چگونه مسائل جنسی را به کودک آموزش دهیم؟

عطنا - یک استاد دانشگاه معتقد است: «تربیت جنسی امری ضروری است و آموزش آن را از هر سنی که کودک شروع به سوال پرسیدن می کند باید شروع کرد. اما به طور کلی اولین زمان برای این آموزش 3 تا 5 سالگی است. چون کودک در این برهه سنی کنجکاوی هایی دارد.»
 
امروزه تربیت جنسی کودکان و نوجوانان در اغلب خانواده های ایرانی مورد غفلت قرار می گیرد و کودک عمدتا از طریق همسالان یا رسانه های غیررسمی با موضوعات جنسی آشنا می شود. از آنجا که در این شیوه اساسا آموزشی وجود ندارد و اطلاعات به صورت سطحی و حتی غلط به کودک یا نوجوان منتقل می شود، احتمال تهدید خطرات جسمی و روحی مختلف برای کودک وجود دارد.
 
لذا سوال اساسی در موضوع تربیت جنسی کودکان، زمان آموزش و چگونگی آن است و اینکه توسط چه افرادی باید انجام شود؟
 
در این باره دکتر پرویز شریفی درآمدی، استاد گروه روانشناسی استثنائی دانشگاه علامه طباطبائی در گفتگو با عطنا اظهار کرد: «تربیت جنسی شامل 3 جنبه مهم است که عبارتند از: 1- دانش و اطلاعات که در این زمینه آموزش باید به گونه ای باشد که برای کودک قابل درک باشد. 2 – مهارت که در این زمینه والدین باید بر مبنای مهارت های آموخته شده به موقع و با تدبیر تصمیم گیری کنند. 3- ارزش ها که در این زمینه والدین باید به ارائه ارزش هایی به فرزند در حوزه امور جنسی بپردازند.»
 
وی ادامه داد: «والدین یا مربی که قرار است این آموزش را بر عهده بگیرند باید در گفتگو با کودک شنونده خوب و فعالی باشند؛ احساسات کودک را در نظر بگیرند به طوری که به ادامه پرسش و گفتگو تشویق شود و هم چنین والدین باید ساده و با صداقت صحبت کنند و هر دو در این زمینه حضور فعال داشته باشند.»
 
شروع تربیت جنسی در سن 3 تا 5 سالگی است
شریفی با بیان اینکه والدین باید در زمینه آموزش جنسی به کودک، شروع کننده و کنشگر باشند و آموزش در محیط خانواده صورت بگیرد، اظهار کرد: «در سن 3 تا 5 سالگی که اولین زمان شروع تربیت جنسی است باید نام صحیح اندام جنسی را آموزش داد، به طوری که برای کودک قابل درک باشد.»
 
وی ادامه داد: «از سوی دیگر در 5 تا 9 سالگی کودک حریم خصوصی پیدا می کند. یعنی زمانی که کودک در خلوت لباس خود را عوض می کند، پس درکی از حریم خصوصی دارد و باید به این حریم احترام گذاشت.»
 
شریفی در پاسخ به این پرسش که آیا تربیت جنسی در کودکان دختر با پسر باید متفاوت باشد؟، گفت: «آموزش بر مبنای مفاهیم و محتوایی که قرار است آموزش داده شود انجام می گیرد و از طرفی بر اساس نقش جنسیتی است که برای دختر و پسر باید در نظر گرفت.»
 
نحوه پاسخ به سوال درباره تولد کودک
این استاد دانشگاه در این باره که به کودک درباره چگونگی پدید آمدن خواهر یا برادر کوچک تر چه باید گفت؟، اظهار کرد: «این اقدام طی 4 مرحله باید انجام شود: در مرحله نخست اگر کودک پرسشی را مطرح کرد والدین نگران و دستپاچه نشوند و از پرسش فرزندشان استقبال کنند. در مرحله دوم بهتر است به کودک منعکس کنند که «چه سوال خوبی» و از میزان اطلاعاتی که کودک دارد استفاده کنند و در حد درک او پاسخ دهند.»
 
شریفی درباره مراحل سوم و چهارم اظهار کرد: «در مرحله سوم باید در حد فهم کودک توضیح داده شود و بیشتر بر ارزش های شخصی تاکید شود و به کودک گفته شود که این مسائل مهم اند و نباید از هر کسی در این باره سوال کرد. و در مرحله چهارم اطلاعات کودک را بررسی کرده و خواسته شود که پاسخ هایش را تکرار کند و آنچه از پاسخ های او تفهیم شد آن ها را اصلاح کرده و به او منتقل کنیم.»
 
نحوه آموزش مسائل جنسی به نوجوانان
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که چگونه باید به کنجکاوی نوجوانان درباره مسائل جنسی پاسخ داد؟، گفت: «این کنجکاوی به نحوه برخورد با نوجوان در گذشته بستگی دارد. میزان صمیمیت نوجوان با والدین بسیار مهم است. والدین مخصوصا مادر باید از گفتگو با نوجوان خود استقبال کنند و قبل از این که به این مسائل از راه های نامشروع پاسخ داده شود، مسائلی در قالب حادثه پیش آمده و داستان برای نوجوان مطرح کنند.»