عصر شبکه‌های اجتماعی به پایان می‌رسد

حجت‌ مدیریان «5G»، «اینترنت اشیاء» و «بلاک‌چین» را به عنوان فناوری‌های جدید ارتباطی معرفی کرد و گفت: تکنولوژی‌ها در اکوسیستم جامعه اطلاعاتی معنا پیدا می‌کنند و در غیر این صورت منحرف و بدون استفاده می‌شوند. عصر شبکه‌های اجتماعی به پایان می‌رسد نه به این معنا که دیگر شبکه‌های اجتماعی حضور و کارکرد ندارند بلکه به این معنا که رادیکال‌تر و مدرن‌تر می‌شوند و تحت نظر پلتفورم‌های دیگر قرار می‌گیرند.

به گزارش عطنا، نشست «اخبار جعلی و شایعات رسانه‌ای در مواجهه با بلایای طبیعی» در قالب همایش ملی «رسانه‌ها و فناوری‌های اطلاعاتی در خدمت کاهش خسارات بلایای طبیعی» با مدیریت پدرام الوندی، دانشجوی دکتری ارتباطات دانشگاه علامه‌طباطبائی، با حضور حسینعلی افخمی، مدیر گروه روابط‌عمومی دانشگاه علامه‌طباطبائی، حجت‌ مدیریان، کارشناس و صاحب‌نظر حوزه فناوری اطلاعات و جامعه اطلاعاتی، احسان محمدی، متخصص علم اطلاعات و مهرداد خدیر، روزنامه‌‎نگار و فعال مدنی دوشنبه، ۱۴ اسفندماه در دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

این همایش با مراسم افتتاحیه آغاز شد و در قالب ۴ نشست «رسانه‌های جمعی، ارتباطات ریسک، ارتباطات بحران»، «مدیریت بحران از منظر آموزشی و اجتماعی»، «رسانه‌های جدید، ارتباطات ریسک، ارتباطات بحران» و «اخبار جعلی و شایعات رسانه‌ای در مواجهه با بلایای طبیعی» برگزار شد.

حجت مدیریان، کارشناس و صاحب‌نظر حوزه فناوری اطلاعات و جامعه اطلاعاتی به آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد و گفت: نداشتن مکانیزم صحت‌سنجی اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی باعث شده که یک طیفی از جوانان ما دچار بحران بی‌هویتی شوند.

او ادامه داد: اندیشه‌ها و افکار ضد و نقیض و حرف‌های نادرست بر این فضا حاکم است و هر کسی با مقداری اطلاعات کافی به فضای نامساعد این شبکه‌ها پی می‌برد، به ویژه اینکه مسائل سیاسی هم به این‌گونه مسائل دامن می‌زند. از سوی دیگر شبکه‌های ماهواره‌ای نیز به کمک این فضا می‌آیند.

این متخصص اطلاعات با بیان اینکه تکنولوژی‌های ظاهر شده در دنیای فناوری در جهت جلوگیری از بحران اخبار جعلی می‌توانند به کمک ما بیایند، اظهار کرد: یکی از تکنولوژی‌هایی که در حال حاضر می‌تواند در حوزه انتقال ارتباطات به خصوص زمانی که دچار بحرانی چون زلزله هستیم کمک‌کننده باشد تکنولوژی «5G» است که می‌تواند بستر انتقال اطلاعات را به خصوص در مناطق بحران‌زده برای ما فراهم کند.

مدیریان در ادامه گفت: عصر شبکه‌های اجتماعی به پایان می‌رسد نه به این معنا که دیگر شبکه‌های اجتماعی حضور و کارکرد ندارند بلکه به این معنا که رادیکال‌تر و مدرن‌تر می‌شوند و همچنین تحت نظر پلتفورم‌های دیگر قرار می‌گیرند. امروزه ما با انقلاب پلتفورم‌ها مواجه هستیم و درست است که این پلتفورم‌ها در دوره تاسیس بحران‌زا هستند اما در دوره استقرار می‌توانند به حل بسیاری از بحران‌ها کمک کنند.

این کارشناس و صاحب‌نظر حوزه فناوری اطلاعات، تکنولوژی بعدی را «آی او تی» دانست و گفت: این تکنولوژی که به آن تکنولوژی اشیا نیز می‌گویند، هفت برابر موبایل ضریب نفوذ دارد. این تکنولوژی تمام اشیا را به اینترنت وصل و هر کدام از آنها هویت پیدا می‌کنند و می‌توانند به وسیله اپلیکیشن‌های مدیریت‌کننده اطلاعات را بگیرند، انتقال دهند و ذخیره و پردازش کنند.

او ادامه داد: این تکنولوژی‌ها داده‌هایی تولید می‌کنند که خیلی نمی‌توانند جعلی باشند چون خود سیستم آنها را منتشر می‌کند. مواجه با این حجم از داده‌ها احتیاج به داده‌کاوی دارد که در تکنولوژی کلان‌داده‌ها، به دانش تبدیل و قابل استفاده می‌شوند.

امروزه ما با انقلاب پلتفورم‌ها مواجه هستیم و درست است که این پلتفورم‌ها در دوره تاسیس بحران‌زا هستند اما در دوره استقرار می‌توانند به حل بسیاری از بحران‌ها کمک کنند.

مدیریان تکنولوژی مهم‌تر را تکنولوژی «بلاک‌چین» دانست و گفت: این تکنولوژی از مجموعه‌ای از نت‌ها و موزاییک‌ها کنار هم قرار گرفته تشکیل می‌شود که هر نوع اطلاعات را صحت‌سنجی می‌کنند. بلاک‌ها قابل دستکاری نبوده و وقتی شبیه به یک بلاک اطلاعاتی می‌شوند به بلک‌های دیگر متصل شده و هر گونه تغییر در آنها باید به وسیله بیش از 50 درصد بقیه بلاک‌ها تایید شوند. این سیستم‌ها امیدی برای از بین رفتن اخبار جعلی هستند.

او ادامه داد: هدف از شکل‌گیری شبکه‌ اجتماعی، گسترش حوزه عمومی بوده است. در خارج از کشور کارکرد شبکه اجتماعی در واقع تضمین دموکراتیک‌ کردن حوزه عمومی است در حالی که در ایران ابزار شایعه است. ما کارکرد این شبکه‌ها را خراب کرده و فهم فرهنگی درستی از آنها نداریم.

این کارشناس و صاحب‌نظر حوزه فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: در بلاک‌چین هم همینطور است. چراکه همه از آن تحت عنوان معامله‌های مالی صحبت می‌کنند در صورتی که این تکنولوژی اطلاعات بلاک شده، رمزنگاری شده و مرتبط و زنجیروار با همدیگر است و قرار است که بر روی این اطلاعات صحت‌سنجی انجام شود.

او افزود: این تکنولوژی‌ها زمانی معنا پیدا می‌کنند که در اکوسیستم جامعه اطلاعاتی دیده شوند که در غیر این صورت منحرف و بدون استفاده می‌شوند. اکوسیستم جامعه اطلاعاتی به لحاظ سهام‌داری و مشارکت و ذینفع بودن، سه وجه دارد که این سه وجه باید با همدیگر به منظور شکل‌گیری اکوسیستم با هم همکاری کنند.

مدیریان سه وجه را نهاد دولت، نهاد جامعه مدنی و بخش خصوصی دانست و گفت: متاسفانه در کشور ما همه چیز به دست دولت است و بخش خصوصی نقشی ندارد. در حالی که در جامعه اطلاعاتی این سه نهاد مسئول و باید پاسخگو باشند. در حوزه جامعه مدنی و بخش خصوصی ما همه این بحران‌ها را داریم.

او تصریح کرد: بدون جامعه مدنی نمی‌توان هیچ کاری کرد. جامعه‌ توده‌وار کارکردهای چکشی دارد اما کارکرد عقلانی ندارد. برای تبدیل کارکرد چکشی به عقلانی و ایجاد نهاد و سازمان به تبدیل جامعه‌ توده‌وار به نهاد مدنی احتیاج است اما وقتی که کشور توسعه‌نیافته است و در آن آموزش وجود ندارد جامعه مدنی نیز کارکرد خود را  از دست می‌دهد.

این صاحب‌نظر در حوزه فناوری اطلاعات در پایان گفت: با تاسیس جامعه مدنی انتظار می‌رود که مشکلات حل شوند اما متاسفانه به تریبون افراد سیاسی تبدیل می‌شوند و این خود یکی از مشکلات ما است. از نظر من باید نگاه‌مان را از نگاه جزئی به سمت یک نگاه زیست‌بومی و اکوسیستمی ببریم. اگر ما این اطلاعات شبکه‌ای را به شکل یک زیست‌بوم ببینیم آن موقع است که می‌توانیم بگوییم تکنولوژی جدید کارکرد خود را دارد. بنابراین یکی از مشکلات ما در عرصه بحران در شبکه‌های اجتماعی به نبود جامعه مدنی مقلانی و مشاور دولت برمی‌گردد.