مسائل مالی همیشه یکی از دغدغه های مهم نسل جوان علی الخصوص دانشجویان بوده و هست؛ در این میان تسهیلاتی که به واسطه دانشجو بودن در اختیار محصلین آموزش عالی کشور قرار میگیرد، میتواند نقش مهمی در تامین امنیت معیشتی و در نهایت آرامش فکری شود.
موضوع تسهیلات دانشجویی اما در سالهای نه چندان دور عملا به یک رویای کمیاب بدل شده بود و برای دستیابی به آن، دانشجو باید احتمالا باید از هفت خوان رستم عبور میکرد، به همین دلیل هم از همان ابتدا به طور کلی، از آن منصرف میشد. عملکرد صندوق رفاه دانشجویان در سال گذشته این نگاه را تغییر داده است؛ افزایش چندین برابری ارائه تسهیلات به دانشجویان، درآمدزایی، وصول مطالبات معوقه و افزایش گستره پوشش تسهیلاتی برای انواع دانشجویان از کارهای مهم این سازمان تحت نظارت وزارت علوم بوده است. بر همین اساس با رئیس صندوق رفاه دانشجویان به گفتگو نشستیم و دلیل موفقیت یک سال گذشته این نهاد دانشگاهی را جویا شدیم؛ صحبتهای ذوالفقار یزدان مهر در این خصوص و مقایسه آمار صندوق رفاه با سالهای گذشته به علاوه آگاهی از آخرین تغییرات در ارائه وام های دانشجویی میتواند برای دانشجویان و مخاطبین محترم جالب توجه باشد که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
مهمترین بخش های گفتوگو با یزدان مهر:
* یک دانشجوی متاهل می تواند تا 15 میلیون تومان وام ودیعه مسکن بگیرد
* بعضی از اجاره بهای خوابگاه ها تا 100 هزار تومان کاهش پیدا می کند
* برنامه ویژه ای برای کار دانشجویی ارشد و دکتری داریم/ کسی را داریم که از سال 53 به صندوق رفاه بدهکار است
* برای جلوگیری از تصمیم گیریهای سلیقهای، سند راهبردی پیشنهاد دادیم
* دانشجو را از اسارت در "نظام کاغذ بازی" رها کردیم
* وام دانشجویان شهریهپرداز را از صفر به 205 میلیارد تومان رساندیم
* 400 درصد افزایش پرداخت وام دانشجویان دکتری
* 420 میلیارد تومان معوقات وام های دانشجویی از سال 1353 تاکنون!/ تاثیر چشمگیر بخشش جرایم در بازگشت معوقات
* ماهیانه 800 هزار تومانی برای دانشجویان متاهل مستضعف
* تخفیف ویژه برای هزینههای درمان نازایی دانشجویان دختر
* سبد غذایی برای دانشجویان مادر شیرده
* زمانی که صندوق رفاه را تحویل گرفتید، چه شرایطی حاکم بود و ارزیابی شما از تحولات صورت گرفته چیست و آن را مرهون چه نوع نگاهی و عملکردی میدانید که احتمالا در گذشته نبوده یا کمرنگ تر بوده است؟
علاقه ای به این ندارم که در مقام مقایسه قرار بگیرم، با توجه به اینکه مدیران سابق همه در به عنوان پیشگسوتان ما حساب میشوند و انصافا همه زحمت کشیدند و مسیری را برای خودشان طی کردند اما تنوع کاری و محدودیت منابع، باعث شده است که آنها نتوانند کاملا به اهدافشان برسند، هرچند زحمتهای زیادی هنم کشیده شده است.
برای مثال، بند (ب) شدن صندوق که در سالهای 89 و 90 صورت گرفته است، کار بزرگی بوده که برای صندوق اتفاق افتاد؛ چند ردیف خوب هم در بودجه توانسته بودند بگیرند.
اما کاری که بر حسب توقع از من انتظار میرفت با توجه به اینکه قبلا نیز با مقام عالی وزارت کار کرده بودم، خواسته وی از من این بود که اینجا را سیستماتیک جلو ببریم و موثر واقع شویم؛ هم در بحثهای سالمسازی کار کنیم و هم کارهای موثر و جدی انجام بشود.
برای جلوگیری از تصمیم گیریهای سلیقهای، سند راهبردی پیشنهاد دادیم
من وقتی صندوق را تحویل گرفتم، دو برنامه را انجام دادم؛ اول برای نکه بعد از ما سلیقهای عمل نشود، یک سند راهبردی کاربردی پیشنها دادیم و در اولین گام، شورای راهبردی را تشکیل دادم و در این شورا کشورهایی مثل آلمان، مالزی و ترکیه را مطالعه کردیم و دیدم که آنها در بحث دانشجویی اعم از تغذیه، خوابگاه، تسهیلات و ... چه میکنند.
از طرفی آن شناختی که از دانشگاهها و ظرفیتهای خودمان داشتیم را مرور و مطالعه کردیم و آسیبشناسی کردیم. در سند راهبردی کاربردی کارهای خیلی خوبی صورت گرفته است که تکلیف ما در بحث سرمایهگذاری و تسهیلات مشخص میشود.
دانشجو را از اسارت در "نظام کاغذ بازی" رها کردیم
یکی از اهداف اصلی این بحث، محدود کردن نظام کاغذبازی و بروکراسی برای دریافت و پرداخت وام به دانشجویان است که کمتر معطل شوند و اسیر این روال پیچیده نشوند.
برنامههای مهم
همچنین سه برنامه کوتاه مدت نوشتیم؛ اول تقویت اعتبارات عمومی، دوم بحث تقویت درآمدزایی صندوق و سوم جلب حمایت خیرین و نهادهای مردمی و غیر دولتی بود که این مغفول مانده بود. خوشبختانه اگر موفقیتی هم بدست آمد، بیشتر مرهون این سه تفکری بود که ما انجام دادیم.
وام دانشجویان شهریهپرداز را از صفر به 205 میلیارد تومان رساندیم
برای مثال، زمانی که صندوق را تحویل گرفیتم، تخصیص ما در وام شهریه صفر بود، علی رغم اینکه 70 میلیارد تومان در بودجه پیشبینی شده بود اما تخصیصی وجود نداشت. با این نگاه که 85 درصد از دانشجویان ما شهریهپرداز هستند و فقط 15 درصد از دانشجویان روزانه سراسری هستند و شهریه پرداخت نمیکنند.
یعنی دانشجویان دانشگاه آزاد، پیام نور، علمیکاربردی، شبانه، غیرانتفاعی و پردیس، 85 درصد از جامعه دانشجویی ما را تشکیل میدهند.
بر همین اساس از طریق دکتر فرهادی دو نامه به رئیس جمهور نوشتیم و وضعیت را شرح دادیم و از آن طرف، نامهای به دانشگاهها نوشتیم و خواستیم که اجازه بدهند دانشجویان امتحاناتشان را بدهند و ما از این طرف تعهد میدهیم که وام شهریه را پرداخت کنیم.
خوشبختانه توانستیم 40 میلیارد تومان از دولت بگیریم و این موضوع را در همان ابتدای ورود به صندوق حل کنیم.
از آن طرف نیز درآمدزایی خودمان را تقویت کردیم و خوشبختانه در سال جاری 205 میلیارد تومان وام شهریه پرداخت کردیم که در کل این سوابق صندوق، بی سابقه است. یعنی 200 درصد افزایش نسبت به سال گذشته؛ برای سال دیگر نیز همین برنامه را در دست اقدام داریم.
در بحث اعتبارات عمومی نیز رایزنیهای خیلی خوبی کردیم و آمدیم در بحث تغذیه، با توجه به اینکه اعتبار ما 440 میلیارد تومان است، برآورد کردیم که 1200 میلیارد تومان نیاز داریم. بر همین اساس طرحی به سازمان برنامه ارائه کردیم که باتوجه به اینکه منابع دولت محدود است، 440 میلیارد تومان را یارانه بدهند و 700 میلیارد تومان باقیمانده را تسهیلات بدهند تا ما به دانشجویان پرداخت کنیم و دانشجو بعد از فارغالتحصیلی با همان تنفسی که دارد، آن را بازپرداخت کند که هم به شبکه دانشگاه صندوق برمیگردد و خودش نیز منتج به خودکفایی میشود و از آن طرف منابع دولت را نیز خیلی استفاده یارانهای نکردیم. با این طرح امسال و در این شرایط بیپولی دولت، 100 میلیاد تومان منابع دانشگاهها را افزایش پیدا کرد.
وام دانشجویان دکتری از 3 میلیارد و 700 به 22 میلیارد تومان رسید/ 400 درصد افزایش
در بحث وام ویژه دانشجویان دکتری، سال گذشته 3 میلیارد و 700 میلیون تومان به دانشجویان وام داده بودند که ماهانه 500 هزار تومان به هر دانشجو پرداخت کردند و دانشجویان پژوهش محور را نیز ماهی 600 هزار تومان دادند به دانشجویانی که آزمون جامع را داده باشند.
امسال به لطف خدا تدبیری که صورت گرفت باعث شد تا 22 میلیارد تومان پرداخت کنیم که تقریبا 400 درصد افزایش نسبت به گذشته داشت. برای سال آینده نیز با توجه به محدودیت منابع دولت، حداکثر 10 15 میلیارد تومان میتوانست به ما بدهد و خودمان هم 10 میلیارد روی آن بگذاریم به دانشجویان بدهیم؛ اما با سازمان مدیریت صحبت کردیم و گفتیم آن مبلغی که شما میتوانید بدهید را مشخص کنید، آنها هم گفتند 20 میلیارد؛ 20 میلیارد هم صندوق(خود ما) میگذاشت که جمعا 40 میلیارد تومان اعتبار شد.
بعد قرار شد تا با بانک مورد نظر صحبت کنیم و 40 میلیارد تومان را به عنوان سود وام درنظر بگیریم تا از آن طریق بتوانیم بالای 200 میلیارد تومان برای دانشجویان تسهیلات بگیریم که انشاالله سال آینده به تمام دانشجویان دکتری هر ماه 600 هزار تومان و به کسانی که کارهای پژوهشی میکنند، ماهانه 700 هزار تومان پرداخت میکنیم.
نحوه بازپرداخت وام دانشجویان دکتری
در خصوص بازپرداخت وام دانشجویان دکتری، یکسال پس از فارغ التحصیلی اقساطش شروع میشود و طی 45 باید بازپرداخت شود؛ یعنی مبلغی که طی 4 سال ماهیان دریافت میکنند و مبلغی در حدود 30 میلیون تومان میشود، طی 45 قسط بازمیگردانند.
در بحث خرید تجهیزات، در مجلس برای ما 600 میلیارد تومان پیشبینی کردند که از صندوق توسعه ملی تسهیلات بگیریم و اگر این اتفاق بیفتد باز هم کمک ویژهای به ما خواهد شد.
420 میلیارد تومان معوقات وام های دانشجویی از سال 1353 تاکنون!/ تاثیر چشمگیر بخشش جرایم در بازگشت معوقات
در بحث درآمدزایی مراعات حال دانشجویان را کردیم و با توجه به اینکه از سال 1353 تاکنون 420 میلیارد تومان مطالبات سنواتی غیرقابل وصول داشتیم که مصوب کردیم در دهه کرامت و هفته دولت، 50 درصد دیرکردها را بخشیدیم که حدود 64 میلیارد تومان وصول کردیم؛ در 22 بهمن نیز آمدیم و 100 درصد جرایم را بخشیدیم که عدد خوبی وصول شد.
افزایش درآمدزایی شخصی صندوق نسبت به سال گذشته
از آن طرف آمدیم و در ظرفیت دانشگاهها فعال شدیم و بحثهای کنسرسیوم و سودهای بانکی که با دانشگاهها تشکیل دادیم و از ظرفیت دانشگاهی در این درآمدزایی استفاده کردیم که در این بخش فقط 330 میلیارد تومان درآمد اختصاصی خودمان بود که نسبت به سال قبل، 140 میلیارد تومان بیشتر درآمد داشتیم.
وامهای ترمی دانشجویان شاهد و ایثارگر مناطق محروم
در بحث جلب حمایت خیرین و نهادهای مردمی با بنیاد مستضعفان در حضور وزیر علوم جلسه گذاشتیم و ایشان پذیرفتند در مناطق محروم با اولویت خانوادههای ایثارگر، شاهد و بسیج، یک وام تحصیلی پرداخت کنیم که به هر دانشجوی کارشناسی 400 هزار تومان هر ترم پرداخت میکنیم.
ماهیانه 800 هزار تومانی برای دانشجویان متاهل مستضعف
بنیاد مستضعفان از طرف صندوق به دانشجویان مجرد هر ترم 600 هزار تومان و به دانشجویان متاهل، 800 هزار تومان پرداخت میکند که خوشبختانه در همین مدت 4-5 ماهه نزدیک به 8 میلیارد تومان تا کنون جذب کردیم که تا 20 میلیارد تومان میتوانیم جذب کنیم.
تخفیف ویژه برای هزینههای درمان نازایی دانشجویان دختر
از آن طرف بحث حمایت از دانشجویان دختر که مشکل نازایی داشتند، قراردادی بستیم با توجه به اینکه سابق بر این حدود 8 تا 10 میلیون تومان هزینه داشت برای معاینات و درمان، اما با مرکز طالقانی دانشگاه شهید بهشتی تفاهم نامه امضا کردیم تا با 3 میلیون تومان کل این مراحل را انجام دهند که نصف این هزینه را نیز صندوق پرداخت میکند و مابقی به عهده خود دانشجو است.
همچنین اگر محرز شود که دانشجویی بی بضاعت است، از طریق اختیارات مقام عالی وزارت، یک و نیم میلیون باقیمانده را نیز خودمان پرداخت میکنیم.
سبد غذایی برای دانشجویان مادر شیرده
از طرفی یک سبد غذایی را بنیاد مستضعفان به دانشجویان باردار میدهد که از 4 ماهگی بارداری تا 6 ماهگی بچه بعد از تولد، دو میلیون تومان سبد غذایی میدهد که هر دو ماه یکبار به صورت رایگان در اختیارشان قرار داده میشود.
در بحث تفاهمنامهای که با صندوق کارآفرینی امید امضا کردیم، بر اساس اینکه در تهران به هر دانشجو هفت و نیم میلیون وام ودیعه مسکن پرداخت میکنیم؛ در استان هایی که ما معرفی میکنیم به صندوق کار آفرینی امید، در کلان شهرها شش میلیون تومان است. در شهرهای عادی چهار میلیون و نیم است، یعنی الان یک هم افزاییی انجام شد که یک دانشجوی متاهل در تهران بتواند 15 میلیون تومان وام ودیعه مسکن بگیرد. این در حالی بود که قبل از این هفت و نیم میلیون تومان بود و برنامه داریم تا 40 میلیون تومان برسانیم.
100 میلیون تومان وام قرض الحسنه دانشجویی کارآفرینی
یا در وام ازدواج چهارمیلیون تومان صندوق کارآفرینی امید میدهد، که ما باید معرفی کنیم. در بخش اشتغال و کار آفرینی آمدیم کارگاه های فنی و حرفه ای، صنعتی و جاهایی که کارگاه صنعتی کار آفرین داشته باشد می توانند تا 100 میلیون تومان وام قرض الحسنه بگیرند.
یا در بحث بنیاد 15 خرداد که توانستیم هماهنگی با انها انجام بدیم، الان 14 خوابگاه سه هزار متری برای دختران در مناطق محروم در حال ساخت است که 50 هزار متر به متراژ خوابگاه های کشور اضافه می شود. حتی با شهرداری نیز هماهنگ کردیم که در بحث مرمت دانشگاه تهران کمک های صورت گیرد. یعنی ما آمدیم از نهادهای غیردولتی نیز استفاده کردیم، که این کار قبلا نشده بود.
حتی در بحث رتبه بندی خوابگاه ها آمدیم 800 خوابگاه را بازدید کردیم که خود من 60 خوابگاه را دیدم، این در حالی بود که اجاره بها به صورت یکسان گرفته میشد مثلا کسی دانشجوی ما در ایرانشهر که حداقل امکانات خوابگاهی را ندارد همان اجاره بها را میداد که دانشجوی ما در خوابگاه علامه که بهترین خوابگاه کشور است، پرداخت می کرد.
کاهش بعضی از اجاره بهای خوابگاه ها تا 100 هزار تومان
ما آمدیم این مسئله را رتبه بندی کردیم که هفت شاخص داشت، اتفاقی که سال آینده خواهیم داشت این است که دانشجو به اندازه امکاناتی که می گیرد اجاره بها پرداخت خواهد کرد. یعنی دانشجویی که در کلاس پنج خوابگاه چابهار یا ایرانشهر است، اجاره بها نه تنها افزایش پیدا نمی کند بلکه احتمال دارد 100 هزار تومان کمتر شود.
که این همان عدالت محوری است، و این باعث می شود که خوابگاه هایی که در رده کلاس پنج هستند انگیزه ای میشود به کلاس 2 و یک برسند.
یک اتفاقی که امسال افتاد، ما آمدیم دانشگاه هایی که فاقد خوابگاه بودند، مثل دانشگاه صنعتی ارومیه، آمدیم یک مبلغی به عنوان کمک رهن دادیم که خوابگاه رهن کنند برای دانشجویان؛ یا به همین دانشگاه خواجه نصیر، 300 دانشجویی که خارج از دانشگاه خوابگاه داشتند، یک میلیارد تومان کمک کردیم. و رفتند در خیابان حافظ خوابگاه رهن کردند.
یا در بحث یارانه ها نیز با تزریق یارانه هایی باعث رضایمندی دانشجویان شدیم. که همه این مسائل باعث شد که سازمان امور دانشجویان در نامه ای به وزیر از ما تقدیر کرد. البته در این بین مشکلاتی نیز داریم که سعی داریم این مشکلات را در سال آینده رفع کنیم.
یا مثلا در سال آینده یکی از برنامه های ما کار دانشجویی است، که برای دانشجویان ارشد و دکتری مبلغی در نظر گرفتیم که انها بیایند و در کارای دانشگاه که نیاز است فعالیت کنند، و پرداختی هم از طرف صدوق داشته باشند.
* از طرح بخشودگی چقدر استقبال شد؟
من آمار تخمینی دارم، که در فراخوان اول توانستیم 64 میلیارد تومان دریافت کنیم، که حدود 470 هزار دانشجو مراجعه کردند. که آمار کلی ما حدود یک میلیون نفر است. در فراخوان دوم نیز که حدود 20 روز بود حدود 260 هزار نفر مراجعه کردند، البته این مدل را ادامه میدهیم، که دانشجو نیز راحت باشد، ما کسی را داریم که از سال 53 به صندوق بدهکار است.
* درمورد جزئیات رفاه کارت کمی توضیح بدهید
ما یک مطالعه ای انجام داده ایم که حتی ویزا کارت و مستر کارت نیز در آن است، حتی مطالعه شده که در دیگر کشورها چگونه است و این کارت می تواند 26 نوع خدمات را پوشش دهد. این در حالی است که تعدادی از دانشگاه ها این مدل کارت را صادر کرده اند اما خدمات آن کم است. و امنیت آن نیز امنیت بالایی نیست.
منتهی در کارت ما، 26 خدمات است، مثلا ما با بنیاد مستضعفان صحبت کردیم که اگر دانشجو از خدمات تلکابین و سینما استفاده کند 80 درصد تخفیف میگیرد. یا یک جایی است به نام بازار مشتریان، که می توان کل خدماتی که از وزارت خانه های مختلف بگیرد و مثلا فلان روز دانشجو رایگان سینما رود. و دیگر خدماتی که خود ما ارائه میدهیم از کارت دانشجویی بگیرد تا کارت سلف و... که این کارتی هست که تمام دانشگاه ها نیز قابل استفاده باشد، از دانشگاه آزاد و پیام نور و... گرفته تا علمی کاربردی است.
منبع: خبرنامه دانشجویان ایران