ایران بالاترین نرخ رشد دنیا در تولید علم برتر را کسب کرد

 

دکتر علی گزنی معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با اعلام این خبر گفت: بررسی پایگاه استنادی ISI در یک دهه اخیر نشان می دهد که تنها ۲۵ کشور ۸۴ درصد‌ کمیت تولید علم دنیا را تولید کرده اند.

 وی افزود: در بین این ۲۵ کشور، جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال ۲۰۱۴ رتبه نخست رشد دنیا در تولید علم برتر را داشته است.

به گزارش عطنا به نقل از مهر، گزنی یادآور شد: در تولید مقالات یک درصد برتر دنیا ۱۹ درصد رشد و در تولید مقالات ۱۰ درصد برتر دنیا ۶۶ درصد رشد داشته ایم. ۵۷ درصد استنادهای شبکه علم تنها به ۱۰ درصد از مقالات برتر صورت می گیرد و ۳۸ درصد از مقالات حتی یکبار نیز مورد استفاده قرار نمی گیرند.

 

تولید علم برتر چیست؟

 معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: هر چند پایگاه استنادی ISI مبتنی بر فلسفه وجودیش سعی کرده است تا معتبرترین مجلات و کنفرانس‌های دنیای علم را نمایه سازی کند، اما تمامی این مجلات و کنفرانس‌ها و همچنین تمامی محتوای نمایه شده در این پایگاه از وزن یکسانی از لحاظ اثربخشی برخوردار نیستند.

 وی گفت: مدارک در خُردترین و پایین ترین سطح نظام‌های استنادی قرار دارند و مقالات مهمترین و غالبترین نوع مدرکی هستند که نظام‌های استنادی بواسطه مجلات و کنفرانس‌ها نمایه می شوند. این مقالات توسط پژوهشگران منتشر می شوند و پژوهشگران نیز وابسته به یک دانشگاه یا مرکز تحقیقاتی هستند.

 معاون ISC ادامه داد: هر نتیجه پژوهشی صرف اینکه در قالب یک مقاله مجله در پایگاه‌های استنادی نمایه شده باشد اثربخش نیست. میزان استفاده از نتایج پژوهش یا به عبارت دیگر میزان استنادهای دریافتی میزان اثربخشی آن را معین می کند. در فاصله ۲۶ سال اخیر حدود ۴۵۰ میلیون استناد در پایگاه استنادی ISI ثبت شده است.

 گزنی اظهار داشت: در شبکه علم بین الملل، ۰.۰۱ درصد از مقالات حدود ۱.۶ درصد از استنادها را دریافت می کنند. مقالات ۰.۱ درصد برتر ۵.۵ درصد از استنادها دنیا را به خود اختصاص داده اند.

 وی خاطرنشان کرد: در مرحله بعدی مقالات ۱ درصد برتر قرار دارند که ۱۹ درصد استنادهای دنیا را دریافت کرده اند. زمانی که به مقالات ۱۰ درصد برتر نگاه می کنیم در می یابیم که این گروه از مقالات حدود ۵۷ درصد استنادهای دنیا را دریافت کرده اند.

 معاون ISC گفت: حدود ۷۶ درصد از استنادهای دنیا به مقالات ۲۰ درصد برتر دنیا صورت گرفته است و حدود ۹۶ درصد از استنادهای دنیا به ۵۰ درصد از مقالات برتر دنیا صورت گرفته است.

 وی افزود: ۵۰ درصد از مقالاتی که در پایگاه استنادی ISI منتشر می شوند فقط ۴ درصد از استنادهای شبکه علم را دریافت می کنند، این مقالات در دسته مقالات برتر قرار نمی گیرند. در فاصله سال‌های ۲۰۱۵-۱۹۹۰ کل تولید علم دنیا در پایگاه وب آو ساینس تامسون رویترز (ISI) تعداد ۴۱ میلیون و ۹۲ هزار و ۵۴۱ مدرک بوده است.

 گزنی یادآور شد: ۳۸ درصد از این مقالات حتی یکبار هم مورد استفاده قرار نگرفته اند، بنابراین هر تولید علمی در نظام‌های استنادی مورد استفاده جامعه علمی قرار نمی گیرد.‌

 وی گفت: تولید علم برتر به تحقیقی اطلاق می شود که از اثرگذاری بالایی (High-Impact) در شبکه علم برخوردار است و مبانی سنجش اثرگذاری میزان استفاده یا همان استنادها هستند. مقالات ۱۰ درصد برتر که تعدادشان بالغ بر ۴ میلیون و ۱۰۹ هزار و ۲۵۴ مدرک است حدود ۵۷ درصد استنادها یعنی ۲۵۲ میلیون و ۱۳۷ هزار و ۲۱۳ استناد دریافت کرده اند.

 معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: یکی از راه‌های سیاستگذاری برای حرکت در مسیر تولید علم برتر انتخاب مجلات برتر برای انتشار مقالات است. مقالاتی که در مجلات برتر منتشر می شوند به صورت بالقوه امکان دریافت استنادهای بیشتر را دارند.

 وی افزود: هدایت نشر علم کشور به سمت نشریات برتر به عنوان یک سیاست مطلق در جهت تولید علم برای رفع نیازهای کشور جای بحث دارد، اما برای کسب مرجعیت علم بین الملل سیاستی کارآمد است.

رتبه نخست دنیا در رشد تولید علم برتر ‌- مقالات یک درصد برتر

وی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۴ تعداد ۱۹۱ مقاله پراستناد تولید کرد. تعداد مقالات یک درصد برتر کشور در سال ۲۰۱۵ به ۲۲۷ مورد رسید. بدین ترتیب کشور یک رشد حدود ۱۹ درصدی را تجربه کرد.

گزنی افزود: بعد از ایران هند بیشترین میزان رشد را دارد. هندوستان در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به ترتیب تعداد ۳۳۵ و ۴۱۸ مقاله یک درصد برتر منتشر کرد. رشد این کشور حدود ۱۸ درصد است.

وی یادآور شد: چین در رتبه سوم دنیا از لحاظ رشد تولید علم برتر قرار دارد. این کشور در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به ترتیب تعداد ۲۸۲۹ و ۳۱۷۰ مدرک منتشر کرد که در دسته مقالات یک درصد برتر قرار می گیرند. بدین ترتیب این کشور از یک رشد حدود ۱۲ درصد برخوردار بوده است.

 

 

 

رتبه دوم دنیا در رشد تولید علم برتر - مقالات ۱۰ درصد برتر

 معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام افزود: در سال ۲۰۱۴ تعداد ۲۶۶۰ مقاله کشور در زمره مقالات ۱۰ درصد برتر دنیا قرار گرفت. این رقم در سال ۲۰۱۵ به ۴۴۲۰ مورد افزایش یافت. بنابراین جمهوری اسلامی ایران یک رشد ۶۶ درصد را تجربه کرده است که از این لحاظ بعد از ترکیه قرار دارد.

 وی افزود: در سال ۲۰۱۴ تعداد ۲۲۰۶ مدرک از ترکیه در زمره مقالات ۱۰ درصد برتر قرار داشت. این رقم در سال ۲۰۱۵ به ۳۹۲۶ مورد افزایش یافت. از همین رو رشد ترکیه ۷۸ درصد بوده است. بعد از ایران کشورهای برزیل، لهستان، روسیه، هند، ژاپن و کره جنوبی به ترتیب حدود ۶۶٪، ۶۴٪، ۶۴٪، ۶۰٪، ۵۴٪ و ۵۲٪ رشد نشان داده اند.

 

گزنی خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با جمعی از دانشگاهیان هدایت مقالات علمی به سمت نیازهای کشور را مورد تاکید قرار دادند. آمارهای پایگاه معتبر علمی ملی و بین المللی در سال‌های اخیر نشان می دهد که سالانه در ایران حدود ۱۴۵ هزار پژوهش ثبت می شود که نشان از انرژی زیادی دارد که در این زمینه صرف می شود.

 وی یادآور شد: بنابراین هدایت این پژوهش‌ها به سمت نیازهای کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. فقط پژوهش کافی نیست، بلکه اثربخشی پژوهش در جامعه، اقتصاد، تغییر کیفیت و سطح زندگی و فناوری اولویت دارد.

 معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: برای هدایت مقالات علمی به سمت نیازهای کشور نگاه به ابعاد مختلف تولید علم لازم است و تاکید صرف بر کمیت تولید علم آسیب زا خواهد بود، مسئله ای که در سند سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری به صراحت مورد تاکید قرار گرفته است.