اربعین گفتمان جامعه فرهنگی منطقه ای را در قالب سیاست همسایگی، بین ‌دولت ها و مردم منطقه تقویت می کند

عطنا - پنجمین همایش بین المللی اربعین ۱۴ شهریور با حضور جمعی از اساتید افغانستان، پاکستان، هند، عراق و بنگلادش به همت دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

ماندانا تیشه یار؛ استاد دانشگاه علامه طباطبایی، سخن خود را با موضوع دیپلماسی اربعین؛نمادی از صلح و دوستی در سیاست همسایگی اغاز کرد و گفت: «اندیشمندان امروزه تاکید دارند که هرچقدر پیوندهای فرهنگی بین ملت ها قوی تر باشد، امنیت در منطقه بیشتر خواهد شد و در واقع فرهنگ امنیت ساز می شود و به یک عنصر امنیت ساز تبدیل می شود. به همین دلیل است که بحث قدرت نرم ، امروزه به یکی از بحث های جدی در روابط بین الملل تبدیل شده است و منظور ما از قدرت نرم،توانایی به دست اوردن انچه مد نظر است از راه جذابیت و نه از روی اجبار و تهدید. مهمترین ابزارهای قدرت نرم؛ فرهنگ، ارزش های بنیادین، دانش و فناوری است و بازیگران آن نه دیپلمات ها و نه نظامیان؛ بلکه دانشمندان، استادان، دانشجویان، هنرمندان، نخبگان فکری، انجمن های علمی و فرهنگی، مردم عادی، سازمان های مردم نهاد، رسانه ها و گاهی نهادهای فرهنگی دولتی هستند.»

او در رابطه با امنیت سازی بین جوامع ادامه داد:« روش هایی که برای افزایش قدرت نرم کشورها استفاده می شود، گفتگوی های علمی بین اندیشمندان،گسترش روابط فرهنگی ،ارتباط با افکار عمومی و برگزاری ایین های مشترک است. بازیگرانی که نام برده شد، از دل این قدرت نرم یک نوع دیپلماسی جدیدی را در روابط خارجی شکل می دهند که امروزه به آن دیپلماسی عمومی گفته می شود و مجموعه ای از استراتژی ها و تاکتیک های نوین دیپلماتیک وجود دارد که در خدمت دستگاه سیاست خارجی کشورها است و تصویر هر کشوری را در دید مردم دیگر کشورها بهبود می بخشد. در صورتی که ما بتوانیم جوامع را در قالب یک حیات اخلاقی به هم پیوند بزنیم و روی ارزش های اخلاقی مشترک تاکید کنیم؛ امکان امنیت سازی بین جوامع ما افزایش پیدا می کند و یکی از بهترین مصداق های این پیوند حیات اخلاقی بین جوامع را می توان درهمکاری میان نخبگان و اندیشمندان کشور های مختلف دید و در واقع گفتگوی بین دانشگاهیان امروزه یکی از شفاف ترین،سالم ترین و انسانی ترین نوع روابط میان ملت ها به شمار می رود.»

وی گفت:« به تازگی یونسکو گزارشی از وضعیت جهان منتشر کرده بود و در آن اشاره داشت که واقعیت جهان امروز ما، تداوم توسعه نامتوازن میان شمال و جنوب جهان است و نتیجه اصلی آن ناپایداری صلح و امنیت در جهان است . افزایش همکاری های علمی، اموزشی و فرهنگی، راه حلی است که یونسکو پیشنهاد داده است.ریشه اصلی شکاف طبقاتی به وجود امده،قرار گرفتن دو مفهوم بین المللی شدن و جهانی شدن در برابر یکدیگر است.»

تیشه یار تفاوت این دو مفهوم را اینگونه شرح داد:« به طور کلی می توان گفت جهانی شدن فرایندی است که از دید قدرت های هژمون شکل میگیرد و به نظر آنها اجتناب ناپذیر است و همه ملت ها باید این الگو را بپذیرند و هدف اصلی آن یکسان سازی ارزش های فرهنگی است. در این مدل بعضی ها به جای جهانی شدن اصطلاح امریکایی شدن را استفاده می کنند. یعنی ارزش ها و فرهنگ های امریکایی بتواند بر جهان مسلط شود اما همزمان با آن،در بسیاری از کشورهای اسیایی، افریقایی و حتی اروپایی،خیلی از اندیشمندان بر روی بین المللی شدن تاکید دارند؛ که یک فرایند انتخابی است و بازیگران آن نه فقط دولت ها بلکه ملت ها، نهاد ها و حتی افراد هستند و هدف اصلی آن پاسداشت گوناگونی فرهنگی است. در الگوی بین المللی شدن، نقش دانشگاهیان در قالب امنیت سازی بر پایه فرهنگ تعریف می شود. به این معنا که؛ دانشگاهیان بتوانند قالب های ادراکی مشترک در جوامع خودشان را تعریف کنند، هنجارهای همگون پدید آورند و انگاره های اخلاقی و فلسفی را به صورت هماهنگ در بین جوامع تقویت کنند.»

این استاد دانشگاه به اهمیت راهپیمایی اربعین اشاره کرد و گفت:« آن چیزی که بیشتر از همه در منطقه ما به چشم می خورد این است که؛ آیین های اربعین از بنگلادش گرفته تا هند، پاکستان، افغانستان و عراق، چگونه می توانند نزدیک کننده مردم جوامع ما باشند و این یکی از ابزارهایی است که گفتمان جامعه فرهنگی منطقه ای را در قالب سیاست همسایگی، نه فقط بین ‌دولت ها بلکه بین مردمان کشور منطقه تقویت می کند. دانشگاهیان طلایه داران اصلی شکل دادن به این همکاری های منطقه ای هستند و به طور مشخص آیین اربعین خود نمایانگر پیوند و دوستی بین مردم کشورهای گوناگون در سطح منطقه است. چندسالی است که پیاده روی اربعین باعث شده است که برای چندین روز مردمی از کشورهای مختلف دوشادوش همدیگر گام بردارند و برای رسیدن به یک هدف مقدس، باهم وارد گفتگو، تعامل و دوستی شوند. اگر از سالها‌ پیش این راهپیمایی شکل گرفته بود، شاید جنگی به آن طولانی و به آن بزرگی بین ایران و عراق اتفاق نمی افتاد.

تیشه یار در پایان اضافه کرد:« به تازگی جناب آقای دکتر رضوان فر، پژوهشی درباره کتیبه های زبان فارسی انجام دادند؛ که از شرق آسیا تا شرق آفریقا روی معماری های مختلف تاریخی به چشم می خورد . ایشان به نکته جالبی اشاره کردند که نشان دهنده پیوند عنصر مذهب با عنصر زبان در فرهنگ منطقه ما هست. در بین همه کتیبه های زبان فارسی یک بیت شعر بیشتر از همه تکرار شده است و آن شعر از محتشم کاشانی است که همه برای همه آشناست: باز این چه شورش است که در خلق عالم است / باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام