بازگشایی مدارس و دانشگاه ها مسئله ای جدی است/ باید به سمت آموزش ترکیبی برویم

عطنا- عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: بازگشایی مدارس و دانشگاه ها مسئله ای جدیست و در دوره ای قرار گرفته ایم که باید نه سریعاً، شتابزده و دستوری بلکه با تامل به سمت شرایط بازگشایی پیش برویم. یک‌سری تمهیدات و آماده‌سازی‌ها برای ابلاغ  تصمیم های بازگشایی لازم است که در نظر گرفته نشده‌اند.

دکتر مصطفی قادری ادامه داد: بعد از شروع سال جدید انتظار می رفت برای بسیج کامل امکانات و نیروی انسانی هم در آموزش و پروش و هم در دانشگاه ها یک یا دو هفته به موسسات آموزشی فرصت داده شود و سپس وارد مرحلۀ جدی بازگشایی شویم.

وی بر بازگشایی حضوری مدارس دورۀ ابتدایی به صورت جدی و تمام وقت تاکید کرد و اظهار کرد: مهارت‌های اجتماعی و برنامه های پایۀ مشترک ضروری برای تربیت کودکان، صرفاً در فضای مجازی ممکن نیست اما در دانشگاه استفاده از پلتفرم و تجربه های تدریس آنلاین ضروری و کافیست. طی دو سال گذشته آموزش‌های آنلاین و بسترهای آن نهادینه شده است و نباید با برگشت به وضعیت تدریس در دورۀ پیشا کرونا، تجربه های مذکور از دست بروند.

دکتر قادری بیان کرد: قاعدتاً ادامۀ وضعیت پیشا کرونایی یعنی وضعیت تمام وقت حضوری در شرایطی که در آستانۀ انقلاب صنعتی چهارم هستیم برای دانشگاه‌ها مناسب نیست و سیاستی ارتجاعی است. حداقل دو هفته یک‌بار از تدریس آنلاین باید بهره گرفت. راهکار مناسب آموزش به صورت تلفیقی یعنی تلفیق یک هفته در میان آموزش حضوری و آنلاین توصیه می شود تا از تجربیات دورۀ کرونا بهره برداری شود.

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه تجربه های شکل گرفته از آموزش و تدریس آنلاین بسیار مهم  و اساسی است، تصریح کرد: لازم است مطالعات تکمیلی در زمینۀ تغییرات سطح سواد در دورۀ آموزش آنلاین و حضوری صورت گیرد.

وی اظهار کرد: تعریف سطح سواد تغییر کرده و دانش آموختۀ با سواد کسی است که بتواند دانش کسب شده را برای اصلاح و بهبود جامعه و زندگی واقعی خود به کار ببرد. انباشت یک‌طرفۀ اطلاعات در ذهن فارغ التحصیلان به معنی گسترش سواد در نسل‌های آتی نیست. مطالعات تطبیقی سطح سواد به معنای این نیست که تجربیات آموزش آنلاین و آموزش حضوری را نادیده بگیریم. قاعدتاً هر کدام از این نوع آموزش‌ها ظرفیت هایی  دارند که دیگری ندارد. لذا  اینکه دوباره به آموزش های کاملاً حضوری  قبل از کرونا برگردیم و تجربه های آموزش آنلاین به ویژه در مقاطع دانشگاهی نباید فراموش شود.

این استاد دانشگاه علامه طباطبائی در مورد تمهیدات بازگشایی قطعی مدارس و دانشگاه ها افزود: وضعیت و تصویر کرونا همچنان نامشخص و پیش بینی کامل وضعیت کرونایی روشن نیست و بر فرض اینکه در اردیبهشت ماه سال جاری دچار سیکل جدیدی از شیوع کرونا در کشور شویم و به ناچار مجدداً تعطیلی دانشگاه‌ها الزامی شود باید دوباره به وضعیت آنلاین برگردیم. این تغییرات آتی، شتاب‌زده و بدون مطالعه  به ضرر دانشگاه‌ها است.
دکتر قادری خاطرنشان کرد: اساساً مطالعات و تأملات لازم باید انجام شود. به علاوه اگر در مهر ماه امسال، آموزش تلفیقی با آمادگی بیشتر انجام می شد، پسندیده تر بود. باید آموزش در کلاس های درسی دانشگاه ها را دو هفته یک‌بار به صورت یک هفته حضور فیزیکی و یک هفته  آنلاین برگزار کنیم و از روش تدریس معکوس بهره ببریم. تعطیلی یک‌بارۀ سیستم‌های LMS دانشگاهی یک خطای راهبردی خواهد داشت و تجربه های دو سال گذشته بالاخره باید محفوظ بماند و ضرورت دارد از آن برای تحول دانشگاه ها استفاده شود.

وی بیان کرد: به صورت بنیادی اگر بخواهیم تحولات و تغییرات در دانشگاه ها احساس شود، «تدریس معکوس» بهترین شیوه در نظام های دانشگاهی است که یک جلسه دانشجو به تمرین و مطالعه بپردازد و یک جلسه با حضور در دانشگاه تجربیات خود را با دانشجوها و اساتید در میان بگذارد. تدریس معکوس در دانشگاه های مختلف مرسوم بوده و در حال حاضر از آن استفاده می شود و تجربۀ موفقی بوده است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تدریس و آموزش آنلاین یک واقعیت قرن 21 است، بیان کرد: اینکه این شیوه آموزشی باعث کاهش سطح سواد شده باشد، قابل ادعا نیست. تا زمانی که مطالعات تکمیلی در این زمینه صورت گیرد، چیزی مشخص نیست. همچنین اینکه مطالب انتزاعی، نظری و تئوریک را به دانشجویان آموزش دهیم و توقع باسواد شدن داشته باشیم، مفهوم سواد را بسیار ساده انگارانه تحلیل کرده ایم و واقعاً جامعۀ فعلی ایران نه از بی سوادی بلکه از کم سوادی رنج می برد. بر این اساس باید یک تحول جدی در نظام تدریس در دانشگاه ها و برنامۀ درسی دانشگاهی ایجاد کنیم که برنامه های درسی با توجه به به مسائل و مشکلات اجتماعی، شغلی و حرفه ای متاثر از  بیرون از دانشگاه ها بتوانند بازنگری شوند.

دکتر قادری با بیان اینکه اگر روش گذشته پیش از شیوع کرونا را مجدداً تکرار کنیم، قطعاً بی‌سوادی دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاهی بیشتر نمود پیدا می کند، اظهار کرد: قبلاً  دانشجو یا دانش آموختۀ بی‌سواد کسی بود که اطلاعات کمی داشت ولی در حال حاضر طبق تعریفی که از این مفهوم ارائه شده است دانش آموختۀ بی‌سواد کسی است که نمی‌تواند اطلاعات را در زندگی روزمره خودش به کار بگیرد و یا سودمندی اطلاعات برای  او و جامعه مبهم است. لذا این نکته که گفته می شود سطح سواد در دوران کرونا تغییر پیدا کرده، باور درستی نیست و به طور قطعی ما باید ذهنیت خودمان را  راجع به بی سوادی تغییر دهیم. بنابراین باید به سمتی برویم که برنامۀ درسی ارائه  شده به دانشجو در زندگیشان کاربردی و مفید باشد و می تواند هم به صورت حضوری  و یا در قالب غیرحضوری انجام شود.

وی ادامه داد: پلتفرم‌های تدریس آنلاین مانند LMS، موک و سامانه های آموزش مجازی در دنیا که با هدف تسریع و ساده سازی یادگیری و یاددهی ابداع شده اند، نقش بسیار اساسی در تدریس دانشگاهی دارند. امروزه موک ها به دانشگاه تبدیل شده اند و برای کسانی که در دانشگاه ها حضور ندارند و یا امکان حضور کمتری در دانشگاه ها دارند یا شاغل هستند و کار نیمه وقت انجام می دهند فرصت های خارق العاده ای فراهم می سازند. امروز باید کارشناسان و مدیران آموزش عالی با دید وسیع تری مفهوم سواد و بی سوادی دانشگاهی را باز تعریف کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی خاطرنشان کرد: در مقطع ابتدایی، هدف، انسان سازی و تربیت شهروندی است و قصد تربیت متخصص را نداریم. از این جهت به دنبال تربیت انسان و شهروند مطلوب هستیم. لذا در برنامۀ درسی دورۀ ابتدایی نیاز به مهارت های تربیت شهروندی داریم و این مهارت ها بیشتر باید مورد تاکید قرار گیرند. بنابراین آموزش حضوری در دورۀ ابتدایی حساسیت بیشتری دارد و دانش آموزان در محیط های آموزشی باید این فرصت را داشته باشند که این مهارت های اجتماعی، ارتباط با دیگران و تربیت شهروندی و نظم را در تعامل با محیط  فرا گیرند. پس با توجه به این ملاحظات در دورۀ ابتدایی، قطعاً دانش آموزان باید حضور بیشتری در مدرسه داشته باشند و عدم حضور این گروه سنی می تواند نسبت به دوره های بالاتر مقداری حساس تر و چالش برانگیزتر باشد.

دکتر قادری تصریح کرد: شاهد آن هستیم که ظرفیت آموزش مجازی برای تربیت مهارت های اجتماعی اندک است به ویژه که در شبکۀ شاد، امکان ارتباط و تعامل  ویدئویی وجود ندارد و تعاملات انسانی کمتر است. در واقع در تعاملات واقعی است که  گروه سنی کودکان و نوجوانان،  مهارت‌های یاد شده را یاد می‌گیرند. اگرچه امکان آموزش درس ریاضی، علوم و بقیه دروس را در فضای مجازی داریم اما چگونگی تعامل بین دانش آموزان با یکدیگر  و با معلمان نیز در فضای مجازی  ضعیف و کمتر خواهد شد. در نتیجه مهارت های اجتماعی و فرهنگی به آسانی و راحتی امکان آموزش در فضای مجازی را نخواهد داشت. اگرچه فضای مجازی قاعدتاً  قادر به تربیت متخصص دانشگاهی است و می تواند مفید واقع شود.

وی با اشاره به اینکه، خلأ آموزش های مجازی چگونه می تواند توسط والدین  برطرف شود، گفت: دیگر مانند گذشته نیست که پدر و مادرها بتوانند خلأ تربیت کودکان خود را جبران کنند. آنها درگیر شغل و حرفۀ خودشان هستند؛ وقت کوتاه تری برای آموزش مهارت های اجتماعی به فرزنداشان دارند و به خاطر این مسئله مدارس و محیط های آموزشی نقش کلیدی بیشتری دارند. همچنین با اینکه در خانواده ها، والدین سعی به آموزش یک‌سری مهارت های آموزشی و تربیتی را دارند اما همۀ والدین متخصص نیستند و ممکن است در این آموزش ها دچار خطا  شوند و اشتباه کنند؛ زیرا آموزش و پرورش نیازمند تخصص است و آنها تخصص لازم را دارا نیستند. بنابراین نقش کلیدی مدارس خصوصاً در دورۀ دبستان بسیار مهم و موثر است.

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام