برنامه ششم توسعه از حیث مباحث اجتماعی غنی‌تر است

سیدحسن موسوی چلک در دانشگاه علامه گفت: متاسفانه در سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم توسعه بحث اجتماعی زیاد مورد توجه قرار نگرفته و علی‌رغم اینکه آنچه در ابتدا توسط دفتر مقام معظم رهبری به مجمع رفت، دارای 19 بند، راجع به حوزه اجتماعی بود ولی بعدها به دلایلی همه چیز عوض شد که به واسطه آن نیز حوزه سیاست‌گذاری اجتماعی ضعیف شد.

به گزارش عطنا، سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در نشست تخصصی کمک به حل مسائل کشور با عنوان «نقد و بررسی بخش اجتماعی برنامه ششم توسعه با رویکرد مددکاری اجتماعی» که صبح سه‌شنبه، دوم خردادماه در سالن مطهری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، گفت: ما در حوزه مددکاری اجتماعی با مبحث سیاست‌گذاری اجتماعی زیاد سروکار نداشته‌ایم، در حالی که این اصطلاح را ریچارد تیتموس بر اساس انباشت اطلاعات مددکاران اجتماعی وضع کرده است.

وی ادامه داد: اولین بار سال 78 در گناباد بود که به این مسئله ورود کردیم و کنفرانسی نیز با موضوع سلامت و رفاه اجتماعی برگزار شد که سال 90 این کنفرانس به مددکاری و سیاست‌گذاری اجتماعی تغییر نام داد و قرار شد موضوع کنفرانس، توجه به امور اجتماعی در رفاه اجتماعی باشد.

موسوی چلک اضافه کرد: در سال 92 ما کار خود را با جدیت بیشتری شروع کردیم و در آن زمان 440 نفر همکار علمی این کنفرانس بودند که ازقبل مشخص شده بودند و گزارشی با ماهیت سیاست‌گذاری تهیه کردند.

وی ادامه داد: نتیجه این کنفرانس کتابی بود که «امور اجتماعی در برنامه ششم توسعه» نام گرفت و 32 محور را در خود جای داد. افراد متخصصی هم در این زمینه در تهیه این گزارش نقش داشتند و مسئولان ملی و سازمان‌ها نیز در روز همایش شرکت کردند؛ امروزه نیز بخش عمده بخش اجتماعی برنامه ششم توسعه حاصل تلاش جمعی بود که در گناباد انجام شد.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران تصریح کرد:  در مددکاری اجتماعی، بخشی که سازمان‌ها درگیر آن هستند، معلولیت‌های ناشی از  اختلالات ژنتیک است که برای اولین بار در ماده 90 توجه به این موضوع اجباری شده است و به واسطه آن افراد از حمایت سازمان بهزیستی و سایر سازمان‌ها برخوردار هستند.

وی با بیان اینکه سالانه بین 30 تا 40 هزار نفر در کشور معلولیت ناشی از انواع اختلالات را دارند، گفت: متاسفانه در سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم توسعه بحث اجتماعی زیاد مورد توجه قرار نگرفت، علی‌رغم اینکه آنچه در ابتدا توسط دفتر مقام معظم رهبری به مجمع رفت، دارای 19 بند، راجع به حوزه اجتماعی بود ولی بعدها به دلایلی همه چیز عوض شد که به واسطه آن نیز حوزه سیاست‌گذاری اجتماعی ضعیف شد؛ اما در نهایت در مجلس و با پیگیری‌های انجام شده توسط مجلس، دولت و تشکل‌ها، اتفاق‌های خوبی افتاد .

موسوی چلک افزود: اولین اتفاق خوب در این زمینه، نگاه به تمام سطوح پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بود که تمرکز آن نیز بیشتر بر پیشگیری اولیه آسیب‌ها بود که در ماده 95 به صورت شفاف آمده است.

وی خاطرنشان کرد: از طرف دیگر، تجربه‌ای را در برنامه چهارم توسعه تحت عنوان «طرح جامع کنترل کاهش آسیب‌های اجتماعی» داشتیم و قرار بر این بود که برنامه‌ریزی، منطقه‌ای و بومی شود، زیرا اولویت آسیب‌های اجتماعی در استان‌های مختلف یکسان نیست و داشتن طرح جامعی که سیاست‌های کشور در حوزه آسیب‌های اجتماعی را یکسان کند نیاز است تا به وسیله آن نیز از برخورد سلیقه‌ای با این سیاست‌گذاری‌ها جلوگیری کند.

موسوی چلک اضافه کرد: در برنامه ششم به بحث پیشگیری، نشاط، ارزش‌های دینی و نقش آموزش‌وپرورش در کاهش آسیب‌های اجتماعی تاکید شده و به موضوع پیوست اجتماعی نیز بها داده شده است تا در سطح کلان و منطقه‌ای جدی گرفته شود که برای رسیدن به این مهم، سامان‌دهی برنامه بودجه در کنار مجلس می‌تواند به آن کمک کند.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در باره سایر موضوعات مطرح شده در برنامه ششم توسعه، گفت:  موضوع دیگری که در کشور وجود نداشت وبرای اولین بار مورد تاکید قرار گرفته این است که موضوع رصد آسیب‌های اجتماعی را در کشور داشته باشیم تا هم روند را بررسی کنیم و هم نیم نگاهی به آینده داشته باشیم تا در نتیجه برنامه‌ریزی‌ها منطبق بر واقعیت باشد و  بعد از آن بتوانیم مداخله به هنگامی را نیز داشته باشیم؛ و این امر مستلزم این است که خدمات لازم باید فراگیر و جامع و دارای کفایت و استمرار باشد تا بتواند اثرگذار شود.

وی تصریح کرد: در کنار مددکاری اجتماعی، رشته‌های یاورانه نیز می‌توانند از ظرفیت سمن‌ها استفاده کرده و به خدمات‌رسانی به موقع به افراد در معرض آسیب و آسیب‌دیده بپردازد.

موسوی چلک ضمن تاکید بر استفاده از ظرفیت مشارکت‌های مردمی و خدمات داوطلبانه برای تحقق این هدف، گفت: حمایت از افراد پشت نوبت بهزیستی و کمیته امداد، توسعه مراکز اورژانس اجتماعی به عنوان مرکز مداخله‌ای که مددکاران محور آن هستند نیز می‌تواند در بهبود وضعیت فعلی کمک کند.

وی ادامه داد: قرار شده است که در شهرهای بالای  50 هزار نفر، امسال 140 اورژانس فعال شود و در شهرهای دیگر نیز بسته به وضعیت آسیب‌های اجتماعیشان مداخله لازم صورت بگیرد.

اورژانس اجتماعی و دسترسی به خدمات

این مددکار اجتماعی، با بیان اینکه اورژانس فرصتی است که بتوان خدمات تخصصی را به موقع در دسترس افراد قرار داد، گفت: استفاده از ظرفیت‌های صداوسیما و نقش مردم و سازمان‌های غیر دولتی در عملکرد اورژانس‌های اجتماعی بسیار مهم است

وی به بحث مناطق ناکارآمد شهری و حاشیه‌نشینی پرداخت و گفت: آخرین آماری که وزارت راه داد، 19 میلیون بود که شامل بافت‌های تاریخی فرسوده، روستاها، و سکونتگاه‌های غیر رسمی است که حداقل خدمات را نیز دارا نیستند.

موسوی چلک اضافه کرد: در سند ملی احیا و بهسازی این مناطق کشور، آمده است تا سال 1404 (پایان برنامه هفتم توسعه) همه این مناطق حد متوسط خدمات عمومی را داشته باشند.

وی ادامه داد: در برنامه ششم توسعه به شناسایی مناطق آسیب‌خیز و بحران‌زا تاکید شده است که در کنار آن باید به بهبود وضعیت و کیفیت زندگی ساکنین سکونتگاه‌ها پرداخت و این زمانی میسر است که نگاه بهبودی و ارتقایی به آن وجود داشته باشد که به همین دلیل دولت مکلف شد، برنامه ارتقا سلامت اجتماعی را طراحی کند.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران  در پایان با بیان اینکه بهزیستی نقش مهمی در پررنگ‌تر کردن بخش اجتماعی برنامه پس از ورود به مجلس دارد، خاطرنشان کرد: در سندی که سال 82 طراحی شد، توسعه پایدار، برنامه‌های اجتماع‌محور، خدمات مددکاری اجتماعی و تامین اعتبارات مالی و غیره مورد تاکید قرار گرفته است که تمام اینها مواردی هستند که در مددکاری اجتماعی نیز مطرح است و به همین دلیل باید گفت که برنامه ششم از حیث حوزه اجتماعی نسبت به برنامه چهارم توسعه غنی‌تر است.