بورس با طرح جدید دولت احیا می شود؟

عطنا- یک استاد اقتصاد دانشگاه معتقد است: «بهتر است به جای اینکه دولت منابع بانک ها را به بورس بدهد، آن را در مسیر بازیابی بخش تولید و صنعت کشور قرار دهد. با توجه به اینکه بانک‌ها در شرایط فعلی از منابع محدود برخوردارند و از سوی دیگر بنگاه‌ها با چالش سرمایه در گردش روبه‌رو هستند، به نظر می‌رسد اولویت دادن تسهیلات و وام‌ها به بخش تولید، گزاره درست‌تری به نظر برسد.»

با چالش‌های شکل گرفته در بازار سرمایه، بسیاری از سهامداران با فروش برگه‌های سهام، عطای بازار را به لقایش فروخته‌اند. اکنون با چالش خودساخته در بازار سهام که بی‌اعتمادی بسیاری از مردم را نسبت به بازار سرمایه به دنبال داشته، ارائه راهکارهای کوتاه مدت در قالب تزریق وام یا تسهیلات به سرمایه‌گذاران تا چه اندازه می تواند به احیای این بازار کمک کند؟

به گزارش رسانه تحلیلی دانشگاه علامه طباطبائی (عطنا)، بازار سرمایه ماه های مدیدی است پس از رشد شارپی و هیجانی در سراشیبی سقوط قرار گرفته است؛ به طوریکه شاخص کل بورس از 2 میلیون واحد در اواخر مرداد سال گذشته، اکنون به مرز یک میلیون واحد نزدیک شده است.

تحلیلگران، ناظران و فعالان بازار سرمایه در ایران متهم اصلی وضعیت کنونی بازار سهام را تصمیمات سیاست‌گذار برمی‌شمارند. از دید آنان مسئله قیمت در بازارها از برخورد عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و هر گونه دخالت در این وضعیت می تواند شرایط را به سمت نامطلوبی سوق دهد.

علی سرزعیم، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی با همین نگاه تاکید دارد: «نیازی به دخالت دولت ها در بازارها یا اقدامات و سیاست‌هایی که منجر به حضور و سهم بیشتر دولت‌ها در بازارها شود نیست، چرا که تجربیات داخلی و جهانی گویای نامطلوب بودن این دست از رفتارهاست.»

اشاره سرزعیم به صحبت‌های دیروز حسن روحانی در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت دارد که در پیشنهادی گفته بود بانک‌ها بهتر است برای رونق دوباره بورس و فرابورس، تسهیلاتی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهند.

سرزعیم در توضیح بیشتر این موضوع می‌گوید: «بورس سازوکار هوشمندی دارد که خودش می‌تواند به طور خودکار پویا بماند و احتیاجی به دخالت یا اعمال سیاست‌هایی از این دست نیست. بهتر است به جای اینکه دولت منابع بانک ها را به بورس بدهد، آن را در مسیر بازیابی بخش تولید و صنعت کشور قرار دهد. با توجه به اینکه بانک‌ها در شرایط فعلی از منابع محدود برخوردارند و از سوی دیگر بنگاه‌ها با چالش سرمایه در گردش روبه‌رو هستند، به نظر می‌رسد اولویت دادن تسهیلات و وام‌ها به بخش تولید، گزاره درست‌تری به نظر برسد.»

بیش‌تر اقتصاددانان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که دولت به جای دخالت و یا اعمال سیاست‌های پیامددار در بازارها، بهتر است در یک منظومه کلان‌تر، تنها قواعد بازی در بازارها را رعایت کند و بازی اصلی را به بازیگران بازار واگذارد. علی سرزعیم هم چنین دیدگاهی دارد. از نگاه او نهاد حاکمیتی بهتر است فقط قاعده بازی را تعیین کند و نقطه کانونی دغدغه‌هایش باید تامین نیاز بخش فقیر و دهک‌های پایین جامعه باشد.

بخش دیگری از چالش‌های کنونی بورس به حضور بازیگران آماتور و رفتارهای هیجانی آن‌ها در بازار بر می گردد. تجربیات جهانی نشان می دهد حضور سرمایه‌گذاران عادی در بازارهای مالی بیشتر غیرمستقیم و باواسطه است، چرا که افراد مبتدی و ناآشنا به بازارهای مالی ممکن است متاثر از «سیگنال‌ فروشی‌ها» با زیان ها و خسارت های سنگینی مواجه شوند.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی در توضیح این موضوع میگوید:‌ «در بیشتر بازارهای جهانی، افراد به صورت مستقیم وارد بازارهای مالی از جمله سهام نمی‌شوند و در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری، در بازارهای سهام سرمایه گذاری می کنند.» لذا به باور سرزعیم تقویت صندوق‌های سرمایه‌گذاری به جای اعطای وام به افراد حقیقی و سرمایه گذاران ناآشنا می‌تواند گزینه مطلوب‌تر و کارآمدتری باشد.

به نظر می‌رسد مسئله تنظیم‌گری (رگولیشن) بازارها هم جزو نکات مغفولی است که از دید اقتصاددانان، نیازمند توجه سیاست‌گذار است. سرزعیم درباره این موضوع هم با عنوان توصیه به جامعه علمی و سیاست‌گذار عنوان می‌کند: «تنظیم‌گری بازارها بسیار مهم است و چه بسا با قواعد درست، سیاست‌گذار می تواند مسیر درست را برای بازارها مهیا کند.»