از بانکداری اسلامی فقط نامی وجود دارد

استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی اظهار کرد: اکنون از بانکداری اسلامی در کشور سخن گفته می‎شود اما بانک برای پرداخت وام مسائلی نظیر تورم و نرخ بهره واقعی را در نظر می‎گیرد و براساس محاسبه سود و زیان خود وامی را پرداخت می‎کند؛ بنابراین مشاهده می‎کنیم که اقتصاد سرمایه‌داری همانند همه اقتصادهای دنیاست.

به گزارش عطنا، به نقل از ایکنا، مهدی تقوی، استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی، درباره تأثیرات افزایش مجدد نرخ سود بانکی بر کاهش تورم و ثبات در بازار سکه و ارز اظهار کرد: قطعاً این اقدام می‌تواند در کاهش تورم مؤثر باشد، اما مسئله مهم نرخ بهره واقعی است.

منظور از بهره واقعی هم نرخ بهره اسمی منهای تورم است. اکنون نرخ قانونی سود بانکی ۱۵ درصد است؛ هرچند ممکن است برخی بانک‌ها ۱۸ یا ۲۰ درصد هم پرداخت کنند. نرخ تورم هم براساس آمار بانک مرکزی و مرکز آمار ایران ۱۰ درصد است. حال اگر ۱۸ یا ۱۵ درصد را منهای ۱۰ درصد کنیم، نرخ بهره واقعی ۵ تا ۸ درصد است.

نرخ بهره در ایران بسیار بالاست

وی ادامه داد: این بالاترین نرخ بهره واقعی در دنیاست. در آمریکا و اروپا هم نرخ بهره واقعی ۲ تا ۳ درصد است، اما در ایران این نرخ بسیار بالاتر است و اکنون گویا مسئولان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی تصمیم گرفته‌اند این نرخ را افزایش دهند تا مقدار زیادی پول به سمت بانک‎ها حرکت کند.

تقوی در پاسخ به این پرسش که آیا میزان تورم ۱۰ درصدی واقعیت دارد؟ اظهار کرد: اینکه برخی می‎گویند نرخ تورم بسیار بالاتر از این رقم است سخنشان صحیح نیست، چراکه افراد عادی نمی‎توانند نرخ تورم را مشخص کنند، بلکه مراجع اصلی تعیین نرخ تورم در ایران دو نهاد مرکز آمار ایران و بانک مرکزی هستند و این دو هرچه بگویند باید بپذیریم.

میزان نقدینگی و نرخ رشد اقتصادی هماهنگ نیست

این اقتصاددان یادآور شد: اگر شخصی بگوید تورم ۴۰ درصد است نباید آن را قبول کنیم، چراکه وی مرجع نیست. ممکن است شخصی دیگر بگوید امروز مشاهده کردم که همه‌چیز بسیار گران است؛ بنابراین تورم ۵۰ درصد افزایش یافته است، اما این سخنی علمی و ملاک نیست. البته بنده نه موافق افزایش سود بانکی هستم و نه مخالف آن، بلکه بنده تحلیل‌گر هستم و آن را از منظر تئوری اقتصاد موردبررسی قرار می‌دهم.

تقوی با اشاره به افزایش بی‎رویه نقدینگی در اقتصاد کشور عنوان کرد: در حالت عادی باید آن‌قدر پول چاپ کرد که مبادلات روزمره مردم با آن انجام شود، اما اگر نسبت به سال قبل ۱۵ درصد تورم داشته باشیم و نرخ رشد هم ۳ درصد باشد، اضافه پول لازم داریم که بتواند مبادلات انجام شود؛ بنابراین باید مقدار پول به‌اندازه رشد اقتصادی و تورم رشد کند، اما متأسفانه نرخ رشد اقتصادی و میزان نقدینگی باهم هماهنگ نیست.

قانون عملیات بانکی بدون ربا ایرادات بسیاری دارد

استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی درباره اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا و تأثیر آن بر کاهش مشکلات اقتصادی یادآور شد: این قانون ایرادات بسیاری دارد. بانکداری بدون ربا بدین معنی است که بانک وام را بدون دریافت بهره پرداخت کند. در اقتصاد اسلامی باید براساس قرض‌الحسنه عمل کنیم و به نیازمندان و همنوعان کمک کنیم، اما الآن که در قرن بیست و یکم به سر می‎بریم تحقق این موضوع بسیار سخت شده است.

وی ادامه داد: اقتصاد دنیا به سمت سیستم سرمایه‌داری حرکت می‌کند. در این سیستم افراد پول خود را در بانک گذاشته و مبلغی سود دریافت می‎کنند و اگر هم نیازمند پولی بودند، وامی را دریافت و مبلغی را به‌عنوان نرخ بهره پرداخت می‌کنند؛ بنابراین اگر می‎خواهیم در کشورمان اقتصاد اسلامی اجرا شود، باید به روشی دیگر عمل کنیم.

لزوم استفاده از خمس و زکات برای رفع مشکلات نیازمندان

این اقتصاددان تأکید کرد: برای اجرای اقتصاد اسلامی باید خمس و زکات جمع شود و به افراد نیازمند وام بدون بهره پرداخت شود. این سیستم با سرمایه‌داری بسیار متفاوت است. آیا اکنون اقتصاد ما اسلامی است یا سرمایه‎داری. اگر در حال حاضر نیازمند باشید و به بانکی مراجعه و درخواست وام بدون بهره و قرض‎الحسنه کنید، آنگاه پاسخ این سؤال را متوجه می‎شوید.

تقوی یادآور شد: اکنون از بانکداری اسلامی در کشور سخن گفته می‎شود، اما بانک برای پرداخت وام مسائلی نظیر تورم و نرخ بهره واقعی را در نظر می‎گیرد و براساس محاسبه سود و زیان خود، وامی را به درخواست‎کننده پرداخت می‎کند و این در حالی است که در زمان حضرت محمد (ص) اگر کسی فقیر بود، افراد ثروتمند به وی کمک می‎کردند، اما اکنون مشاهده می‎کنیم، اقتصاد سرمایه‌داری همانند همه اقتصادهای دنیاست و اجرای قوانین اسلامی در دل سیستم سرمایه‎داری بسیار سخت شده است.