه داد: «اریکسون» نیز مراحل رشد را از کودکی تا دوره سالمندی در نظر می‌گیرد و به مفهوم پیر خردمند می‌رسد؛ فرد به شرطی در مرحله اعتماد در برابر بی‌اعتمادی به خردمندی می‌رسد که دوره کودکی، نوجوانی، جوانی و میانسالی را به خوبی سپری کرده باشد.

حسین‌ثابت افزود: به نظر می‌رسد که ما در اینجا با دو گروه سالمندی مواجه هستیم، سالمندانی که می‌توانند به این خردمندی برسند و سالمندانی که به مرحله خردمندی دست پیدا نمی‌کنند و شاید وظیفه ما و جامعه در قبال این سالمندان سخت‌تر و سنگین‌تر باشد.

وی درباره ابعاد زندگی سالمندی، اظهار کرد: برای سبک زندگی سالمندی باید به ابعاد معنوی، اجتماعی، جسمانی، روان‌شناختی، هیجانی و اقتصادی آن نیز توجه کرد، بنابراین سالمند نباید در این دوران با مشکلات مالی و اقتصادی دست‌و‌پنجه نرم کند.

عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبائی افزود: به جای آموزش دادن به سالمندان قبل از شروع بازنشستگی بهتر است که قشر جوان در این آموزش‌ها شرکت کنند اگر از قشر جوان استفاده کنیم، برای سالمندی خود آن‌ها هم بهتر است، همچنین آن‌ها می‌توانند در خانواده آموزش‌دهنده باشند؛ بعضی از آموزش‌ها برای تغییر سبک زندگی سالمندانی که ناموفق هستند از طریق همین قشر انجام شود.

عیسی‌مراد: کاش شرایطی را ایجاد کنیم که حس سالمندان درک شود

دکتر ابوالقاسم عیسی مراد رودبنه، عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبائی هم در این نشست، بیان کرد: رسول اکرم می‌فرماید اگر کسی به بزرگان احترام نگذارد و او را باوقار نشمارد، مسلمان نیست؛ در فرهنگ بومی و مبانی دینی ما تأکیدات بسیاری بر سالمندی وجود دارد؛ می‌توانیم از این نگرش‌های فرهنگ دینی که مملو از احادیث و سنت‌ها است، بهره‌برداری کنیم.

وی با تأکید بر ایجاد یک بانک اطلاعاتی در سطح کشور، گفت: باید یک بانک اطلاعاتی از تمام اقدامات، قوانین، قواعد و پژوهش‌هایی که در زمینه سالمندی انجام شده، جمع‌آوری و امیدوارم در این همایش بازنمایی شود.

عیسی‌مراد با اشاره به اینکه باید همیشه پیشگیرانه عمل کنیم، اظهار کرد: افراد باید فضای ذهنی خود را فراهم کنند؛ برای داشتن سالمندی موفق، باید دانشجویان دکترا بیشتر در این زمینه حرکت کنند، بنابراین احتمال می‌دهیم که اگر اولویت‌های پژوهشی را در دانشگاه‌های مختلف فراهم کنیم این تحول به وجود خواهد آمد.

وی ادامه داد: کاش شرایطی را ایجاد کنیم که حس این سالمندان درک شود و کار را به جایی نکشانیم که والدین و بزرگان ما در محل‌هایی زندگی کنند که دائماً دچار فشارهای روانی باشند.

عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: پایان‌نامه‌ها، تحقیقات و الگوهای عملی می‌تواند مؤثر باشد؛ امیدواریم که در این همایش به یک جمع‌بندی خوب برسیم و آن را به اطلاع مسئولان برسانیم تا بتوانیم جامعه‌ای را با تمرکز به مبانی دینی و حفظ پویندگی ایجاد کنیم.

زنجری: سالمندی موفق یک مفهوم میان رشته ای و چند بُعدی است

 نسیبه زنجری، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی نیز در این نشست درباره سالمندی موفق، گفت: دلیل توجه ما به مفهوم سالمندی موفق این است که وقتی افراد از دوره میانسالی به سالمندی انتقال پیدا می‌کنند، نوعی گذار دارند، این گذار همراه با گذارهای متعدد است، یعنی گذار سالمندی با گذار بازنشستگی، گذار آشیانه خالی و گذار بیوه شدن همراه می‌شود.

وی ادامه داد: در نگاه اول می‌بینیم که سالمندی با واژه موفقیت تضاد دارد یعنی یک نوع تناقض معنایی وجود دارد؛ تعریف موفقیت در دوران سالمندی با تعریف موفقیت در دوران جوانی متفاوت است، پس با شناخت موفقیت در دوران سالمندی و دوران جوانی این تناقض معنایی حل می‌شود.

زنجری بیان کرد: اولین تعریف درباره سالمندی موفق در سال ۱۹۶۳ میلادی مطرح شد، وضعیتی که در آن تک‌تک افراد بیشترین میزان رضایت و شادی را کسب کنند و جامعه تعادلی در میان رضایتمندی‌ها در گروه‌های مختلف ایجاد می‌کند؛ این مفهوم به تدریج گسترش پیدا کرد و مدل سالمندی گسترده‌تر شد.

وی خاطرنشان کرد: پژوهشگری در زمینه مهاجران ایرانی در سوئد تحقیق کرد، او در این تحقیق در پی نشان دادن این بود که بنیان‌های فرهنگی که فرد مهاجر با خودش به یک کشور دیگر می‌برد، چقدر می‌تواند در سالمندی موفق وی تأثیرگذار باشد؛ همین پژوهش باعث شد تا افراد، یک مدل را برای تمام فرهنگ‌ها استفاده نکنند بلکه به فرهنگ خودشان توجه کنند.

زنجری درباره تعریف جهانی سالمندی موفق، گفت: اگر به میزانی سه عنصر نبود بیماری و معلولیت، عملکرد بالای شناختی و فیزیکی و مشارکت در زندگی وجود داشته باشد، به سالمندی موفق دست یافته ایم؛ پنج شاخص از کل تعاریف جهانی در بعد به‌زیستن روان‌شناختی وجود دارد که شامل سلامت روان، داشتن ویژگی‌های مثبت از سالمندی، رضایت از کل دوران زندگی گذشته و حال و سلامت جسمی است.

وی افزود: در بعد به‌زیستن اجتماعی شاخص‌های حضور و تعامل در اجتماع، حمایت اجتماعی داشتن، معنویت و تعالی و در بعد اقتصادی، شاخص ساختار اقتصادی مناسب وجود دارد.

 عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی درباره تعریف سالمندی موفق در ایران، گفت: تعریف سالمندی موفق به خاطر فرهنگ ایران یک‌سری تفاوت‌هایی با تعاریف جهانی دارد؛ در بعد به‌زیستن روان‌شناختی در خصوصیات مثبت فردی یک‌سری تفاوت‌های بارز داریم، مثلاً در سالمندی موفق در ایران ثمره‌بخش بودن فرزند خیلی مهم است و این تفاوت‌های فرهنگی بسیار دیده می‌شود و باید به آن‌ها توجه شود.

وی ادامه داد: نیاز است که تحقیقات در شهرهای دیگر ایران نیز اجرا شود چرا که شهرهای مرزنشین با مرکز متفاوت هستند. ضمن‌آنکه در تهران سالمندان، بیشترین بُعد را در معنویت کسب می‌کنند و کمترین را در به‌زیستن روان‌شناختی، شادکامی، امنیت مالی و محیطی.

زنجری با اشاره به اینکه سالمندی چند بُعدی است و نمی‌توان تنها به یک بُعد آن توجه کرد، گفت: از بین کل سالمندان تنها حدود ۹ درصد هستند که یک میزان متوسط از تمام ابعاد سالمندی را دارند، این عدد در کشورهای دیگر هم به همین شکل است.

وی درباره عوامل جمعیت‌شناختی مؤثر در سالمندی موفق، خاطرنشان کرد: این عوامل عبارتند از ترتیبات زندگی، تحصیلات، پایگاه اقتصادی-اجتماعی، وضعیت سلامت خانواده، تعداد بیماری‌های مزمن و سطح توسعه منطقه‌ای که بیشترین تأثیر را دارند.

عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبائی درباره تعریف سالمندی موفق در ایران، تصریح کرد: مجموعه به هم مرتبطی از منافع فردی مثل سلامت جسمی، سلامت روانی، سلامت عملکردی رفتارهای مرتبط با سلامت و سپر جبران محافظتی مثل حمایت اجتماعی، معنویت و یک بستر مناسب مثل امنیت اقتصادی و محیطی تعریف سالمندی موفق را در ایران دارند.

در پایان تعدادی از دانشجویان مقطع دکترا دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی که در این نشست حضور داشتند، سؤالات خود را مطرح کردند.