ورود سالانه ۱۵هزار دکتر به صف بیکاران

بررسی‌ها حاکی از پیوستن سالانه ۱۵ هزار دکتر به خیل بیکاران است. در حالی از اظهارات مجتبی شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزارت علوم چنین برداشتی می‌شود که با وجود سال‌ها مقابله با بیکاری، این معضل همچنان از مهم‌ترین معضلات حال حاضر اقتصاد ایران است.

به گزارش عطنا به نقل از آرمان، بیکاری در ایران با وجود تمامی تلاش‌ها افزایش داشته است،چنانکه بر اساس اعلام مرکز آمار،نرخ بیکاری تابستان امسال به ۷/۱۲ درصد رسید. روند تغییرات حکایت از آن دارد که این شاخص نسبت به تابستان امسال ۸/۱۸ درصد و نسبت به بهار ۱۳۹۵ معادل ۵/۰ درصد افزایش یافته است. مرکز آمار ایران در گزارشی تعداد شاغلان کشور در تابستان ۱۳۹۵ را ۲۳ میلیون و ۳۱هزار و ۴۶۴ نفر عنوان کرد که این رقم نسبت به تابستان سال قبل (۱۳۹۴) ۶۲۸ هزار و ۱۶ نفر افزایش یافته است. همچنین در فاصله یاد شده، نسبت اشتغال (نسبت تعداد شاغلان به جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر) با ۶/۰ درصد افزایش از ۷/۳۴ درصد به ۳/۳۵ درصد رسیده ­است. همچنین در تابستان امسال ۴/۴۰درصد جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ۱۳۹۴) ۵/۱درصد و نسبت به فصل قبل (بهار ۱۳۹۵)، ۹/۰درصد افزایش داشته است. نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله حاکی از آن است که ۷/۲۶ درصد از فعالان این گروه سنی در تابستان ۱۳۹۵ بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ۱۳۹۴)۳/۳ درصد و نسبت به فصل قبل (بهار ۱۳۹۵)، ۸/۱ درصد افزایش یافته است. بررسی سهم اشتغال ناقص نشان می‌دهد در تابستان امسال ۹/۵ درصد جمعیت شاغل‌ به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر) کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ۸/۴۰ درصد از شاغلان ۱۵ ساله و بیش‌تر، ۴۹ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد در تابستان امسال بخش خدمات با ۱/۴۹درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ۵/۳۱ درصد و کشاورزی با۴/۱۹ درصد قرار دارند.

بیکاری جوانان و فارغ‌التحصیلان

با وجود اینکه میانگین بیکاری در ایران به خودی خود هشدار دهنده است، آمار‌های تفکیکی درباره بیکاری اوضاع را حتی بدتر از این نشان می‌دهد. بیکاری جوانان، زنان و فارغ التحصیلان دانشگاهی همواره بیشتر از میانگین بیکاری است و در مواردی تا دو برابر میانگین نیز گزارش شده است. مجتبی شریعتی نیاسر،معاون آموزشی وزارت علوم است که می‌گوید: متاسفانه آمار می‌گوید وضعیت اشتغال ما متناسب با فارغ التحصیلان نیست. به طور طبیعی دانش آموختگان دکتری شغل خود را در دانشگاه می‌بینند در حالی که در بهترین حالت میان ۵ تا ۶ هزار نفر از ۲۰ هزار نفر شرکت کننده دارای مدرک دکتری، جذب دانشگاه می‌شوند و این موضوع به این معنا است که سالانه ۱۵ هزار فارغ التحصیل دکتری را تحویل جامعه می‌دهیم در شرایطی که جای مناسبی برای اشتغال آنها نداریم. آمارهای ارائه شده از معاون آموزشی وزارت علوم به این معنی است که سالانه ۱۵ هزار دکتر بیکار به صف بیکاران فارغ التحصیل افزوده می‌شود.

کار و همت کار

عبدا... مختاری، فعال کارگری درباره علل اصلی بیکاری جوانان می‌گوید: شخصا معتقدم که کار در کشور هست ولی همت کار نیست و افزایش سطح انتظارات و توقعات موجب شده تا جوانان به هر شغلی تن ندهند و صرف نظر از پرستیژدار بودن شغل، از کسب و کارهایی استقبال ‌کنند که آسان و کم زحمت و دارای درآمد بالا باشد.او در عین حال اشتغال اتباع بیگانه را موجب لطمه به بازار کار کشور و از دست رفتن فرصت‌های شغلی جوانان جویای کار می‌داند و می‌افزاید: بازار کار ایران باید از دست اتباع بیگانه خارج شود و مسئولان امر با اتخاذ سیاست‌های منطقی و صحیح نیروی کار را به سمت فرصت‌های شغلی جدید سوق دهند و به بهبود فضای کسب و کار در کشور کمک کنند. این فعال کارگری اشاره ای هم به مشکل نظام پرداخت حقوق و دستمزد در کشور دارد و می‌گوید: در حالی که پرداخت دستمزد نیروی کار در بسیاری از کشورها از جمله همسایگان ما به دلار است در ایران حقوق و دستمزدها به ریال پرداخت می‌شود. در حقیقت کارگر ایرانی به ریال حقوق می‌گیرد اما به دلار خرج می‌کند و همین مساله یکی از تناقضات و چالش‌های اصلی بازار کار کشور به شمار می‌رود. البته مختاری بر لزوم «اصلاح و بازنگری برخی قوانین و مقررات» تاکید دارد و می‌افزاید: اگر قوانین مورد نیاز وضع شود و در مقابل برخی مقررات و قوانین موجود مشمول اصلاح و بازنگری قرار گیرد به بازار کار کشور کمک می‌کند. در همین حال فتح ا... بیات، رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی کشور عدم تزریق به موقع وام‌های بانکی را یکی از مشکلات پیش روی کارجویان و کارآفرینان می‌داند و می‌گوید: برای آنکه بازار کار در اختیار کارجویان قرار گیرد باید فضای امنی برای کارآفرینان ایجاد شود. او معتقد است با وجود تاکید قانون، اشتغالزایی تنها برعهده دولت نیست و همه دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها‌، مجلس، سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خصوصی باید در این زمینه وارد عمل شوند و تجارب همه کارشناسان و اقتصاددانان به کار گرفته شود. به گفته رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی کشور، سنگ‌ اندازی برخی بانک‌ها در ارائه تسهیلات بانکی، بالا بودن نرخ‌های بهره، عدم تزریق به موقع وام‌های بانکی و بدهکاری کارفرمایان از جمله عواملی است که میل به تولید و کارآفرینی را کاهش و بیکاری را افزایش می‌دهد.