پنل دوم؛ از انیمیشن شکرستان تا روزنامه‌نگاری زیست محیطی

اولین همایش علمی– دانشجویی ارتباطات و زندگی دیروز در سالن شهید همت دانشکده علوم ارتباطات برگزار شد.
به گزارش عطنا در پنل دوم این همایش که با محوریت ارتباطات و توسعه برگزار شد، دکتر سارا ابوطالب جولا، دکتر هادی خانیکی، دکتر لیدا کاووسی، دکتر علیرضا حسینی پاکدهی و دکتر اکبرزاده جهرمی حضور داشتند. همچنین عاطفه رضوان نیا، لعیا محبوبی، وحیده شاه حسینی، مژگان فراهانی و زهرا گلستانه از دانشجویانی بودند که در این بخش به ارائه مقالات خود پرداختند.
در ابتدای این همایش عاطفه رضوان نیا به «بررسی پیامهای پنهان شکرستان، نشانه شناسی انیمیشن ایرانی» پرداخت و گفت: در این مقاله با رویکرد مطالعاتی فرهنگی به دنبال کشف پیام‌های پنهانی مجموعه تلویزیونی شکرستان در زمینه برخورد سازندگان با مقوله سنت و مدرنیته بودم. منظور از پیام‌های پنهان همان کارکردهای ایدئولوژیکی شکرستان است و به دنبال کشف این کارکردها در برنامه شکرستان برآمدم.
وی افزود: در این مقاله به دنبال پاسخ به این دو سوال بودم که در انیمیشن شکرستان چه نسبتی بین زندگی سنتی و مدرن وجود دارد و اگر توسط سازندگان یکی بر دیگری ارجحیت داده شده، کدام نوع زندگی و با استفاده از چه نشانه‌هایی این واقعیت صورت گرفته است؟
رضوان نیا خاطر نشان کرد: شاید انیمیشن شکرستان انتقادی باشد در برابر معظلاتی که ایران دست به گریبان با آن است چراکه در این انیمیشن نشانه‌هایی وجود دارد و ما دائما افرادی را می‌بینیم که با مشکلاتی مواجه هستند.
در ادامه این همایش لعیا محبوبی به ارائه مقاله خود درخصوص «روزنامه‌نگاری زیست محیطی در مطبوعات ایران؛ بررسی چگونگی بازتاب رویدادهای زیست محیطی سال 1389 در روزنامه‌های همشهری، ایران و مردم‌سالاری» پرداخت و گفت: دوره‌هایی که بشر با محیط زیست در ارتباط بوده را به سه دوره تقسیم می‌کنند. اول دوره ای که سلطه طبیعت بر انسان بوده و انسان به دلیل اینکه ابزاری در اختیار نداشته تا از طریق آن بتواند بر طبیعت سلطه پیدا کند، مغلوب آن می‌شود.
وی در خصوص دومین و سومین دوره تعامل ایران و محیط زیست گفت: دومین دوره، دورانی است که با سلطه انسان بر طبیعت همراه است که در واقع عصر ایجاد تمدن صنعتی در نظر گرفته می‌شود. درنهایت انسان زمانی که متوجه شد که دوره تسلط انسان بر طبیعت با تخریب محیط زیست همراه است و این زیان متقابلا به او باز خواهد گشت، تصمیم گرفت به نوعی تعامل با محیط زیست دست یابد.
محبوبی ادامه داد: این ادعا صورت گرفته اما همچنان انسان به خاطر مطامع اقتصادی که دارد و با توجه به رویکردهای صنعتی که همچنان در بحث توسعه به جهان غلبه کرده، در این راه موفق نبوده است.
در بخش دیگری از این همایش وحیده شاه حسینی به بررسی «فلسفه برای کودکان، پایه ای برای آموزش سواد رسانه ای» پرداخت و افزود: امروز برخلاف گذشته در بحث توسعه، کودکان حرف اول را می‌زنند و به عنوان سرمایه‌های انسانی جوامع مطرح هستند.
وی ادامه داد: اگر می‌خواهید بدانید کشوری توسعه یافته است یا نه، اصلا به دنبال فناوری و کارخانه‌ها و ابزارهایی که استفاده می‌کنند نروید زیرا آنها به راحتی قابل خرید و دست‌یابی است اما برای سنجش توسعه جوامع به دیدن دبستان‌های آن جامعه بروید و ببینید چگونه کودکان خود را آموزش می‌دهند و آیا کودکان پرسش‌گر یا خطرپذیر یا نظم پذیر یا صبور و دارای روحیه گفت‌وگو و نقدپذیری هستند؟
شاه حسینی همچنین خاطر نشان کرد: اگر جامعه شما در پرورش کودکان خود به این عوامل توجه کند قطعا آن جامعه به توسعه دست می‌یابد. یکی از ویژگی‌های جامعه توسعه یافته این است که نظام آموزش آن به سمت آموزش نوین می‌رود و با آموزش سنتی تفاوت دارد.
او تاکید کرد: یکی از نیازمندی‌های دنیای رسانه‌ای داشتن سواد رسانه‌ای است یعنی نیازمند دسترسی به روحیه تجزیه و تحلیل پیام‌های رسانه‌ای. حوزه سواد رسانه‌ای در ایران بیشتر در حوزه ضرورت و اهمیت و چرایی سواد رسانه‌ای مورد تاکید است و در این زمینه به طور جدی کاری صورت نگرفته است.
در ادامه این همایش مژگان فراهانی به ارائه الگوی نظری - روشی برای تحلیل قدرت و جنسیت در نظام‌های بازنمایی پرداخت و گفت: مفهوم بازنمایی به معنای قرار دادن معنا در یک چارچوب ایدئولوژیکی، مفهومی و گفتمانی خاص است. بازنمایی فرآیندی است که میل مرکزمدارانه دارد و مثل هر فرآیند دو قطبی دیگر، یکی را بر دیگری ارجح می‌داند.
وی افزود: بازنمایی امکان حذف گفت‌وگو را فراهم می‌کند. اساسا در همه بازنمایی‌ها ما گفت‌وگو را حذف می‌کنیم و تمام صداها حذف می‌شوند و یک صدای غالب صورت می‌گیرد. البته اگر گفت‌وگو اخلاقی باشد، ممکن است در نظام بازنمایی صورت گیرد.
فراهانی در ادامه تصریح کرد: همه انسان‌ها در یک موقعیت مشترک هستند و در واقع زندگی انسان‌ها در آسیب‌پذیری، جنگ و شکنندگی برابر است. بازنمایی در اینجا پررنگ می‌شود که رسانه تا چه اندازه این مسئله را پررنگ می‌کند که رنج دیگری را به رسمیت بشناسد، مخصوصا کسانی که در اقلیت هستند مانند رنج یک افغانستانی در رسانه ایرانی.
در بخش دیگری از این همایش زهرا گلستانه به «بررسی تحلیل میزان پاسخگویی برنامه‌های رادیویی به نیاز زنان مهاجر» پرداخت و خاطر نشان کرد: اساسا رسانه‌های قومی یا چند ملیتی برای این شکل گرفتند که بتوانند پاسخگوی نیاز اقلیت‌ها در یک جامعه مهاجرپذیر باشند.
وی ادامه داد: کارکردهای مختلفی برای این رسانه‌ها از سوی محققین قائل شده که از جمله آنها می‌توان به چالش کشیدن بی عدالتی‌ها برای اقلیت جامعه اشاره کرد.
در اختتامیه این مراسم از تعدادی از اساتید و دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی تقدیر و قدردانی شد و همایش با اهدای جوایزی به آنان خاتمه یافت.
گفتنی است که این همایش عصر امروز 4 خرداد در سالن شهید همت دانشکده علوم ارتباطات برگزار شد.