فقدان یک سازمان واحد عامل اصلی مشکلات پلیس راهور

در نشست هم اندیشی دانشگاه علامه طباطبائی و ناجا مطرح شد که مشکلات اساسی کشورهای در حال توسعه در مسئله ترافیک و تصادفات، ضعف تعامل و هماهنگی، آموزش و فرهنگ و همچنین نبود یک سازمان واحد و مدیریت به طور سازمان یافته است.

به گزارش عطنا، اولین نشست تخصصی «آموزش رفتار ترافیکی؛ چالش‌ها و راهکارها» صبح روز سه شنبه 4 آبان، با حضور رئیس پلیس‌راه ناجا، فرمانده راهور تهران بزرگ و اعضای هیئت علمی‌دانشگاه‌های علوم انتظامی‌ امین و علامه طباطبائی در دانشکده روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد. این نشست در چارچوب سلسله نشست‌های «کمک به حل مشکلات کشور» با همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه تشکیل شد.

بیشتر تصادفات  به خاطر عدم توجه به جلو، خستگی و خواب آلودگی

رئیس پلیس راه کشور به «رفتارهای پرخطر در بروز حوادث جاده‌ای؛ وضعیت موجود و چالش‌ها» پرداخت. او تصادفات جاده‌ای در سال ۹۴ را، ۱۲ هزار نفر کشته اعلام کرد و گفت:  این آمار نسبت به سال ۹۳ کاهش داشته است، همچنین گروه سنی مقصر در تصادفات، سنین ۲۰ تا ۴۰ سال بیش‌ترین آمار را داشته‌اند.

سردار حمیدی ادامه داد: عوامل شکل‌گیری و رفتار‌های پرخطر شامل عدم توجه به جلو، خستگی و خواب آلودگی ۳۹ درصد به عنوان بیش‌ترین عامل، تخطی از سرعت مطمئنه ۲/۲۱ درصد، سبقت غیر‌مجاز و انحراف به چپ ۴/۱۶ درصد و عدم رعایت حق تقدم عبور۱/۱۴ درصد است.

رئیس پلیس راه کشور پیشنهادها و راهکارهایی شامل تقویت بعد بازدارندگی، مجازات‌های تخلفات رانندگی حادثه‌آفرین (اعمال محرومیت‌های اجتماعی، افزایش جریمه مالی و …)، توسعه و گسترش تجهیزات الکترونیکی کنترل ترافیک برای ایجاد قابلیت یا امکان «نظارت برخط» و موثر بر رفتارهای ترافیکی رانندگان، تشکیل کانون ارتقاء فرهنگ ترافیک و ترسیم نقشه راه برای احساس مسئولیت جمعی را ارائه کرد.

نبود یک سازمان واحد

در ادامه سرهنگ نادر رحمانی، رئیس مرکز کنترل و ترافیک پلیس راه بیان کرد: اصلاح عوامل درونی و بیرونی و همچنین تقویت آگاهی و دانش در زمینه اطلاعات فنی، آگاهی از قوانین و دانش اجتماعی از جمله عوامل اصلاح رفتار هستند.

سرهنگ نادر رحمانی روند تغییر رفتار را مستلزم تغییر منش و نگرش می‌داند که به نیازسنجی و برنامه‌ریزی آموزشی نیاز دارد و در مرحله اجرا بر هماهنگی اجزاء با واقعیت‌های موجود، انجام شیوه‌های موثر و تهیه برنامه اجرایی تاکید دارد.

او در ادامه افزود: مشارکت فعال (کسب مهارت‌های اجتماعی، فعالیت مشترک بین متولی و فراگیر)، مشوق‌های رفتاری (ارائه تسهیلات، تقویت نگرش مثبت، تشویق‌های اجتماعی و ارائه پاداش)، فراهم‌سازی بستر مناسب و تداوم آموزش‌ها از جمله راهکارها برای پیشگیری از مسئله ترافیک است.

رئیس مرکز کنترل و ترافیک پلیس راه مسئله اصلی را در نبود یک سازمان واحد دانست و تاکید کرد: مسئله دیگر مدیریت است که نیازمند تشکیل یک سازمان واحد است که از تخلفات جلوگیری کرده و سیاست‌هایی که به صورت کلان صورت می‌گیرد را بتواند به نحو مطلوب اجرا کند.

ضعف تعامل و هماهنگی، آموزش و فرهنگ

سعید کشفی، مدیرگروه مدیریت ترافیکی دانشکده راهور دانشگاه علوم انتظامی ‌امین، مسائل و چالش‌های آموزش ترافیک را بیان کرد: مشکلات اساسی کشورهای در حال توسعه در ضعف تعامل و هماهنگی، آموزش و فرهنگ است لذا ارکان ترافیک شامل آموزش، اجرای مقررات، مهندسی ترافیک و شرایط محیطی و اقلیمی ‌می‌شود.

کشفی بسیاری از مشکلات مربوط به حمل و نقل ترافیک را ناشی از رفتار مصرف‌کنندگان دانست و اظهار کرد: علت اصلی آن عدم آگاهی، نداشتن آموزش کافی و فقدان وجدان اجتماعی نسبت به حقوق سایر استفاده کنندگان است.

او بر آموزش آگاهانه و هدفمند برای تغییر نگرش و رفتار مخاطب به صورت مداوم در جهت تداوم فرهنگ‌سازی تاکید کرد.

کشفی در ادامه افزود: آموزش ترافیک در کشورهای توسعه‌یافته از جمله آلمان، سوئیس و هلند از طریق مدارس و مواد درسی با عنوان درسی ترافیک و امنیت عبور و مرور تدریس می‌شود و این ناشی از توجه آن‌ها به آموزش، تبلیغات و آگاهی، اصلاح ساختارها در سازمان‌ها و توجه به نگرش و ارزش‌ها است.

این استاد دانشگاه همچنین چالش‌های پیش‌رو در جوامع ما را، نبود متون خاص در حوزه آموزش ترافیک، عدم اصلاح فرآیندها، وجود اشکالات فنی، نبود محتوای کافی و مناسب، عدم نیازسنجی و مخاطب‌شناسی و تصور آموزش به عنوان هزینه و نه فایده بیان کرد.

مدیر گروه مدیریت ترافیکی دانشکده راهور در ادامه، راهکارهایی از جمله: فرهنگ توجه به قبح تخلفات رانندگی، اصلاح فرآیندها، مشخص کردن متولی آموزش ترافیک در کشور، نیازسنجی آموزشی در حوزه ترافیک، تهیه و تدوین متون آموزش ترافیک در مدارس و دانشگاه‌ها ارائه داد.

در ادامه، سردار تیمور حسینی، فرمانده راهور تهران بزرگ با تاکید بر «آسیب‌شناسی مسائل آموزش رفتار ترافیکی» اظهار داشت: ترافیک مقوله‌ پیچیده‌ای است و کم‌تر از ۳۰ درصد از مشکلات تهران به مولفه‌های ترافیک بر می‌گردد.

او گفت: همه افراد بزرگ در همه حوزه‌ها مانند غلامرضا تختی، دکتر قریب و … محصول صرف آموزش نبودند بلکه محصول تربیت بودند و این یعنی بیش از سه دهه است که ما از تربیت غافل شده‌ایم.اشتباه جامعه ما در این است که اعتبار را به آموزش داده‌ایم نه تربیت، و لذا اصلاح رفتارهای اجتماعی را نادیده گرفته و به اصلاح رفتار‌های رانندگی پرداخته‌ایم.

فرمانده راهور تهران بزرگ در ادامه افزود: با کمال تاسف در جامعه ما مردم دارای دو نوع شخصیت هستند، شخصیت نمایشی و کاذب در کنار شخصیت واقعی، که در زمان رانندگی این نوع شخصیت به نمایش گذاشته می‌شود.

رفتار پایدار مستلزم کنترل و نظارت

در بخش دیگر نشست، احمد برجعلی، رئیس دانشکده روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی، مشکل اساسی را در نبود فرهنگ در همه زمینه‌ها  بیان کرد و گفت: فرهنگ به عنوان یک فرآیند، محصول تاریخ و زیربنا است که ما آن را به خوبی نمی‌شناسیم. احترام گذاشتن به عنوان یک رفتار دوسویه در جامعه ما آموزش داده نشده است به همین خاطر  مردم ما «دیگری» را نپذیرفته و این مشکل فرهنگ است.

او اظهار کرد از منظر روانشناسی، زمانی که در یک رفتار مردم مشارکت نمی‌کنند یا از آن اطلاع ندارند، یا اطلاع دارند اما رفتار دشواری است و یا این‌که موانع و دشواری ندارد و دارای مزایا است.

رئیس دانشکده روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی تاکید کرد: رفتار پایدار مستلزم کنترل و نظارت، شناخت، نفع شخصی و مشارکت مردم است و روش‌های مبتنی بر رفتار فردی از جمله ارتباط چهره به چهره باید اجرا شود.

عدم رابطه بین سطح تحصیلات و تصادفات

حبیب هنری، معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی، یکی از ماموریت‌های دانشگاه را پرداختن به مسائل کشور دانست و گفت: باید بین دانشگاه و نهادهای دیگر کشور ارتباط و تعامل وجود داشته باشد لذا دانشگاه به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی مسائل باشد.

هنری خاطرنشان کرد: تصادفات جاده‌ای تنها یک بعد از مسائل پلیس راهور است در حالی که همین تصادفات جاده‌ای به بزرگ‌ترین مسئله تبدیل شده است و حدود ۵۰ درصد از عامل تصادفات ناشی از مسائل فنی و ۵۰ درصد دیگر ناشی از مسائل انسانی است که در این‌جا از حوزه علوم انسانی انتظار می‌رود تا به حل این معضل بپردازد.

هنری در ادامه با تاکید بر رابطه بین سطح تحصیلات و تصادفات افزود: آموزش‌های دانشگاهی در این زمینه نتوانسته است به حل مشکل کمک کند، از طرفی رسانه‌ها به آموزش و مسئله پلیس راهور نمی‌پردازند از جمله رادیو به عنوان نزدیک‌ترین رسانه به راننده، آموزش‌های لازم را در این زمینه لحاظ نمی‌کند.