«آخرین آمار منتشر شده از سوی مؤسسه تحقیقات W۳text نشان میدهد سهم زبان فارسی از محیط وب در میان سایر زبانها از 1/1 درصد به 5/1 درصد رسیده است به عبارتی زبان فارسی در میان زبانهای دیگر دنیا رتبه دوازدهم را دارد و این سیر صعودی افزایش سهم زبان فارسی در محیط وب را نشان میدهد.» این آمار در اجلاس توسعه دهندگان وب فارسی با شرکت فعالان وب و توسعه دهندگان فضای مجازی در اواخر هفته گذشته مطرح شد.
به گزارش عطنا به نقل از روزنامه ایران، پنج نسل وب در جهان وجود دارد که وبهای کنونی را وبهای نسل یک تا سه تشکیل میدهند و وبهای نسل چهار و پنج، وبهای نسل آینده هستند و با فراگیر شدن وبهای چهار و پنج تا سال 2027 بیش از 23 ابزار همراه به انسان متصل میشود. اما به راستی نسل وبها از چه زمانی آغاز شده است و آینده آن به کجا میرود و ایران غرق در استفاده از کدام نسل از وبهاست. مرتضی موسویان رئیس مرکزرسانههای دیجیتال در این باره میگوید: وب ۱ (وب دریافت) از سال ۱۹۹۱ تا سال ۲۰۰۰ توسعه یافت. در این پلت فرم سرویسهای یکطرفهای مانند ایمیل رایج شد و کاربران از طریق متن و در چت رومها اطلاعات را تبادل میکردند. اما با روی کار آمدن وب ۲ ارسال حجم قابل توجهی از اطلاعات به صورت تعاملی برای کاربران ممکن شد به نحوی که در سال ۲۰۰۶ بیش از یک میلیارد کاربر جذب دنیای وب شدند.
وی میافزاید: کاربران تا سال ۲۰۰۰ تنها درگیر ۱۵درصد فضای وب بودند، اما در سال ۲۰۱۰ این رقم به ۵۰ درصد رسید و در این فاصله شمار کاربران در فضای اینترنت افزایش یافت و بسیاری از سایتهای معروف مانند فیسبوک ایجاد شدند. وی در ادامه میگوید: در دنیای وب ۲، نرم افزار های مبتنی بر وب به کاربران ارائه شد و دسترسی به حجم انبوهی از اطلاعات برای کاربران تسهیل شد. آنچه در دهه آینده به عنوان بزرگترین کسب و کار وب روی میدهد، مربوط به بیگ دیتا است.»
استفاده از نسل وب ۳ از سال ۲۰۱۰ در برخی کشورها شروع شده و در این وب کاربران به صورت صددرصد درگیر فضای وب میشوند. در دنیا به وب نسل 3 به صورت جدی پرداخته میشود. از آنجایی که این نسل از وب هوشمند و رسانهای فراگیر نامیده میشود در کشور ما جدی گرفته نشده است این در حالی است که موسویان درباره این نسل از وب میگوید: « وب ۳ با مزیتهایی چون قدرت یادگیری اشیا و هوش مصنوعی (شبیهسازی مجازی) تا سال 2020 کاربران را غرق خود میکنند و حریم خصوصی در وب ۳ و ۴ به معنای امروزی مطرح نخواهد بود و تا سال ۲۰۲۳ هر کاربر چندین وسیله همراه متصل به اینترنت خواهد داشت. به عبارتی تا سال ۲۰۲۷ بالغ بر ۲۳ ابزار همراه (گجت) به انسان متصل میشود و حریم خصوصی معنای امروزی را نخواهد داشت.» اما نسل 4 و 5 چگونه نسلی هستند و با فراگیر شدن این دو وب چه اتفاقاتی در دنیای الکترونیک و مدرن رخ خواهد داد.
موسویان در این باره میگوید:« بعد از تکامل و بلوغ فناوریها در وب ۳ و ۴ فضای مجازی به فضای واقعی نزدیک میشود و با ایجاد بانک اطلاعاتی تمامی زندگی هر فردی متصل به اینترنت خواهد شد و در نهایت در وب ۵ از سال 2025 تمامی عرصههای زندگی بشر از طریق وب و اینترنت، راهبری و مدیریت میشود. به عبارتی استفاده از شبیهسازی مغز وجود دارد.» به گفته موسویان پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۳ با توجه به امکاناتی چون شبیهسازی محیط به صورت مجازی، کاربر غرق در محیط وب شود. به عبارتی وب ۳ به عنوان وب مفهومی فضای وب را به یک بانک اطلاعاتی بزرگ تبدیل میکند و آینده هر شیء در این فضا به سمت یادگیری پیش میرود.
اما سؤالی که پیش میآید این است که نسل وبها با هم چه تفاوتهایی دارند؟ رئیس مرکز رسانههای دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معتقد است یکی از تفاوتهای وب ۳ نسبت به وب ۲ که هم اکنون مورد استفاده است بحث ساخت اپلیکیشن است، چرا که در وب ۳ دیگر نیازمند دانستن زبان برنامه نویسی و نرم افزار نخواهیم بود و به نوعی دیگر نیازی به متخصص کامپیوتر نیست و وب ۳ این امکانات را به وجود میآورد و هر چه در تصورات بشر است، به واقعیت تبدیل میشود. به عبارتی «شبه انسان» با زیرساختهای هوش مصنوعی رقم خواهد خورد.
موسویان میافزاید: از سال ۲۰۲۵ امکان استفاده از شبیهسازی مغز به وجود میآید و با توجه به بلوغ هوشمندی، وب ۴ به عنوان یک دستیار نرمافزار برای انسان عمل خواهد کرد و از راه یادگیری ارتباط کاملاً مستقلی را با مغز انسان خواهد داشت. از سال ۲۰۳۰ شاهد وب حاکم که همان وب ۵ است، خواهیم بود که به طور کل اتصال کامل انسان در فضای مجازی را به همراه دارد و صددرصد مغز و اندام انسان با تمامی حواس وی به فضای مجازی متصل میشود.
بحث محتوا در وبها از اهمیت زیادی برخوردار است. اما کدام زبانها در وبها پیشتازی میکنند و سهم ایران در این میان چقدر است؟ طبق گزارش محمدمهدی باقری، پژوهشگر زبان فارسی آخرین آمار منتشر شده از سوی مؤسسه تحقیقات W۳text که مربوط به اول دسامبر ۲۰۱۵ تا اول دسامبر ۲۰۱۶ میشود، نشان میدهد 56 درصد از زبان وب را انگلیسی و 6 درصد را زبان روسی در اختیار دارد و زبانهای ژاپنی، چینی و آلمانی بعد از زبان روسی قرار دارند و سهم زبان فارسی از محیط وب در میان سایر زبانها از 1/1 درصد به 5/1 درصد رسیده است به عبارتی زبان فارسی در میان زبانهای دیگر دنیا رتبه دوازدهم را دارد و این سیر صعودی افزایش سهم زبان فارسی در محیط وب را نشان میدهد. اما در میان ۱۰ میلیون سایت اول دنیا در تولید محتوا در وب، سهم زبان فارسی به چه میزان است؟ طبق تحقیق محمدمهدی باقری پژوهشگر زبان فارسی، سهم زبان فارسی از تارنمای جهانی ۸ درصد است. رتبه ثبت دامنه ۱۸ و رتبه تولید علم نیز ۱۷ عنوان شده است. سهم فارسی از تولیدات علمی نیز ۶ صدم درصد اعلام شده است. سایت ویکی پدیا که سومین رتبه در تولید مقالات فارسی در بین سایتها را دارد دارای 516 هزار مقاله به زبان فارسی است و همین موضوع موجب شده است که ایران رتبه اول را در بین 30 زبان خاورمیانه و رتبه 18 را بین 270 زبان در جهان به دست آورد. این در حالی است که سایت ویکی پدیا ماهانه ۸۰ میلیون بازدید و ۹۰ هزار کاربر فعال دارد. ۱۸ میلیون مقاله به ۲۷۰ زبان زنده دنیا را در خود جای داده است.
اما در این میان با توجه به رشد نسلهای وب، اطلاعات به چه میزان رشد کرده است؟ خسرو سلجوقی عضو سازمان فناوری اطلاعات ایران در این باره میگوید: پیشبینیها نشان میدهد از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۲۰ روند رشد اطلاعات ۴۴ برابر شده است، این در حالی است که هم اکنون هر ۱۳ ماه یکبار روند رشد دانش در فضای مجازی دو برابر میشود و جالب تر آن که با توسعه شبکههای اجتماعی شاهد آن هستیم که در این فضا هر ۱۲ ساعت یکبار رشد دانش دو برابر شده است و این نشان میدهد شبکههای اجتماعی میتواند فرصتی برای تولید و تکثیر دانش باشد.
وی میافزاید: چالش اصلی کشور در عرصه نوآوری و تولید فناوری است. بنابراین اگر این فضا مدیریت شود، رشد دانش و اطلاعات میتواند سبب بهرهوری در فناوری اطلاعات و ارتباطات شود.
وی میگوید: هم اکنون بسیاری از کشورها وارد عصر مفاهیم و اطلاعات شدهاند و این در حالی است که ما به دلیل نبود نظام آموزشی و تفکری در این عرصه با خلأ روبهرو هستیم. شرکتهای فناوری اطلاعات در دنیا ۱۰ شرکت برتر اقتصادی را رقم زدهاند و برآوردها نشان میدهد که چهار شرکت فناوری اطلاعات در دنیا بیش از 4 میلیارد نفر از جمعیت دنیا را به خود مشغول کرده و به آنها سرویس میدهد و پایه اصلی فعالیت این شرکتها روی دادههای عظیم (بیگ دیتا) است. هم اکنون شرکتهای فناوری در دنیا در موضوع حجم و مقدار اطلاعات، نرخ تولید اطلاعات و صحت اطلاعات با هم رقابت میکنند.