ترجمه برای تئاتر از دشوارترین انواع ترجمه است

نشست بررسی «مسائل و رویکردها در ترجمه تئاتر» با حضور مدیرگروه رشته مترجمی زبان فرانسه و مهشاد اشراقی دانشجوی این رشته در دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

به گزارش عطنا، نشست بررسی «مسائل و رویکردها در ترجمه تئاتر» یکشنبه، 31 اردیبهشت‌ماه در دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد و دکتر معصومه احمدی، مدیر گروه زبان فرانسه و مهشاد اشراقی، دانشجوی کارشناسی مترجمی فرانسه به ایراد سخنرانی پرداختند.

در این نشست دکتر احمدی با بیان روش‌های ترجمه متن‌محور و مخاطب‌محور به تشریح تئوری‌های مطرح در حوزه ترجمه تئاتر پرداخت و به جایگاه خاص و بینارشته‌ای «متن تئاتر» اشاره کرد و گفت: این متن هم زبان شفاهی، هم زبان ادبی و نوشتاری و هم هنری است.

مدیرگروه زبان فرانسه دانشگاه علامه طباطبائی همچنین یادآور شد: متن تئاتر از آنجا که از ابتدا برای بازیگر جهت اجرا در شرایط  انحصاری صحنه‌ تئاتر، با عناصر فیزیکی مشخص و گاه نمادین، نوشته می‌شود، ترجمه‌ای خاص را می‌طلبد که باید همزمان به زبان شفاهی و ادبی متوجه باشد و از طرفی عناصر محدود کننده صحنه را برای تأثیر مستقیم در مخاطب در نظر آورد.

وی افزود: در ترجمه عبارت‌ها و واژگان متن تئاتر می‌باید بار زمان و مکان صحنه و نیز قرابت تأثیر زبان ـ فرهنگ اول و دوم در مخاطب دیده شود.

در ادامه سخنرانی خانم دکتر احمدی، مهشاد اشراقی به بررسی تاریخچه تئاتر و جایگاه آن در اروپا  به ویژه در فرانسه پرداخت.

این دانشجوی جوان رشته مترجمی زبان فرانسه ضمن مرور تاریخچه‌‌ای از تئاتر، به شکل امروزی آن اشاره کرد و گفت: صنعت تئاتر به شکل امروزی آن، صنعتی وارداتی است، نخستین نمایشنامه‌ها، متون خارجی بوده‌اند و هنوز هم بسیاری از نمایشنامه‌های شاخص که به اجرا در آمده‌اند از متون خارجی برگرفته شده است و همین موضوع اهمیت ترجمه نمایشنامه را دو چندان می‌کند .

وی افزود: به دلیل برجسته بودن ماهیت اجرائی نمایشنامه، ترجمه آن چندان مورد بحث اصولی قرار نگرفته است.

اشراقی ترجمه تئاتر را در شمار دشوارترین ترجمه‌ها دانست و اضافه کرد: مترجم کاری سخت برعهده دارد، زیرا باید علاوه بر انتخاب واژه مناسب به ماهیت نمایشی هم توجه کند و کلمه‌ای زنده و اجراپذیر را جایگزین کند.

وی در ادامه، دیدگاههای رایج در ترجمه نمایشنامه را  توضیح داد که در ارتباط با بخش‌های مختلف و اصلی یک نمایشنامه هستند.

اشراقی در پایان با معرفی دو ترجمه از نمایشنامه‌ خسیس، اثر نمایشنامه‌نویس معروف فرانسوی، ژان باتیست پوکلن مولیر، به نقد ترجمه فرهنگ محور محمدعلی جمالزاده که در سال 1336 صورت گرفته است پرداخت و آن را با ترجمه دیگری از همین اثر که محمد حاتمی در سال 1395 با سیاست تقریب به زبان حال انجام داده است، مقایسه کرد.

تصاویر نشست: