عده‌ای به‌خاطر نفس اقتصاد سیاسی نامزد شده‌اند/ فضاهای عمومی تهران را غارت کردند

استاد دانشگاه الزهرا با بیان اینکه اقتصاد تهران سنبل اقتصاد ایران است، گفت: اقتصاد نامولد تهران در خدمت گروه‌های خاص جامعه قرار دارد و این اقتصاد امکان بقا و تداوم ندارد مگر با تغییرات اساسی در ساختار اقتصاد سیاسی شهر.

به گزارش عطنا، نشست «آسیب‌شناسی مدیریت شهری» با حضور لیلا ارشد، مددکار اجتماعی و مدیر خانه خورشید و حسین راغفر، اقتصاد‌دان و پژوهشگر حوزه فقر و عدالت اجتماعی سه‌شنبه، 26 اردیبهشت‌ماه در سالن شهید مطهری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی به همت انجمن اسلامی دانشجویان آزاداندیش برگزار شد.

در این نشست، راغفر با اشاره به پیچیدگی‌های تفسیر حوادث شهر بیان کرد: شهر اساسا مفهومی پیچیده و عرصه‌ای از تعارض منافع گروه‌های مختلف و صحنه کشمکش‌های منافع مختلف و صاحبان آنهاست.

وی افزود: شهر‌ها نماد نابرابری هستند و برای نمونه خود شهر تهران بهترین این نابرابری در جامعه ایران است و خیلی خوب آن را منعکس می‌کند.

راغفر درباره عمق این نابرابری‌ها گفت: مقایسه برج‌های میلیاردی شمال تهران و مناطق فقیر جنوب شهر به راحتی نشان‌دهنده عمق نابرابری است.

وی اضافه کرد: ما می‌خواهیم ببینیم فراتر از مسئله نابرابری، تهران چگونه توانسته ایجاد گسل‌های اجتماعی کند.

راغفر تصریح کرد: در این فرایند آنچه که خیلی مهم است نقش بازیگرانی است که در این شهر حضور دارند از قانون‌گذاران و ساختمان سازان گرفته تا شهروندان که هر کدام منافع خاص خودشان را دارند و در این درگیری منفعت حضور دارند.

استاد دانشگاه الزهرا درباره فضای ظاهری شهر تهران یادآور شد: آنچه که ما در ابتدا شاهد هستیم این است که خود فضای شهر انعکاسی از این بی عدالتی هاست و بعد شاهد وجود نهاد‌هایی هستیم که این نابرابری‌ها تشدید می‌کند.

راغفر با رانتی خواندن اقتصاد کشور گفت: اقتصاد شهر تهران که سنبل اقتصاد ملی است نه تنها براساس کار و کوشش بنا شده، بلکه درآمد‌های آن بر اساس رانت حاصل می‌شود.

وی افزود: این معاملات که اشتغال آفرین هم نیستند خودشان ظرفیت‌های مخربی برای بخش‌های دیگر اقتصاد فراهم می‌کنند.

جوان امروز ما به دلیل تغییر کاربری دیگر فضایی برای ورزش ندارد و این عامل افزایش اعتیاد می‌شود و آن چیزی که در این بین به جایی نمی‌رسد صدای مردم است چراکه افراد صاحب نفوذ رسانه دارند و کارهای خود را توجیه می‌کنند.

این اقتصاددان درباره نقش مهم اقتصاد سیاسی در تهران هم بیان کرد: آنهایی که قانون را بر روی کاربری زمین وضع می‌کنند قیمت زمین را مشخص می‌کنند، پس اقتصاد سیاسی امر بسیار مهمی است برای تهران و مسئله شهر مسئله «اقتصاد سیاسی» است.

وی ادامه داد: ما شاهد شکل‌گیری گروه‌های مختلفی هستیم که منافع بزرگی در شهر دارند به همین دلیل است که می‌بینیم امروز سطح شهر عرصه رقابت انسان‌هایی است که فقط به دنبال کسب قدرت از اقتصاد سیاسی شهر هستند.

راغفر درباره شیوه‌های کسب درآمد تهران گفت: این وضعیت نابرابری را بیشتر می‌کند و مشکل آن این است که دیگر این شهر نه بر اساس کار بلکه بر اساس اقتصاد سیاسی درآمد به دست می‌آورد.

این استاد دانشگاه ریشه‌های تورم را در این سبک از اقتصاد سیاسی دانست و اظهار کرد: وقتی که تولیدی شکل نمی‌گیرد و درآمد اینگونه به دست بیاید این خود ریشه بروز تورم خواهد شد.

راغفر افزود: وقتی شما سبدی از کالا داشته باشید که قیمت آن دو برابر شود بدون اینکه به حجم آن چیزی افزوده شود این یعنی تورم، ضرر این قضیه را همه مردم می‌بینند اما سود آن را تنها کسانی می‌بینند که منفعت‌های بزرگ دارند و عمدتا قوانین را تعریف می‌کنند.

وی درباهر مشکلات اساسی شهر بیان کرد: مشکل شهر تهران نظام تصمیم گیری‌های اساسی است آنجایی که عده ای می‌توانند منافع بی شماری را برای قلیلی تولید کنند و علت رشد معضلات اجتماعی این نابرابری‌هاست.

راغفر درباره وضعیت فضای سبز در تهران گفت: ما شاهد غارت فضاهای عمومی هستیم که توسط وضع کنندگان قوانین انجام می‌شود و سال‌هایی که ما جوان‌تر بودیم فضاهای ورزشی فراوانی وجود داشت.

وی افزود: با تجاری و کالا شدن شهر عملا قیمت زمین به شدت افزایش پیدا کرد و خانه‌های ویلایی به برج تبدیل شدند و اتفاقی که افتاده این است که نابرابری بزرگی نسبت به منافع شهری ایجاد شد.

راغفر درباره تغییر کاربری‌ها گفت: جوان امروز ما به دلیل تغییر کاربری دیگر فضایی برای ورزش ندارد و این عامل افزایش اعتیاد می‌شود و آن چیزی که در این بین به جایی نمی‌رسد صدای مردم است چراکه افراد صاحب نفوذ رسانه دارند و کارهای خود را توجیه می‌کنند.

وی گفت: 25 درصد تولید ناخالص داخلی کشور در استان تهران  به دست می‌آید اما دلالی عمده تولید کننده این آمار است و اصلی ترین منبع عمده تولید ثروت در تهران فروش منابع طبیعی است.

راغفر افزود: 20 درصد از سرمایه‌گذاری‌های مسکن در کشور ما در شهر تهران واقع می‌شود، اما این مسکن برای استفاده نیست بلکه برای دلالی است به همین دلیل است که مسکن لوکس ساخته شده و امکان خرید برای جوانان وجود ندارد.

وی درباره درصد ریسک شهر تهران بیان کرد: مطالعات اخیر نشان می‌دهد که تهران پنجمین شهر پر ریسک دنیاست.

راغفر افزود: شاخص‌های محاصه ریسک یکی تأثیر زلزله، سیل، خشک سالی، بحران‌های مالی و ناتوانی در بازپرداخت بدهی‌های خارجی است و البته شاخص‌های زیاد دیگری برای سنجش این امر مانند آسیب پذیری از نوسانات قیمت نفت، نا امنی‌های اجتماعی و ... وجود دارد.

 وی گفت: با جمع همه این شاخص‌ها و چند مورد دیگر رتبه تهران در میان سیصد شهر پنجم شده است.

راغفر درباره سرمایه گذاری بالا در مسکن بیان کرد: ما در اینجا تأکید بیش از حد در سرمایه گذاری بر مسکن و معاملات زمین بر تهران داریم که فرصت خوبی برای کسب سرمایه توسط گروه‌های خاص بوده است.

وی افزود: مسکن امروز تبدیل به یک معضل ملی شده است، شاخص نرخ‌های تورم قیمت زمین، مسکن و رهن و اجاره بسیار بالاست.

راغفر دراین باره گفت: از 1372 تا پایان سال 1392 قیمت زمین در تهران 107 برابر و قیمت مسکن 76 برابر شده است و پیام این موضوع برای عده ای این است که سود حاصل از این بازار بسیار است.

وی افزود: همزمان قیمت اجاره 61 برابر شد در حالی که نرخ تورم کلا 39 برابر شده است.

راغفر مسکن‌سازی را راه حل کسب ثروت در تهران خواند و گفت: مسکن امروز راهکار کسب ثروت برای گروه‌های خاصی شده است، این کسب درآمد به معنای هزینه است برای بخش‌های عمده مردم.

وی درباره نقش نظام بانکی در بازار مسکن بیان کرد: نقش نظام بانکی در این وضع بسیار مهم و تعیین کننده است چراکه بخش عمده ای از منابع بانک‌ها برای کسب سود بیشتر به حوزه مسکن جاری شده است و با توجه به رکود ایجاد شده این سرمایه‌ها الان قفل شده است.

راغفر رشد معضلات اجتماعی را نتیجه نابرابری دانست و گفت: حاصل این نابرابری‌های عظیم در سطح شهر تهران رشد جرائم سازمان یافته، خشونت، اعتیاد و معظلات اجتماعی دیگر است.

وی افزود: شاخص جرم در شهر تهران نشان می‌دهد که تهران از ناامن ترین شهر‌های دنیاست و همچنین شاخص کیفیت زندگی هم در شهر تهران رتبه مناسبی نیست.

راغفر در پایان خاطرنشان کرد: اقتصاد نامولد تهران در خدمت گروه‌های خاص جامعه است و این اقتصاد امکان بقا و تداوم ندارد و اگر بخواهیم وضعیت بهتر شود باید تغییرات اساسی در ساختار اقتصاد سیاسی شهر به وجود آید .

عکس: سوده مشکات- عطنا