عطنا - یکی از نشستهای نخستین همایش ملی تاریخ مطبوعات ایران در روز سه شنبه ۱۶ اسفند ماه ۱۴۰۱ با حضور اساتید برجسته کشور در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
در این نشست دکترعلی صوفی درمورد سرنوشت مطبوعات ایران و علل و عوامل موثر بر آن در دوران جنگ جهانی دوم یا شهریور سال ۱۳۲۰ و بعد از آن سخنرانی کرد و توضیح داد که با آزادی حاصل از مشروطیت حکومت تک سالار جای خود را به چند قدرت از جمله حضور دولتهای خارجی خصوصا انگلستان و شوروی در دوران جنگ جهانی دوم داد و مجلس دومین رکن مه بود، خود دولت در قالب نخست وزیران رکن سوم و همچنین چهارمین رکن مطبوعات مستقلی بودند که بازتاب دهنده نظرات احزاب سیاسی و مردمی بودند.
دکتر کلهر نیز در مورد شرایط نظام حقوقی مطبوعات و ملازمه آن با سانسور اطلاعات گفت: باید انتشاراطلاعات دولتی را به عنوان یک خاطره مکتوب مدیریت دولتی نوین درنظر گرفت تا تاریخچه رویدادها را به تصویر بکشند. دسترسی به اطلاعات دولتی حق شهروندی است که دارای منافع اجتماعی و سیاسی و اقتصادی است و در راستای اداره عمومی کشور کمک کننده است. سه راه اصلی برای دسترسی به اطلاعات دولتی عبارتند از: یک- انتشار واکنشی دو – انتشار فعال سه- انتشار علنی. سانسور باعث ایجاد اختلال در ارتباط معنا با فرستنده در حوزه مطبوعات و دارای آثار مثبت و منفی است که آثار منفی آن باعث کاهش دانش در سطح جامعه و تغییر و تحول در ساختار جامعه و اثار مثبت آن مانع از گسستگی و شکل گیری شکافهای فرهنگی است.
دکتر سلطانی نسب نیز به تحلیل جامعه شناختی آینده مطبوعات پرداخت و بر اهمیت تاثیر گذاری مطبوعات بر افکار عمومی تاکید کرد. وی در ادامه درمورد پایان روزنامه نگاری سنتی سخن گفت و هشدار داد: اگرساختار دیجیتالی تغییر نکند با مرگ مطبوعات مواجه خواهیم شد. در تصویر سازی از آینده مطبوعات باید به کلان تصویرهایی دست پیدا کرد و منجسم بود و به قالب و فرم و انعطاف پذیری در مطبوعات و سرعت و چابکی در انتقال خبر اهمیت داد و بهره گیری از عناصر شناختی و تبیین مفاهیم خبری و استفاده از دستاوردهای هوش مصنوعی در ارائه قالبهای عرضه خبر دارای اهمیت است.
دکتر والایی نیز به ارائهی مقالهی خود درمورد به بررسی حقوقی-تاریخی تکاپوی مطبوعات برای بسط قانون و دموکراسی در ایران پرداخت و دیدگاههای مختلف درمورد دموکراسی را بیان کرد. همچنین خانم زینب پاپی درمورد مسائل حقوقی حفاظت از مطبوعات و آرشیو دیجیتالی روزنامهها در کتابخانه ها، مطالعه قوانین و کتابخانههای ملی ایران، استرالیا و کنگره آمریکا سخنرانی کرد و توضیح داد که قوانین در برخی کشورهای غربی همراه با الزامات فنی است تا بتوان در سیستمهای اطلاعاتی و مبتنی بر فناوری از روزنامهها و منابع استفاده کرد. این امر در آمریکا و استرالیا با اعمال قوانین کپی رایت ممکن شده، ولی در ایران این قانون اعمال نشده است و همچنین برای حفاظت از آثار و نسخهها و میراث فرهنگی قانونی درج نشده و در کتابخانهها به آن پرداخته نمیشود. قانون تکثیر موقت منابع دیجیتالی و تهیهی نسخه پشتیبان از آنها و مقالات و روزنامهها و ذخیره موقت اطلاعات روزنامه در آمریکا وجود دارد، اما در ایران وجود ندارد.
همچنین دکتر روحبخش به صورت غیرحضوری مقالهی خود را درمورد بررسی سیر تاریخی صدور امتیاز نشریات مذهبی توسط شورای عالی معارف فرهنگ ارائه داد. وی به سه شاخص اصلی که فعالیت نیروهای مذهبی در قالب یک مثلث انجمن، مدرسه و نشریه شکل گرفت اشاره کرد و گفت در دورهی پهلوی دوم نشریه آیین اسلام که رویکردی نواندیشانه نسبت به دین داشت منتشر میشد.
گزارش از بهاره احمدی آذر
عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید: