ظرفیت‌های دیپلماتیک اکو بی‌نظیر است/ برای تقویت چانه زنی در سطح جهانی ابتدا باید قدرت ریشه‌دار منطقه‌ای باشیم

عطنا - سازمان همکاری اقتصادی (اکو) جایگزین پیمان همکاری عمران منطقه‌ای (RCD) است. آرسی‌دی را سه کشور ایران، پاکستا‌ن و ترکیه در سال ۱۳۴۱ (۱۹۶۲) پایه‌ریزی کردند که در سال ۱۳۶۴ (۱۹۸۵)، با نام اکو حیا‌ت خود را از سر گرفت.

پس از فروپاشی شوروی، در سال ۱۳۷۲ کشورهای افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان نیز به سازمان اکو پیوستند. پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو)، یکشنبه هفتم آذرماه به میزبانی ترکمنستان برگزار شد.

رئیس‌جمهور صبح در این نشست که به میزبانی شهر عشق‌آباد ترکمنستان برگزار شد، عنوان کرد: جمهوری اسلامی ایران اولویت ویژه‌ای برای همکاری و مشارکت اقتصادی با کشورهای آسیایی به خصوص همسایگان خود در آسیای جنوبی، آسیای غربی، آسیای میانه و قفقاز قائل است.

در این باره سعید شکوهی، استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی در گفت‌وگو با (عطنا) با بیان اینکه ایران یکی از بنیان‌گذاران و بانیان اصلی سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» است و حضورش در این اجلاس می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد، گفت: «این سازمان یک مأموریت منطقه‌ای برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و کمک به توسعه کشورهای عضو آن دارد. با نشست‌هایی که در پانزدهمین دوره این اجلاس برگزار می‌شود می‌توان این مأموریت را انجام داد.»

وی با تأکید بر اینکه برای پیشرفت و همکاری‌های اقتصادی و دور زدن تحریم‌ها نیاز است که از منطقه شروع کنیم، افزود: «حضور و نفوذ در منطقه برای شبکه‌سازی و استفاده از ظرفیت‌های ژئوپلیتیک منطقه‌ای بسیار مهم است و ایران به عنوان قدرتی که سودای آن را دارد تا به یک بازیگر تأثیرگذار تبدیل شود، حضور در این اجلاس فرصت مناسبی برای تحقق این هدف است.»

شکوهی با اشاره به اینکه فارغ از دستورکارهایی که این اجلاس دارد، ظرفیت‌های دیپلماتیکی که در این نشست‌ها فراهم می‌شود، کم‌نظیر است، عنوان کرد: «اگر رئیس‌جمهور می‌خواست با تک‌تک سران کشورهای منطقه دیدار کند، مقدمات و تشریفات بسیاری نیاز داشت اما با یک سفر در این اجلاس می‌توان با چندین تن از مقامات منطقه‌ای مذاکره کرد.»

اجلاس اکو می‌تواند به کاستن تنش‌ها کمک کند

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «با برخی از کشورها مشکلات عدیده‌ای داریم و اخیراً هم این مشکلات تشدید شده بود اما این حضور و گفتگوهای حضوری مسیر را برای گسترش روابط و کاستن تنش‌ها و اختلاف‌ها باز می‌کند.»

وی با بیان اینکه قرارداد سه‌جانبه سوآپ گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران در حضور روسای جمهور ایران و جمهوری آذربایجان به امضا رسید، گفت: «این موضوع نشان داد که می‌توان مشکلات را با گفتگو برطرف کرد. بر اساس این قرارداد، قرار است سالانه یک و نیم تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد.»

در کنار همکاری‌های اقتصادی، اجلاس اکو ظرفیت‌های مهم دیگری هم دارد

شکوهی با تأکید بر اینکه اکو ظرفیت بسیار زیادی برای افزایش همکاری‌های منطقه‌ای و بهره‌گیری کشورها از ظرفیت‌های یکدیگر دارد، افزود: «متأسفانه سازوکارهایی از جمله مشکلات تعرفه‌ای، گمرکی و مواردی از این دست وجود دارد که مانع شده ایران و دیگر کشورها نتوانند به طرز شایسته‌ای از ظرفیت‌های اکو بهره‌برداری کنند، می‌توان با گفتگوها و کم کردن موانع تجاری، راه را برای افزایش همکاری‌ها باز کرد.»

وی با بیان اینکه در کنار مسائل اقتصادی در اکو، همکاری‌های دیگری در حوزه‌های سیاسی و امنیتی هم در دستور کار است، تصریح کرد: «ایران تلاش خود را می‌کند تا سیاست همسایگی را با کشورهای عضو این اجلاس تقویت کند و همچنین در حوزه‌های مهمی مانند تجارت، حمل‌ونقل، گردشگری، گمرکی، ترانزیتی و حتی مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر هم همکاری‌ها گسترش پیدا کند.»

ایجاد بانک یا صندوق سرمایه گذاری مشترک با کشورهای منطقه

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «مسئله مهمی که در بحث توسعه اقتصادی و دور زدن تحریم‌ها می‌تواند به ایران کمک کند، راه انداختن بانک یا صندوق سرمایه‌گذاری مشترک با کشورهای منطقه است؛ با پیگیری این امر می‌توان گام دیگری در راستای نزدیک کردن کشورها به یکدیگر و کاستن دیگر اختلافات برداشت.»

شکوهی بیان کرد: «در هم تنیدگی منطقه‌ای سکوی پرتابی به سمت قدرت جهانی است، هر کشوری که به قدرت زیاد جهانی رسیده اول در منطقه خودش ابرقدرت بوده و به‌مرور به سطح جهانی وارد شده است.»

در حال حاضر توجه به کشورهای منطقه‌ای دارای اهمیت است

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر سطح منطقه‌ای خیلی مهم‌تر از سطح جهانی یا همکاری با کشورهای خارج از منطقه است، گفت: «اگر بخواهیم بازارهای سرمایه‌گذاری و کالاهای تولیدی خود را گسترش دهیم، این کشورهای منطقه‌ای هستند که می‌توانند به ما کمک کنند. همچنین برای دور زدن تحریم‌ها بازهم این کشورهای منطقه‌ هستند که در این موضوع نقش مؤثری دارند.»

اکو فرصتی است که می‌توانیم برای تقویت سیاست همسایگی از آن استفاده کنیم

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه در حال حاضر تمرکز بر منطقه و گسترش روابط منطقه‌ای بسیار حائز اهمیت است، افزود: «در واقع این امر پُلی است که باعث می‌شود بعداً بتوانیم از موضع قدرت با کشورهای قدرتمند جهانی صحبت کنیم، وقتی یک قدرت ریشه‌دار منطقه‌ای باشیم، طبیعتاً قدرت چانه‌زنی در سطح جهانی هم افزایش پیدا می‌کند.»

وی در پایان خاطرنشان کرد: «اکو فرصتی است که می‌توانیم برای تقویت سیاست همسایگی از آن استفاده کنیم. با یک برنامه‌ریزی درست می‌توان از ظرفیت‌هایی که در اکو وجود دارد اما تاکنون بلااستفاده مانده بهره برد و همچنین با فعالی سازی این ظرفیت‌ها، گام بلندی در راستای گسترش روابط با کشورهای منطقه‌ای برداشته خواهد شد.»

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام