زنان روستایی نیروی انسانی پنهان در تولید روستایی محسوب می‌شدند

استاد تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به مسائل اجتماعی زنان روستایی و فرصت‌های جدید اشتغال آنها، گفت: زنان روستایی درطول تاریخ کشاورزی ایران فعالیت زیادی در مزرعه داشتند و با وجود اینکه فعالیت بالای مزرعه با آنها بود اما به عنوان نیروی انسانی پنهان در تولید روستایی محسوب می‌شدند اما کسی آنها را نمی‌دید.

به گزارش عطنا، «اولین همایش ملی مسائل اجتماعی زنان» به همت دانشگاه علامه طباطبائی با همکاری دیگر دانشگاه‌های علوم انسانی کشور و مراکز تخصصی مطالعات زنان با حضور جمعی از استادان و دانشجویان متخصص حوزه مطالعات زنان دوشنبه، ۱۰ اردیبهشت‌ماه و سه‌شنبه، 11 اردیبهشت‌ماه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

عزت‌الله سام‌آرام، استاد تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی در پنل پنجم این همایش که موضوع آن «اشتغال و مشارکت اقتصادی زنان» به ارائه مقاله خود با عنوان «زنان روستایی و فرصت‌های جدید اشتغال» پرداخت.

سام‌آرام در ابتدا گفت: با توجه به ویژگی‌های جدیدی که در میزان باسوادی، آگاهی و تحرک عمده زنان جوان روستایی پیش آمده می‌توانیم اشتغال جدیدی را در فضای آی.تی تعریف کنیم.

وی ادامه داد: زنان روستایی درطول تاریخ کشاورزی ایران فعالیت زیادی در مزرعه داشتند و هنوز هم دارند باوجود اینکه فعالیت بالای مزرعه با آنها بود اما زنان روستایی به عنوان نیروی انسانی پنهان در تولید روستایی بودند و کسی آنها را نمی دید؛ حتی توسط همسرانشان دیده نمی شدند و فقط جامعه‌شناسی روستایی بود که توانستند زوایای پنهان را کشف کند.

سام‌آرام با تاکید براینکه زنان روستایی در نگاه سایرین گروه نامرئی محسوب می‌شوند بیان کرد: آنها کارگر، نیروی انسانی بی‌ارزش و یا افراد رده پایین تلقی می‌شوند در حالی که کار برای زنان مزرعه بسیار سخت و طاقت‌فرسا است و در عین حال باید درکنار کار مزرعه به نقش مادری، تربیت فرزندان و سایر نقش‌های اجتماعی بپردازند برای مثال زنان روستایی در زمان جنگ توانستند برای رزمندگان ۶۰ میلیارد نان تولید کنند.

وی اضافه کرد: متاسفانه زنان روستایی در اقتصاد روستا دیده نمی‌شوند در حالی که بیشترین حیات اقتصاد روستا توسط آنها است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی درخصوص وضعیت زنان روستایی در ارتباط با تعاونی‌ها گفت: عضویت زنان روستایی در برخی از تعاونی‌های روستایی صفر است؛ زمانی که تعاونی روستایی ایجاد شد از سال ۴۳ قانونی شکل گرفت درباره اینکه کسی می‌تواند عضو تعاونی روستایی شود که مالک زمین کشاورزی باشد، در کل کشور ما ۵۱ درصد زمین‌های کشاورزی ما به زنان تعلق دارد در صورتی که تنها یک درصد از اعضای تعاونی‌های روستایی خانم‌ها هستند.

وی در ادامه افزود: اعتبارات را به دست زنان نمی‌دهند اعتباراتی که برخلاف نامش «اعتبارات خرد زنان روستایی» به مردان می‌دهند درحالیکه زن کار می‌کند.

سام‌آرام درباره وضعیتی زنان روستایی گفت: مالک‌های قبل از سال ۴۱ اجازه نمی‌دادند کشاورزان نسبت به کارشان آگاهی پیدا کنند، کشاورزان تنها بخش تولید(کاشت، داشت، برداشت) را می‌دانستند اما نحوه بازاریابی و انبارداری را نمی‌دانستند به همین خاطر زمانی که زمین را به کشاورز دادند کشاوز نمی‌توانست کشاورزی کند و در نتیجه تولید گندم ایران در سال ۴۳ کاهش پیدا کرد تا اینکه مجبور شدند گندم را از امریکا وارد کنند.

وی با اشاره به اینکه در این سال‌ها زنان روستایی بیشترین ظلم را متحمل شدند بیان کرد: مرد روستایی، زن روستایی را یک نیروی کار تلقی می‌کند یعنی اگر زمانی حجم کار زیاد باشد از زنان بی‌سرپرست استفاده می کنند یا با چند زن ازدواج می‌کند در واقع زنان نیروی کار بدون مزد زیر سلطه مرد هستند که نوعی ارباب رعیتی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: درسال ۴۱ زمین‌های کشاورزی را به رعیت‌ها دادند و رعیت‌ها، خان شدند خان هم بدون رعیت نمی‌شود بنابراین مردان که مالک زمین بودند خان شدند و زنان خود اولین رعیت‌ها بودند یعنی زنی که قبل از اصلاحات ارزی با همسرش برابر بود به رعیت شوهرش تبدیل شده است.

وی اضافه کرد: زنان هم زمانی که شوهرانشان نبودند نمی‌توانستند مزرعه را اداره کنند و در نهایت دچار فقر، تنگدستی و محرومیت می‌شدند و زمین‌شان هم از دست می‌رفت آنها با اینکه صاحب مین بودند به گدایی می‌افتادند؛ این موضوع در کشورهای غربی نیز وجود داشت اینکه زنان با مرگ شوهر توانایی مستقل برای اداره خانواده نداشتند و باوجود اینکه شوهر، مالک و ارباب است زن دارای هویت اقتصادی بود.

سام‌آرام با اشاره به ورود تکنولوژی به عرصه کشاورزی گفت: زمانی که تکنوژی وارد کشاورزی شد این تکنولوژی زنان را از مزرعه بیرون کرد چون دیگر به زنان نیاز نبود و زنان روستایی خانه‌نشین شدند که این خود فاجعه‌ای بود و با خروج، اشتغال خارج از خانه را از دست دادند.

عزت‌الله سام‌آرام، استاد تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی در پایان تصریح کرد: با پیشرفت تکنولوژی و اطلاعات زنان روستایی رفته رفته باسواد شدند، جهان بینی آنها بالا رفت و ظرفیت کارآفرینی موجب شد که عضو فعال سلامت اجتماعی خانواده را بالا ببرد.