مشکل کشورهایی مثل افغانستان و پاکستان نداشتن امثال هاشمی است/ اصلاح‌طلبان با ما جلسه نمی‌گذاشتند، اما هاشمی به ما وقت می‌داد

جلایی‌پور در نشست «بررسی کارنامه سیاسی و علل محبوبیت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی» در دانشگاه علامه، مهمترین ویژگی او را مقابله با بنیادگرایی دانست و گفت: هاشمی‌رفسنجانی دومین شخصیت سیاسی در چهل ساله گذشته ایران بود که در توصیف جایگاه سیاسی و اجتماعی، او را انسانی مردم‌گرا، توسعه‌گرا، نهادساز و معمار اعتدال‌گرایی می‌دانند.

به گزارش عطنا، حمیدرضا جلایی‌پور سه‌شنبه، ۲۹ فروردین‌ماه در نشست «بررسی کارنامه سیاسی و علل محبوبیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی» که به همت انجمن اسلامی دانشجویان آزاداندیش در دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد به ایراد سخنرانی پرداخت.

هاشمی مهم‌ترین سد در برابر گسترش بنیادگرایی بود

جلایی‌پور در آغاز سخنانش صحبت از هاشمی را مترادف با صحبت از نیم قرن تاریخ سیاسی ایران دانست و اظهار کرد: آیت‌الله هاشمی در تراز سیاست‌مدارن ملی- مذهبی ایران است و بارزترین ویژگی‌های او مردم‌گرایی، توسعه‌گرایی و نهادساز بودن و قبل از همه این موارد، مهم‌ترین سد در برابر گسترش بنیادگرایی بود، آن هم در دوره‌ای که منطقه و حتی جهان را بنیادگرایی دینی فرا گرفته است.

عضو هیئت علمی جامعه‌شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه سخنانش در این نشست سه قسمت دارد، ابتدا به آشنایی خودش با هاشمی‌رفسنجانی و همچنین برشمردن ویژگی‌های مهم شخصیتی او بر مبنایی این آشنایی پرداخت و در بخش سوم به برداشت کلی و نقد جامعه سیاسی ایران، اشاره کرد.

عضو شورای مرکزی حزب اتحاد و ملت درباره نحوه آشنایی با آیت‌الله هاشمی، گفت: در سال 1355 در فضای دانشگاهی پیچید که یک روحانی وجود دارد و مورد قبول امام خمینی(ره) است، بنابراین کنجکاو شدیم که بدانیم او کیست؟ برای همین زمانی که در همان سال وی از زندان آزاد شد و یک کلاس تفسیر قرآن در خیابان عین‌الدوله آن زمان برگزار کرد ما نیز در آن شرکت کردیم.

امام خمینی(ره)، هاشمی را قبول داشت

جلایی‌پور افزود: زمانی که امام خمینی(ره) به آیت‌الله هاشمی در کنار افراد دیگری مثل مهندس بارزگان حکم دادند که به بازرسی و حل و فصل مسائل نفتی بپردازند یا وقتی که این روحانی در آن روز حساس حکم نخست وزیری بزرگان را خواند در حالی که کسانی دیگری هم می‌توانستند این کار را انجام دهند، کنجکاوی ما بیشتر و بیشتر می‌شد. ضمن‌آنکه تحلیل‌هایی سیاسی مرحوم هاشمی در نماز جمعه‌ها در بین قشر دانشجو اهمیت بیشتری داشت و برای همه مهم بود.

وی در ادامه چگونگی آشنایی‌اش با آیت‌الله هاشمی را این‌گونه روایت می‌کند؛ «بعدها زمانی که در دهه اول انقلاب، فرماندار مهاباد و مشاور سیاسی استاندار کردستان بودم، چهار و پنج سال آخر جنگ به گونه‌ای بود که از طریق کردستان به خاک عراق رفت و آمد می‌شد، بنابراین من و استاندار به طور مرتب با آیت‌الله هاشمی جلسه داشتیم».

اصلاح‌طلبان با ما جلسه نمی‌گذاشتند، اما هاشمی به ما وقت می‌داد

جلایی‌پور با بیان خاطره‌ای به ابعاد شخصیتی آیت‌الله هاشمی اشاره کرد و گفت: زمانی که ایران قعطنامه 598 یعنی آتش‌بس را پذیرفت و آقای روحانی هم در آن زمان در منطقه بود کسی از قعطنامه خبری نداشت، حتی ما هم از رادیو شنیدیم و بعدها فهمیدیم شخصیت برجسته‌ پشت این قضیه، آیت‌الله هاشمی بوده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران یادآور شد: در دوره اصلاحات، زمانی که ما روزنامه جامعه را راه‌اندازی کردیم خود اصلاح‌طلبان با ما جلسه نمی‌گذاشتند، اما آیت‌الله هاشمی به ما وقت می‌داد.

وی با بیان خاطره دیگری از هاشمی، خاطرنشان کرد: بعد از جریان 1388 که دیگر جَو فتنه‌فتنه همه جا راه افتاده بود و او ساکت فتنه شد، وضعیت بسیار رعب‌آور شده بود و باز هم در آن زمان او به اصلاح‌طلبان پیش‌رو وقت ملاقات می‌داد و همیشه با امید حرف می‌زد و شنونده خوبی بود.

هاشمی تلاش می‌کرد با ادبیات علوم انسانی و توسعه آشنا شود

استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران با اشاره به آشنایی 37 ساله خود با هاشمی ویژگی‌های برجسته او را این‌گونه روایت می‌کند؛ «اولین ویژگی او با‌معنا حرف زدن و بیان ساده و در عین حال بسیار عمیق بود که برای مردم عادی هم قابل فهم است. وی اصلاً لفط‌ قلم حرف نمی‌زند، زمانی که در جلسه او حضور داشتید حتماً به سخنان شما با حوصله گوش می‌داد. ویژگی سوم آیت‌الله هاشمی با اینکه آموزش سنتی دیده بود با این حال تلاش می‌کرد با ادبیات علوم انسانی و توسعه آشنا شود و در این زمینه مطالعه می‌کرد.

عضو شورای مرکزی حزب اتحاد و ملت در ادامه ویژگی‌های شخصیتی آیت‌الله هاشمی، بیان کرد: او جزو معدود شخصیتی‌های بود که بین ارتش و سپاه توازن برقرار می‌کرد. نکته بعدی اینکه وی اهل انجام کارهای بزرگ و در اصطلاح ریسکی بود که یکی پذیرش قعطنامه آتش‌بس با عراق بود. اگر چنانکه این اتفاق صورت نمی‌گرفت، پنج استان کشور از دست می‌رفت. تنها کسی که پای خاتمه دادن به جنگ ایستاد و کشور را نجات داد، هاشمی بود. اگر به «کورنولوژی» حکومت صدام نگاه کنید، سرآغاز افول حکومت او با پذیرش این قعطنامه اتفاق افتاد. نکته بعدی پس از جنگ درمورد هاشمی این بود که حرکت به سمت توسعه را شروع کرد و در آن زمان روزنامه کیهان نوشت، «توسعه یعنی غربی شدن و نه غربی شدن یعنی وابسته شدن و وابسته شدن یعنی فروختن انقلاب اسلامی»، حال آنکه به نظرم اصلی‌ترین جهت‌گیری احمدی‌نژاد، ضدیت با توسعه بود.

جلایی‌پور افزود: امیدوارم دوستان یادشان نرود در سال‌های ابتدایی بعد از جنگ مردم حتی برای خرید یخچال به استانداری مراجعه می‌کردند تا مجوز بگیرند، ولی حرکت توسعه آیت‌الله هاشمی باعث فاصله گرفتن از این وضعیت شد.

یکی از کارهای بزرگ هاشمی حل مسئله انتخاب رهبری بود

وی اذعان کرد: از دیگر کارهای بزرگ هاشمی حل مسئله انتخاب رهبری در شبی که هنوز پیکر امام راحل تشیع نشده بود، است. ضمن‌آنکه بعد از جریان 1388 به نماز جمعه آمد و راه‌حل‌هایی ارائه کرد و روی حرفش هم ایستاد، امروزه هم معلوم شد، چه کسی بصیرت دارد و چه کسی بی‌بصیرت است و احمدی نژاد با زدن به سیم آخر این را نشان داد.

«هاشمی؛ انسان مردم‌گرا بود نه مردم‌‌گریز»

جلایی‌پور با بیان اینکه هاشمی، انسان مردم‌گرا بود نه مردم ‌گریز، اظهار کرد: معتقدم دو نوع پوپولیست وجود دارد، یکی پوپولیست مخرب بوده که نمونه اعلای آن احمدی‌نژاد است و وعده‌های خالی به مردم می‌دهد، مثلاً نفت را بر سر سفره مردم می‌آورد یا حرف از مدیریت جهانی می‌زند و عنوان کردن این موارد، مردم‌گریزی مخرب، خالی‌بندی و غیر علمی است.

وقتی هاشمی بحث مترو را مطرح کرد به او خندیدند!

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران درباره همین موضوع خاطرنشان کرد: مردم‌گرایی یعنی یک‌سری چیز مهم با مردم در میان گذاشتن و دنبال آن را گرفتن است، مثلاً مترو را زمانی مطرح کرد که به وی خندیدند اما امروز ایران به این صنعت مزین شده است.

هاشمی، روحانی که از دل کویر برخواست و توسعه‌گرا شد

استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران ویژگی برجسته دیگر هاشمی را توسعه‌گرا بودن دانست و گفت: آیت‌الله هاشمی یک انسان مذهبی و مدرن ایرانی بود، اینکه یک روحانی از دل کویر برخیزد و صرفاً تحصیلات حوزوی داشته باشد و توسعه‌گرا شود، خیلی مهم است و نکته بعدی اینکه او مخالف بنیادگرایی دینی بود.

مشکل کشورهایی مثل افغانستان و پاکستان نداشتن امثال هاشمی است  

جلایی‌پور اضافه کرد: نکته بعدی اینکه میراث چندین ساله آیت‌الله هاشمی این بود که نگذاشت از سال 1384 به بعد جریان افراطی ایران را تکان بدهد و به نظرم مشکل کشورهایی مثل افغانستان و پاکستان و دیگر کشورهایی که جریان‌های اعتقادی افراطی دارند، نداشتن شخصیت بزرگی مثل آیت‌الله هاشمی است.

وی افزود: نکته دیگر درباره شخصیت آیت‌الله هاشمی جا انداختن میانه‌روی و اعتدال در کشور بود و بالاخره اینکه او از معدل مردم فاصله نگرفت و او نه نخبه‌گرای، نخبه‌گرا و نه مردم‌گرای عوام بود.

10 قبری که روی هم 10 میلیون تومان هم قیمت نداشت!

عضو شورای مرکزی حزب اتحاد و ملت در پایان با انتقاد از دو دهه تخریب آیت‌الله هاشمی، به بیان یک خاطره‌ای از او پرداخت و گفت: زمانی که در  سال 1384 در یک شهر کشاورزی اصفهان برای تبلیغ آقای معین رفته بودیم، راننده آژانسی که مرا می‌برد به یک قبرستان که 10 قبر آماده داشت اشاره کرد و می‌گفت، این قبرها پروژه پسران آیت‌الله هاشمی است درحالی آن 10 قبر روی هم 10 میلیون تومان هم قیمت نداشت.

پنج میلیون نسخه‌ سی‌دی علیه آیت‌الله هاشمی پخش کردند که بگویند او نماد فساد است

جلایی‌پور با بیان اینکه فیلمی را به تعداد پنج میلیون نسخه سی‌دی علیه آیت‌الله هاشمی پخش کردند که بگویند او نماد فساد است، گفت: اما در نهایت دیدیم که در تشیع جنازه مرحوم هاشمی، مردم ایران چگونه شرکت کردند و می‌توان گفت؛ دومین تشیع جنازه باشکوه ایرانیان از یک شخصیت بعد از امام خمینی(ره) بود و مردم ایران پاسخ آیت‌الله هاشمی را دادند.