بررسی حقوقی تنبیه بدنی دانش آموزان

دانش آموخته حقوق دانشگاه علامه طباطبائی با بررسی حقوقی تنبیه بدنی دانش آموزان از والدین خواست در هنگام بروز چنین مشکلی،  قبل از تصمیم گیری جهت پیگرد قضایی موضوع به شدت و انگیزه تنبیه دقت کنند.

به گزارش عطنا به نقل از سایت خبری آوای ماغر، دانش آموخته حقوق دانشگاه علامه طباطبائی در یادداشتی به بررسی حقوقی تنبیه بدنی دانش آموزان پرداخت.  متن این یادداشت را ادامه می‌خوانیم:

شناخت و آگاهی به محدوده ی رفتاری باعث می‌شود که شهروندان با آگاهی از ضمانت تخلف از محدوده رفتاری،  جانب احتیاط را در کردار خود رعایت کنند.  گاه و بی گاه در شبکه‌های اجتماعی خبر از تنبیه بدنی دانش آموزان توسط معلمان و مربیان شنیده می‌شود،  موضوعی که بعضا برای ماها نیز ممکن است خاطره‌ای از دوران گذشته مان باشد و برای ما نیز خفیف یا شدید اتفاق افتاده باشد و بسته به شدت یا خفت آن جدای از بحث حقوقی آن ممکن بود عرفا قبیح باشد و یا عادی جلوه کند و قابل تسامح باشد. تقریبا همه ما شنیده ایم که پاداش و تنبیه از اصول مهم تربیتی می‌باشد، روش‌های تنبیه برای تربیت متنوع اند و از جمله ی آنان تنبیه بدنی است.  حال سوال این است که مطابق قوانین و مقررات جاری کشور توسل به تنبیه بدنی توسط معلمان و مربیان به منظور تربیت و یا به هر منظور دیگری مجاز است یا خیر؟ مطابق یک اصل کلی در حقوق جزا، هر رفتاری مباح است مگر اینکه ماده‌ای قانونی آن رفتار را جرم شناخته باشد به عبارتی هیچ رفتاری جرم نیست مگر به موجب قانون.  حال ایراد ضربه و صدمه یا وارد کردن جراحات به تمامیت جسمانی افراد چه منجر به صدمه بشود چه منجر به صدمه نشود مطابق مواد پراکنده و زیادی از قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده و برای آن مجازات درنظر گرفته شده است. البته استثنایا در مواردی ایراد ضرب و جرح ممکن است به موجب قانون مجازاتی نداشته باشد مثلا پزشک در معالجاتی که انجام می‌دهد ممکن است لازم باشد که بدن بیمار را بشکافد که این عمل یعنی واردکردن جراحت یا ضربه زدن به دیگری گرچه اصولا جرم است و موجب مجازات ولی در این جا خود قانون اجازه ی چنین کاری را داده است و مجازاتی ندارد.

قانونگذار در بند ت ماده۱۵۸قانون مجازات اسلامی، اقدامات والدین و اولیای قانونی و سرپرستان صغار و مجانین را که به منظور تادیب یا حفاظت از آنان باشد مشروط براینکه اقدامات ذکر شده در حدود متعارف و حدود شرعی تأدیب و محافظت باشد را قابل مجازات ندانسته است ولی این اجازه فقط درخصوص اولیاء و سرپرستان کودکان و دیوانگان است و شامل معلمان و مربیان نمی‌شود؛ لذا اگر چنان چه معلمان و مربیان به هر انگیزه‌ای (حتی انگیزه‌های تربیتی، برقراری نظم و.. . ) اقدام به تنبیه بدنی یا استخفاف دانش آموزان نمایند، عمل آنان مطابق قوانین و مقررات جاری کشور هم جرم و هم تخلف است و موجب پیگرد اداری انضباطی و قضایی است و قابل مجازات و قابل تنبیه انضباطی است.

ممکن است برخی از معلمان و مربیان واکنش مناسب به برخی از بی نظمی‌ها و شلوغی‌ها و قانون گریزی‌ها و یا حتی گستاخی‌های برخی دانش آموزان(که نادر است)راتنبیه بدنی بدانند(که نادر است!)ولی باتوجه به اینکه قوانین و مقررات جاری کشور چنین مجوزی نداده اند و ممکن است منجر به تعقیب آنان نیز بشود فلذا توصیه به معلمان و مربیان ارجمند در مواجهه با چنین موقعیتی این است که در کمال بردباری و وقار شأن ومنزلت مقام مقدس خود را حفظ کنند و اقدامات مناسب دیگری از جمله نمره منفی گذاشتن، تهدید به اخراج، تذکر و اخطار و احضار والدین و اخراج و.. .  را به کار ببندند.

در پایان توصیه به والدین دانش آموزان این است که درصورت مشاهده تنبیه‌های بدنی فرزندانشان از سوی معلمان و مربیان،  بین موارد شدید و ضعیف فرق بگذارند و درصورت مشاهده تنبیه شدید و بی جای فرزندشان مورد را حتما پیگیری نمایند ولی تنبیه خفیف وضعیف و با انگیزه اصلاح را به حساب خیرخواهی و انگیزه نیک معلمان و مربیان قلمداد کنند و از پیگیری بپرهیزند تا هم شأن معلمان و مربیان ارجمند و فرهیخته و خیرخواه حفظ شود و هم از بی اعتنایی آنان نسبت به امور آموزش و تربیت و پرورش فرزندانمان جلوگیری شود، که جور استاد به ز مهر پدر!

علی کسایی پور، دانش آموخته حقوق دانشگاه علامه طباطبائی