آیا عصر روزنامه‌های چاپی به پایان رسیده است؟

نشست اول سمینار رسانه و ارتباطات ایران و مالزی با عنوان «روزنامه نگاری؛ با تکیه بر روزنامه نگاری آنلاین و بین‌المللی» با حضور استادان ارتباطات دو کشور در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

به گزارش عطنا، نخستین نشست سمینار بین‌المللی «رسانه و ارتباطات: تجربیات ایران و مالزی» با موضوع «روزنامه نگاری؛ با تکیه بر روزنامه نگاری آنلاین و بین‌المللی روز شنبه، 17 تیرماه با حضور سید وحید عقیلی، امیدعلی مسعودی، اظهر تمام و حامدی محمد عدنان در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

در این نشست سیدوحیدعقیلی، رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه رسانه‌های اجتماعی در سطح ملی و جوامع کوچک موفق بوده‌اند، اظهار کرد: این رسانه‌ها نتوانسته‌اند بر روند تولید، پردازش و توزیع اخبار بین‌المللی دنیا که هنوز در دست خبرگزاری‌ها و ماهواره‌ها است، تأثیر بگذارد.

عقیلی دلیل رونق شبکه‌های اجتماعی را زبان محلی آنها عنوان کرد و گفت: برای مثال ما ایرانی‌ها با یکدیگر ارتباط زیادی داریم و مسائلی در سطح کشور، منطقه و یک شهر را بیان می‌کنیم که این مسائل رونق هم دارد. شبکه‌های اجتماعی در انتخابات غوغا کرد.

وی افزود: تولید اخبار بین‌المللی هنوز از شمال به جنوب است و  این رونق شبکه‌های اجتماعی  بر آن هیچ تأثیری نداشته است. بنابراین ما نباید زیاد از وجود این شبکه‌ها خوشحال باشیم چون هنوز سلطه با خبرگزاری‌ها است.

این استاد ارتباطات زبان را عامل عدم موفقیت شبکه‌های اجتماعی دانست و اظهار کرد: همه ما به زبان فارسی می‌نویسیم و این باعث می‌شود افراد غیر فارسی‌زبان از نوشته‌های ما استفاده نکنند. ما باید از زبان‌های دیگری مانند انگلیسی، عربی، آلمانی و.. استفاده کنیم اگر آن زبان‌ها را وارد شبکه‌های اجتماعی کنیم و گروه‌هایی مسائل بین‌المللی را به زبان بین‌المللی بیان کنند ما می‌توانیم بر جریان بین‌المللی اخبار تأثیر بگذاریم.

حامدی محمد عدنان، استاد ارتباطات دانشگاه کولالامپور مالزی هم در سخنرانی خود به تهدیدهایی که در روزنامه‌نگاری سنتی در دهه‌های اخیر به وجود آمده بود اشاره کرد.

وی با اشاره به کاهش تیراژ روزنامه‌های مالزی بین سال‌های 1993 و 2016 اظهار کرد: کاهش روزنامه های مالزی، همانند سایر کشورها در سراسر جهان، از شواهد آینده کم برای رسانه های چاپی است. کاهش پول در گردش، در کنار کاهش درآمد تبلیغات است که روزنامه‌ها را در شرایط بسیار دشواری برای زنده ماندن قرار داده است. این یکی از دلایلی است که بسیاری از مفسران رسانه ای پیشنهاد کرده‌اند که روزنامه‌ها  با سرعت بیشتری به رسانه‌های دیجیتال تغییر کنند.

عدنان گسترش تلفن همراه را یکی از عوامل از دست رفتن جذابیت روزنامه‎‌ها دانست و گفت: تلفن همراه و اینترنت احتمالا باعث تغییر عادت خواندن شده است از طرف دیگر این رسانه‌ها سرعت و دسترسی بالاتری نسبت به دیگر رسانه‌ها دارند.

وی این با اشاره به اینکه وضعیت روزنامه‌های مالزی قابل کنترل است، از ارائه نسخه آنلاین به عنوان یکی از راهکارهای روزنامه‌ها برای نگه داشتن مخاطبان یاد کرد و گفت: علاوه بر این روزنامه‌ها می‌توانند با صفحه‌آرایی جدید، تغییر برخی رفتارهای فرهنگی و برخی نوآوری در رسانه‌هایشان همچنان تیراژشان را حفظ کنند.

اظهر تمام، مدرس دانشگاه پوترا مالزی در سخنرانی به تعریفی که روزنامه‌نگاران مالزی از نقش خود در جامعه دارند اشاره کرد  و توضیح داد برای نمونه از دیدگاه دولتی روزنامه‌نگاران باید طرفدار دولت و رسانه‌ها باید عاملی برای ثبات و توسعه سیاسی باشند. و روزنامه‌نگاران بخش خصوصی نقش‌های دیگری مااند مترجم، دروازه‌بانی خبر و تحلیل‌گری و مشارکت انتقادی را به عنوان نقش‌های خود در نظر گرفته‌اند.

امیدعلی مسعودی استاد دانشگاه سوره هم با بیان اینکه روزنامه‌نگاری آنلاین امکانات جدیدی را ایجاد کرده است گفت: به نظرم الان بهترین زمانی است که ما بیایم بلوک‌های خبری با مالزی ایجاد کنیم و سپس آن را به دیگر کشورها گسترس دهیم. البته این کار هزینه‌های زیادی می‌خواهد اما می‌توان با روزنامه‌نگاری مشارکت‌جویانه و شهروندخبرنگار این موضوع را حل کنیم.