دانشگاه‌ها مثل بیشه‌زار دانشجو می‌گیرند/ محتوای درسی در غرب «آتش به اختیار» است/ ماراتن تحول را شوخی گرفته‌ایم

استاد مدیریت صنعتی دانشگاه علامه در نشست تحول علوم انسانی گفت: در مجموع ما دور هم جمع شده‌ایم و با هم شوخی می‌کنیم، چرا که تحول، نیازمند عشق، دغدغه‌مندی، دلسوزی و صرف عمر است، احتیاج دارد کسانی در این راه کار کنند که سال‌ها پیگیرانه این موضوع را دنبال کنند.

به گزارش عطنا، نشست هم‌اندیشی استادان دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی با موضوع «بررسی تحول و ارتقا علوم انسانی»، دوشنبه، 29 خردادماه به همت دفتر نمایندگی نهاد مقام معظم رهبری در سالن شورای این دانشکده با حضور جمعی از استادان برگزار شد.

در بخشی از این نشست، سید حبیب‌الله طباطبائیان، عضو هیئت علمی گروه مدیریت صنعتی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی، ضمن تشکر از مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علامه، اظهار کرد: مهمترین نکته در مورد تحول علوم انسانی این است که تحول شوخی‌بردار نیست!

وی افزود: رشته‌های کاربردی مثل مهندسی، پزشکی، حقوق و... که رشته‌های تحصیلی کاربردی هستند و به شغل و درآمدزایی نزدیک‌ترند، مشروعیت وجودی خود را از حوزه عمل می‌گیرند تا حوزه نظر.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه در رشته‌هایی مثل ریاضیات یا فیزیک، نظریه‌پردازی جایگاه بسیار محکمی دارد، ادامه داد: در حوزه‌های علوم انسانی به دلیل پیچیدگی‌های بیشتری که دارد در بسیاری از موراد نظریات متقن و محکمی نداریم.

وی اضافه کرد: در حوزه علوم انسانی شواهد و عملکرد خوبی در حوزه عمل داریم که از آن میان به تشکیل نیروی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیز سازمان جهاد سازندگی اشاره می‌کنم، اگر بخواهیم ببینیم چه شد که نیروی مسلحی به نام سپاه تشکیل دادیم و امروز شاهد آن هستیم که دارای قدرتی بیش از ارتش است، باید به حوزه تحول علوم انسانی نگاه جدی داشته باشیم.

جهاد سازندگی نمونه عالی مدیریت بحران و رویکرد انقلابی در تحول

طباطبائیان درباره اینکه سازمان جهاد سازندگی حاوی تجربیات سازمانی خوبی است، خاطرنشان کرد: این سازمان توانست با به کارگیری الگوی نوآوری، کارگشا باشد و در این خصوص، مطالعات یک آمریکایی که به مدت دو سال برای تحقیق به ایران آمده بود تحت عنوان کتاب «تاریخچه تحلیلی شکل‌گیری جهاد سازندگی در ایران» به عنوان یک نهاد انقلابی موجود است.

وی افزود: این امر برخورنده است که استادان و دانشجویان ما در داخل کشور تا به حال با رویکردی نقادانه به این موضوع نپرداخته‌اند، اما یک آمریکایی این کار را صورت داده است.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه تصور غالب ما بر این است که جهاد سازندگی تنها ایثار و شهادت بود، اضافه کرد: در جهاد سازندگی، سازمان‌دهی، مسئولیت‌پذیری و تعهد نیز بود، برای مثال کمتر در مورد اینکه جهاد سازندگی در روستاها کار تهیه شناسنامه نیز برای روستاییان انجام می‌داد، اطلاع داریم.

وی با اشاره به عملیات مرصاد که آخرین جنگ با منافقین بود، اظهار کرد: در این درگیری، اولین گروهی که جلوی ستون زرهی مرصادی‌ها در گردنه حسین‌آباد ایستادگی کرد، جهادسازندگی بود.

شوخی بزرگ ما با خودمان و جوانان

طباطبائیان با اشاره به اینکه مدیریت بحران در جهاد سازندگی به شکل بی نظیری وجود داشت، ادامه داد: در این نهاد کار آب‌رسانی به روستاها، پیشتیبانی مهندسی رزم، طراحی مهندسی موشک کشور و هر نوع کاری در هر جایی که نیاز به انجام آن وجود داشت، صورت می‌گرفت.

وی افزود: من در یکی از کمیته‌های انقلاب فرهنگی دانشکده مدیریت فعالیت می‌کنم و معتقدم تحول در علوم انسانی که ما در حال حاضر پیاه می‌کنیم چیزی نیست جز بالا و پایین کردن چند عدد و سپس بزک دوزک کردن آنها!

استاد دانشگاه علامه طباطبائی اظهار کرد: در این میان، تجربه نقش چشم‌گیری دارد. بخش عمده نظریاتی که در رشته‌های مختلف تحصیلی ارائه شده است در مباحث تجربی و کاربردی است، اما تحول ما چقدر در حوزه عمل و کاربرد خود را نشان داده است؟ تقریبا هیچ!

وی ادامه داد: ما مملکت را با ذهنیت و دیدگاهی اداره می‌کنیم و بعد با احداث مکان‌هایی به نام دانشگاه برای جوانان، سرگرمی برای آنها می‌آفرینیم، از سربازی رفتن آنها جلوگیری می‌کنیم و هزینه همه این امورات را در دانشگاه، دولت پرداخت می‌کند!

نرخ بیکاری افراد دارای مدرک دانشگاهی دو برابر غیردانشگاهیان است

طباطبائیان با اشاره به اینکه در حال حاضر پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها رقم بالایی دارد، اظهار کرد: پروژه‌ای درباره آسیب‌شناسی نظام آموزش عالی کشور در دست داشتیم که در آن مشاهده کردیم، نرخ بیکاری دانش‌آموختگان در کشور ما، دو برابر بیکاری کسانی است که تحصیلات آکادمیک ندارند.

وی افزود: در پژوهشی که صورت دادیم مشاهده کردیم که در بیشتر کشورهای دنیا، نرخ اشتغال و آموزش، هم‌بستگی بالایی دارند و این یعنی هر چه سطح دانش‌آموختگی و معارف بالاتر می‌رود، سطح اشتغال نیز به همان نسبت بالاتر می‌رود که در ایران این میزان بالعکس است.

محتوای درسی دانشگاه، آتش به اختیار

استاد دانشگاه علامه طباطبائی خاطرنشان کرد: نرخ اشتغال در میان تمام افراد کشور 10 تا 12 درصد است و این نرخ در میان افراد دارای مدرک کارشناسی 20 درصد است.

وی تاکید کرد: آسیب‌شناسی نظام آموزش عالی کشور را با هدف پاسخ به این پرسش که «اشکال کار ما در دانشگاه‌ها کجاست؟» آغاز کردیم و مشاهده کردیم که دانشگاه‌های خارج از کشور در بررسی محتوای درسی خود، تقریبا آتش به اختیار هستند و این یعنی با مطالعه و بررسی، نیاز جامعه را می‌سنجند و برای انجام هر اقدامی در دانشگاه باید نیازسنجی، امکان‌سنجی و سایر مطالعات صورت گیرفته را برای دولت بفرستند تا اجازه آن عمل صادر شود.

طباطبائیان با تشریح عملکرد دانشگاه‌های داخل کشور گفت: در کشور ما این فرآیند برعکس رخ می‌دهد، یعنی محتوا که باید مسئولیت اداره آن را به دانشگاه محول کنیم تا شاهد زایش و جوشندگی باشیم با خط‌کشی برای دانشگاه برنامه‌ریزی شده و حتی چگونه فکر و عمل دانشگاه را نیز دیکته به آن می‌کنیم.

وی افزود: به این ترتیب در هر دوره مدیریتی یک شخص، سلیقه آن فرد اعمال می‌شود و امکان تولید اندیشه و هم‌فکری در میان خود دانشگاه از میان می‌رود.

پذیرش دانشجو در دانشگاه به صورت بیشه‌زاری

استاد دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه موضوع بااهمیت در این میان، اداره دانشگاه و فلسفه چرایی دانشگاه است، اظهار کرد: ما اصل موضوع را به حال خود رها کردیم که البته اینجا مسئله سازمان برنامه مطرح است به این صورت که دانشگاه در تعداد بالا دانشجو می‌پذیرد و سازمان برنامه نیز هزینه آن را تحت هر شرایطی تامین می‌کند.

وی افزود: قطعاً با چنین منطقی، دانش‌آموخته این دانشگاه، اشتغال‌پذیر نخواهد بود و برای جامعه نیز نمی‌تواند مفید باشد در این حالت سیستم به رفع نیازهای مقطعی خود و کسب درآمد بیشتر می‌اندیشد که در این مثال، افزایش تعداد پذیرش دانشجو به صورت بیشه‌زاری، تنها بودجه بالاتری برای دانشگاه به ارمغان می‌آورد.

طباطبائیان با تاکید بر اینکه تحول را جدی نگرفته‌ایم و همه چیز در حد شوخی است، خاطرنشان کرد: اگر ما جدی هستیم باید در رفتار خود تجدید نظر کنیم، اگر استادی مسئله‌ای را در دستگاه اجرایی حل کرد و توانست پروژه تحقیقاتی چند صد میلیونی با چندین دانشجو زیر مجموعه خود شروع به کار کند، او را حمایت کنیم.

کار تحقیقاتی و پژوهشی امتیاز 2.5 دارد؛ مقاله دانشجونویس امتیاز 7!

استاد دانشگاه علامه طباطبائی افزود: یگ پژوهشگر در کشور ما در اغلب موارد و پس از تحمل رنج‌های فراوان و صرف هزینه در نهایت شاید بتواند طرح کاربردی و تحقیقات خود را به یک لایحه‌ای در گوشه‌ای از مجلس تبدیل کند.

به گفته وی در چنین شرایطی ما از این محقق سوال خواهیم کرد پولی که دریافت کرده‌ای را چه کردی؟ و در انتهای ماجرا نیز برخورد دانشگاه این است که اگر مقاله‌ای نوشته بودی، 7 امتیاز و حالا 2.5 امتیاز داری!

وی معقتد است دانشگاه‌های ما آمادگی پذیرش چنین مباحثی را ندارند و تاکید کرد: در مجموع ما دور هم جمع شده‌ایم و با هم شوخی می‌کنیم، چرا که تحول، نیازمند عشق، دغدغه‌مندی، دلسوزی و صرف عمر است، احتیاج دارد کسانی در این راه کار کنند که سال‌ها پیگیرانه این موضوع را دنبال کنند.

مرکز رشد علوم انسانی دانشگاه علامه؛ 2 ماه پس از افتتاح همچنان خالی!

طباطبائیان با اشاره به مرکز رشد علوم انسانی دانشگاه علامه طباطبائی، بیان کرد: دانشگاه علامه، ساختمان بسیار مناسب و با امکانات مجهز و در منطقه خوبی از تهران برای این کار در نظر گرفته است که پس از دو ماه از زمان افتتاح این مجموعه برای تدریس کارکاهی به این مرکز رفتیم و مشاهده کردیم کسی به آنجا مراجعه نمی‌کند و کلاسی که به همراه دانشجویان در آنجا برگزار کردیم، نخستین کارگاهی بود که در آن کلاس برگزار می‌شد!

وی خاطرنشان کرد: استادان ترجیح می‌دهند در همان کلاس‌های درس سابق خود بنشینند و تدریس کنند چرا که انجام کار پژوهشگری نیازمند نظارتی است از بالا ولی در تدریس این نظارت وجود ندارد.

این استاد دانشگاه علامه طباطبائی کارآفرینی و راه‌اندازی شرکت را کاری سخت خواند و گفت: زمانی که هم من و نسلان من دیپلم خود را دریافت می‌کردیم، حداقل 5 شرکت و اداره برای همکاری و استخدام از ما دعوت می‌کردند! پس از قبولی در دانشگاه نیز چند سازمان و اداره درخواست بورسیه تحصیلی ما را در مقطع کارشناسی و با حقوقی معادل 1000 تا 1500 دلار داشتند.

وی هدف از حمایت‌های سازمان‌های گذشته را این‌طور بیان کرد: این افراد تحصیل‌کرده زمانی که مدرک تحصیلی خود را دریافت کردند در همان شرکت مشغول به کار می‌شدند تا شرکت و سازمان مربوطه از وجود فردی تحصیل‌کرده در سامانه خود بهره برد.

جوان امروز درگیر مشکلات کار، ازدواج، درس، مسکن و سربازی

طباطبائیان دانشجویان امروز را درگیر مشکلات کار، ازدواج، درس، مسکن، سربازی خواند و گفت: در این شرایط فشار روانی از سوی جامعه بر جوانان وارد می‌شود که «تو چقدر جوان بدی هستی!»

وی در پایان تحول علوم انسانی را به دو ماراتن تشبیه کرد و گفت: این یک فرآیند تدریجی و تکاملی است که منوط به حضور افراد بامسئولیت است که با تعهد کار را دنبال کنند و تنها محدود به حوزه نظر و نظریه‌پردازی نباشند و به پژوهش توجه بیشتری کنیم.