آزادی مطبوعات در هیچ یک از نظام‌های حقوقی مطلق نیست

عطنا - سومین نشست از سلسله جلسات «خانه ملی گفت‌وگوی حقوق اساسی» با موضوع «آزادی مطبوعات در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» عصر دوشنبه ۳۰ مهرماه در پژوهشکده شورای نگهبان با حضور و سخنرانی دکتر عبدالله گنجی، مدرس دانشگاه و مدیر مسئول سابق روزنامه جوان؛ دکتر هدی غفاری، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و سید شهاب‌الدین طباطبایی، عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت، برگزار شد.

دکتر غفاری در این نشست با اشاره به نقش بی‌بدیل مطبوعات در شفافیت و پاسخگویی مسئولان، گفت: "آزادی مطبوعات در هیچ یک از نظام‌های حقوقی مطلق نیست و در همه کشور‌ها به تناسب چهارچوب آن کشور، محدودیت‌هایی دارد. اساساً دولت‌ها باید از تعرضات مطبوعات به حقوق شهروندان جلوگیری کنند که این مهم با آزادی مطلق ممکن نیست".

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه در خصوص قید «عدم اخلال به مبانی اسلام و حقوق عمومی» در اصل ۲۴ قانون اساسی در خصوص آزادی مطبوعات، خاطرنشان کرد: " اساساً در حوزه آزادی بیان در اسلام مستندات بسیاری وجود دارد و قطعاً این مهم در اسلام به رسمیت شناخته شده است. مسئله اخلال به مبانی اسلام در اصل ۲۴ قانون اساسی را اینطور می‌توان ارزیابی کرد که بیان مطالب برای تضعیف اعتقاد شهروندان و توهین به مقدسات ممنوع است".

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان، دکتر گنجی سخنران بعدی این نشست بود که با تاکید بر این نکته که اساساً پدیده رسانه مربوط به دوره مدرن است گفت: "ما باید در نظر داشته باشیم که در جمهوری اسلامی ایران متناسب با فرهنگ و عرف کشور، خوانش بومی از رسانه داریم و باید به این خوانش توجه داشته باشیم و نه آن معنایی که رسانه در غرب دنبال می‌کند".

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه عدم نظارت بر عملکرد مطبوعات در برخی ادوار موجب شده بود که حتی برخی از رسانه‌ها دست به توهین به اسلام بزنند، تأکید کرد: " در سایر نظام‌های حقوقی نه‌تن‌ها آزادی رسانه مطلق نیست، بلکه حتی در برخی موارد متناسب با اقتضائات و شرایط هر دوره، استاندارد‌های متفاوتی اعمال می‌شود، مثلاً به گواه خبرنگاران رسانه‌های غربی، مقامات رژیم صهیونیستی در ایام اخیر اعلام هرگونه خبر از اصابت موشک‌های ایرانی در سرزمین‌های اشغالی را ممنوع کرده‌اند و این در حالی است که در ماه‌های گذشته، مسئولان این رژیم حتی برخی از خبرنگاران وابسته به خودشان را به پایگاه‌های نظامی این کشور می‌بردند تا قدرت موشکی جمهوری اسلامی ایران را ضعیف نشان دهند".

در ادامه این نشست سید شهاب‌الدین طباطبایی با تاکید بر اینکه قانون اساسی محور وحدت و وفاق ماست، گفت: "فصل سوم قانون اساسی در خصوص حقوق ملت، بسیار فصل مهم و جذابی است که یکی از اصول آن در خصوص آزادی مطبوعات است".

عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت با اشاره به تغییرات رسانه در عصر حاضر اظهار کرد: "اکنون ما پدیده‌ای با عنوان «انسان رسانه» داریم که در شبکه‌های اجتماعی بسیار مخاطب دارند و چه بسا از مطبوعات رسمی نیز بیشتر دیده شود. اساسا با ظهور فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و اینترنت، فضای رسانه با پیش از این تفاوت مبنایی داشته است، ولی متأسفانه قانون مطبوعات که دهه‌ها قبل و پیش از همه‌گیری این فناوری‌ها تدوین شده، متناسب با آن‌ها تغییر نکرده است".

عضو شورای اطلاع رسانی با اشاره به اینکه در کشور ما مقام معظم رهبری مهمترین حامی آزادی مطبوعات هستند، گفت: "سه روزنامه رسمی در کشور ما یعنی روزنامه اطلاعات، کیهان و جمهوری اسلامی، تحت نظر مقام معظم رهبری فعالیت می‌کنند که هر کدام نگاه متفاوتی را نمایندگی می‌کند. ما هیچگاه سراغ نداریم که از سوی مقام معظم رهبری به این روزنامه‌ها برای تغییر مسیرشان نکته‌ای مطرح شود".

طباطبایی همچنین رویکرد قوه قضاییه در دوره جدید درخصوص مطبوعات را مطلوب دانست و نظارت رئیس قوه قضاییه در این خصوص را سازنده و متضمن آزادی مطبوعات تعریف کرد.

در ادامه نشست، حاضرین نظرات و سوالات خود را نسبت به مطالب مطرح شده در نشست مطرح کردند و سخنرانان نشست نیز به سوالات مطرح شده پاسخ دادند.