بزرگ‌ترین دستاورد هاشمی، نهادینه کردن جریان «اعتدال و میانه‌روی» بود/ او یک لیبرال بود/ حق اندیشیدن را از من نگیرید

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: دولت آیت‌الله هاشمی نشان‌دهنده لیبرال بودن او است و بزرگ‌ترین دستاورد هاشمی نهادینه کردن جریان اعتدال و میانه‌روی بوده، در انتخابات امسال نیز علی‌رغم تلاشی که مخالفان اعتدال خواهند کرد اما پیروز نخواهند شد، چرا که اعتدال در جامعه نهادینه شده است.

به گزارش عطنا، صادق زیباکلام در نشست «بررسی کارنامه سیاسی و علل محبوبیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی» که به همت انجمن اسلامی دانشجویان آزاداندیش، سه‌شنبه، 29 فروردین‌ماه در دانشکده علوم ارتباطات علامه طباطبائی برگزار شد، اظهار کرد: از منظر سیاسی، آیت‌الله هاشمی را باید در طیف لیبرال قرار داد و اولین دولت او که از یک‌سو افراد اصول‌گرا از قبیل علی لاریجانی، مصطفی میرسلیم، بشارتی، ولایتی، هاشمی گلپایگانی و از سوی دیگر مصطفی معین، خاتمی، حسین کمالی هستند در حقیقت نشان‌دهنده لیبرال بودن او است.

زیباکلام ادامه داد: آیت‌الله هاشمی صرفاً متکلم وحده نبود و یقینا با مکاتب لیبرالیسم آشنایی نداشت.، اما رفتار وی مانند اجازه دادن به مخالفت و انتقاد کردن از سوی وزیران و سایر افراد از ویژگی‌های لیبرال بودن او بود.

وی به خاطره صحبت کردن خود و حسین کمالی (وزیر کار در دولت هاشمی) با آیت‌الله اشاره کرد و گفت: صحبت من درمورد دولت او، انتقاد از حاکمیت روحانیت و همچنین مخالفت حسین کمالی و سایر وزیران نمونه‌ای از ویژگی‌های لیبرال بودن او است.

این استاد علوم سیاسی، ادامه داد: «حسین کمالی که جزء وزرای آیت‌الله رفسنجانی بود، نقل می‌کرد یک ‌شب در هیئت دولت درباره یک موضوع اقتصادی ساعت‌ها بحث کردیم و اواخر بحث مشخص شد آقای هاشمی از بحث خسته شده‌اند و در نهایت تصمیم گرفتند که این موضوع را به رأی بگذاریم.

وی تصریح کرد: آیت‌الله هاشمی قبل از رأی‌گیری گفتند، اگر کسی با این طرح مخالف است، اصراری نیست در دولت بمانند؛ اما باوجود این صحبت، من و دکتر معین رأی مخالف دادیم».

زیباکلام اضافه کرد: این در حالی است که در دولت احمدی‌نژاد، انتقاد فرهاد رهبر، معاون و رئیس سازمان برنامه و بودجه از عملکرد طرح‌های اجرائی احمدی‌نژاد منجر به اخراج او شد.

حق  اندیشیدن را از من نگیرید

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: فلسفه سیاسی آیت‌الله مهم‌تر از رفتار فردی او است، لیبرال بودن او را در زمان قبل از انقلاب هم می‌توان مشاهده کرد، تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق به مارکسیسم منجر به برپاشدن طوفانی در میان جریانات اسلام‌گرا شد به گونه‌ای که مبارزه با مجاهدین خلق را واجب‌تر از مبارزه با رژیم شاه می‌دانستند.

ویادامه داد: ایجاد دوگانگی و شکاف در بین اسلام‌گرایان و مارکسیسم‌ها به نفع رژیم بود و در این زمان بود که آیت‌الله هاشمی رژیم را از ایجاد دوگانگی محروم کرد و گفت دشمن اصلی ما رژیم شاه است و هرگز نباید در بین مبارزان دوگانگی ایجاد شود.

زیباکلام با بیان اینکه آیت‌الله از هوش بالایی برخوردار بودند، عنوان کرد: بزرگ‌ترین خدمت هاشمی در جریان جنگ در سال‌های 65 و 66، پایان دادن به جنگ بود، چرا که ایشان متوجه شده بودند تسلیحات جنگی ایران بسیار پایین است و در مقابل عراق روزبه‌روز از تسلیحات بهتری برخوردار می‌شود و همین منجر به از دست دادن نواحی پس گرفته شده می‌شود.

وی بیان کرد: هاشمی در زمان امام به طور جدی به دنبال عادی‌سازی رابطه با آمریکا بود که بعد از فوت امام این امر میسر نشده و از آن زمان تاکنون به دنبال آمریکاستیزی که هیچ منفعتی برای ملت ندارد هستیم.

زیباکلام تصریح کرد: زمانی که افرادی در نماز جمعه سال 58 شعار مرگ بر بازرگان سر دادند، هاشمی که امام جمعه بود، گفت بازرگان مستحق مرگ نیست اما سی سال بعد و در نماز جمعه که شعار مرگ بر هاشمی سردادند، امام جمعه مکث کرده و در ادامه خطبه را قرائت کرد.

در ادامه، نشست با پرسش و پاسخ همراه بود و زیباکلام در پاسخ به درخواست دانشجویی مبنی بر توضیح در مورد چاپ مقاله او در روزنامه کیهان در سال 58 در خصوص «بعد از شاه نوبت به آمریکا است»، گفت: انسان‌ها در جریان رشد فکری و عقلی دچار قبض و بسط می‌شوند و فایده قبض و بسط این است که افق‌های دیگری می‌یابند لذا من در آن دوران نگاهم این‌گونه بود و اکنون این‌گونه است. امروز نگاهم تغییر کرده، اما مهم است این صداقت را داشته باشیم که اعلام کنیم تغییر کرده‌ایم. حق اندیشیدن را از من نگیرید. آن مقاله محصول تفکر صادق زیباکلام در سال ۱۳۵۸ بود.

در ادامه، این فعال شناخته‌شده اصلاح‌طلب  در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان اظهار کرد: همه محصولات شرایط سیاسی و اجتماعی‌ای هستیم که در آن زندگی می‌کنیم و باید به کلیت روند و شرایط حاکم در آن دوران نگاه کرد.

زیباکلام همچنین در پاسخ به این سوال که «بعد از هاشمی و مشخصاً امروز چه باید کرد»، گفت: هاشمی در کنار دستاوردهایش، نقاط ضعفی هم داشته که به نظر من بزرگ‌ترین دستاورد هاشمی نهادینه کردن جریان اعتدال و میانه‌روی بود، در انتخابات امسال نیز علی‌رغم تلاشی که مخالفان اعتدال خواهند کرد اما پیروز نخواهند شد چرا که اعتدال در جامعه نهادینه شده است.

گفتنی است در این نشست حمیدرضا جلایی‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز به ایراد سخنرانی پرداخت.