برزخ ارزی

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی: آنچه طی ماه‌های گذشته باعث افزایش و جهش نرخ ارز در بازار ایران شده است ریشه داخلی دارد.

به گزارش عطنا به نقل از ایران، محمدقلی یوسفی در یادداشتی نوشت: بازار ارز از متغیرهای متعددی تأثیر می‌پذیرد که امروزه بخش عمده آن به شرایط اقتصاد داخلی مربوط می‌شود. در کنار آن بخشی از متغیرها نیز به انتظاراتی که مردم از آینده تعاملات ایران با دنیای خارج به‌ویژه اروپا و آمریکا دارد، برمی‌گردد.

آنچه طی ماه‌های گذشته باعث افزایش و جهش نرخ ارز در بازار ایران شده است ریشه داخلی دارد. هم‌اکنون اقتصاد ایران برای رفع بخش عمده‌ای از نیازهای خود به واردات وابسته است و همین موضوع یکی از مهم‌ترین دلایل رشد نرخ ارز طی سالیان گذشته محسوب می‌شود. بنابراین متعادل شدن بازار ارز و واقعی شدن نرخ آن به تولید ملی گره خورده است. به معنای دیگر تا زمانی که از طریق رشد تولیدات ملی نیاز به واردات کاهش نیابد نمی‌توان انتظار بهبود زیادی دراین بازار داشت.

از سوی دیگر ارز از نظر بازدهی بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری بوده است. طی سال‌های گذشته و به خصوص در ماه‌های اخیر بازده سرمایه‌گذاری در بازار ارز و همچنین طلا نسبت به سایر بازارها مانند مسکن، خودرو و سهام به مراتب بیشتر بوده است و همین تفاوت موجب اتکای سرمایه‌گذاران به این بازارها شده است؛ موضوعی که خود از طریق افزایش تقاضا به تقویت نرخ ارز دامن زده است.

در کشورهای نفت‌خیز تجربه نشان داده است که نرخ ارز همواره روند صعودی دارد، روندی که بسته به شرایط اقتصاد گاه تند و گاه کند بوده است. ولی در مجموع مقایسه نرخ ارز در یک دوره زمانی حکایت از رشد مداوم قیمت‌ها دارد. بنابراین هرچند ممکن است که حباب‌های قیمتی که به دلایل مختلف در بازار ارز شکل می‌گیرد تخلیه شود، ولی نرخ ارز به روند صعودی خود ادامه خواهد داد. در واقع تا زمانی که متغیرهای تأثیرگذار در بازار ارز تغییر نکند همین وضعیت تداوم خواهد داشت.

با این حال تمهیداتی که دولت و بانک مرکزی طی روزهای اخیر اتخاذ و اجرای آنها را آغاز کرده باعث شده است تا بر بازار ارز تأثیر مثبت گذاشته شود. دراین روزها اخبار متعددی از برنامه‌های بانک مرکزی و دولت برای مهار نوسانات ارزی منتشر و در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که موجب رکود معاملات در بازار ارز شده است. درصورتی که عرضه ارز در بازار از طریق بانک مرکزی یا فروش دارندگان ارز افزایش یابد می‌توان امیدوار بود که در روزهای آینده روند کاهشی نرخ ارز ادامه یابد.

درشرایط فعلی مردم در یک وضعیت برزخ ارزی قرار دارند. آنها منتظرند تا ببینند در آینده چه گشایش‌هایی از طریق توافق با کشورهای اتحادیه اروپا برای کشور ایجاد می‌شود. حال که اروپا قصد دارد روابط اقتصادی و تجاری خود را با ایران حفظ و گسترش دهد و منابع مالی را برای طرح‌های تعریف شده اختصاص دهد، می‌توان امیدوار بود که آثار مثبتی در بازار ارز دیده شود. درصورتی که همکاری اروپا با ایران تنها به گفت‌و‌گوهای سیاسی محدود باشد، شاهد این آثار مثبت نخواهیم بود ولی اگر نتیجه توافقات صورت گرفته در اقتصاد و تجارت ایران عینیت یابد به‌طور قطع آثار مثبت آن هم بیشتر نمایان خواهد شد.