اقتصاد درون‌زا راهکار برون‌رفت از بن‌بست تحریم

استاد دانشگاه علامه طباطبائی اظهار داشت: اگر آمریکایی ها مشاهده کنند که ما خطاهای فاحش خود را در امر سیاست گذاری اصلاح و به سمت تقویت بنیه تولیدی حرکت می کنیم آنها نیز فشارهای خود را خواهند کاست.

به گزارش عطنا و به نقل از ایلنا، اقتصاد کشور با طیف وسیعی از مشکلات روبه رو است که به باور بسیاری از کارشناسان ریشه بسیاری از آنها در داخل کشور است. فرشاد مومنی، اقتصاددان و استاد دانشگاه باور دارد که سیاست های اقتصادی سال های اخیر، ماجرای توسعه کشور را به حاشیه رانده است. مومنی معتقد است اگر اصلاحات اقتصادی روی دهد و بنیه تولید تقویت شود می توان فشارهای بیرونی را خنثی کرد.

بر اساس اعلام مرکز آمار برای سال ۹۷، بخش صنعت کشور رشد منفی ۹.۶ درصدی را تجربه کرده است. اگر به نوشته ها و سخنرانی های شما توجه کنیم همیشه تاکید خاصی بر اهمیت بخش صنعت کشور و حمایت از آن داشته اید. لطفاً ارزیابی خود از این رشد منفی بخش صنعت کشور را بفرمایید؟

برداشت من این است تا زمانی که این ناهنجاری ها، نابسامانی ها و ضعف بنیه اندیشه ای و فساد در عمل وجود داشته باشد امکان برون رفت از چالش های اقتصادی و اجتماعی در کشور ما وجود نخواهد داشت و به عنوان هدیه به مسئولان راهبردی کشور باید گفت، اگر سرنوشت تولید صنعت مدرن را به صورت نمادی از چرایی و چگونگی عمق بخشی به بحران ها را در نظر بگیریم آن وقت از دل این فهم، محور اصلی برنامه هایی که برای برون رفت از این شرایط باید طراحی شود نیز مشخص خواهد شد و آن عبارت از ارزیابی آسیب شناختی از خطاهای اندیشه ای و فساد که نابرابرهای ناموجه و عمق وابستگی به دنیای خارج را افزایش داده، مردم را آسیب پذیر کرده به طوری که هم در فقر به سر می برند و هم از طریق سیاست های تورم زا و اشتغال زدا به صورت فزاینده تهدید می شوند. با درک این موضوع می توان ساز و کار برون رفت از این شرایط را بر محور آن آسیب شناسی سامان داد.

یکی از بخش هایی که نقش مهمی در راستای افزایش ارزش افزوده بخش صنعت و رشد اقتصادی کشور دارد، بخش خودروسازی کشور است که متاسفانه این روزها شرایط نامناسبی دارد. این موضوع را چگونه ارزیابی می کنید؟

طی دو ماه گذشته هم در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی و هم در موسسه مطالعات دین و اقتصاد نشست هایی در این مورد برگزار کرده و نشان دادیم، همه آنچه در مورد روندهای مشکوک اداره اقتصاد و تولید صنعتی مدرن گفته می شود با یک عریانی و آشکاری بیشتر در صنعت خودرو می توان نشان داد که بنده به سهم خود در این دو همایش این کار را انجام دادم و نشان دادم روندهای اداره صنعت خودرو در ایران، حداقل از هفت جنبه می تواند زینبده عنوان روندهای مشکوک اداره صنعت خودروسازی در کشور باشد. این روندهای مشکوک یک نظام پاداش دهی مشکوک ایجاد کرده که در آن هر خودروسازی که اهتمام بیشتری به عمق بخشی به توان ساخت داخل داشته باشد بیشتر در معرض بحران و تنبیه است و آنهایی که به ساخت مونتاژی، صوری و فریبکارانه روی می آورند که عمق وابستگی ذلت آور به دنیای خارج را بیشتر می کند اوضاع و احوال بهتری داشته باشد. مسئولانی که دل در گرو اصلاح شرایط کنونی و کاهش آسیب پذیری های اقتصاد ملی را دارند، دعوت می کنیم که یک بار به صورت جدی گزارش های تحقیق و تفحص در سال 85 و 90 از صنعت خودروسازی را که در مجلس هم موجود است، مشاهده کنند تا آنها نیز با ما هم آواز شوند که به ویژه در الگوی تنظیم روابط این صنعت با دنیای خارج به شکل تکان دهنده تری با روندهای مشکوک روبه رو هستیم. به طوری که تقریباً طرف خارجی در دو دهه اخیر به هیچ یک از تعهدات خود پایبند نبوده و در عین حال هیچ تنبیهی هم متوجه آن نشده است و فقط مردم ایران و صنعت خودروسازی آن است که خسارت دیده است. و به گمان من اگر یک ارزیابی آسیب شناختی عالمانه از روندهای مشکوک اداره صنعت خودروسازی وجود داشته باشد هم ساز و کارهای خروج این صنعت و همچنین کل بخش صنعت از بحران که با عارضه ها و نارسایی ها، دست به گریبان است آشکار خواهد شد. آنگاه چشم اندازهای خلق فرصت های شغلی، کاهش وابستگی ذلت آور به دنیای خارج و هم چشم اندازهای افزایش توان رقابت و توان مقاومت اقتصاد ملی بسیار امیدوارکننده تر خواهد بود.

این روزها یکی از مسائل مهم، تاثیر کارکرد اینستکس بر اقتصاد کشور است. به نظر شما اینگونه موارد تا چه اندازه می تواند در حل مشکلات اقتصادی کشور موثر باشد؟

این یک واقعیت است که اروپایی ها هم به صورت اعلام نشده همان مسیر فرساینده اقتصاد ایران را هم راستا با خواسته ترامپ کم و بیش دنبال می کنند. اگرچه در مقام شعار و تبلیغ حرف هایی در جهت مخالفت با ترامپ به زبان می آورند. بنده با حرف های آقای وزیر محترم امور خارجه کاملاً همدلی دارم و همچنین حرف های آقای رئیس جمهور که گفته بودند اینستکس بی خاصیت و صوری را نمی خواهیم را یک واکنش بخردانه می دانم. اما تا زمانی که سیاست های مشکوک صنعت زدا، نابرابرساز و فسادگستر مثل افزایش نرخ ارز ، افزایش قیمت حامل های انرژی و تحمیل فشارهای مالیاتی سنگین به تولیدکنندگان صنعتی و شاغلین کشور استمرار داشته باشد ما در داخل با مشکل رو به رو خواهیم بود. بنده بارها ذکر کرده ام که اگر آمریکایی ها مشاهده کنند که ما خطاهای فاحش خود را در امر سیاست گذاری اصلاح و به سمت تقویت بنیه تولیدی حرکت می کنیم آنها نیز فشارهای خود را خواهند کاست تا ما به سمت درونزا کردن بنیه تولید ملی تمایلی پایدار از خود نشان ندهیم. بنابراین ارتقای بنیه تولید ملی یک سیاست راه گشای اصولی است که حتی فشارها و تحریم های خارجی را هم کم اثرتر خواهد کرد.