عطنا - نشست «تحلیل مذاکرات وین: ارائه راهکار ها» به همت معاونت پژوهشی دانشکده حقوق و علوم سیاسی با حضور صاحب نظران این حوزه دکتر محمد رضا ضیائی بیگدلی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر حشمت الله فلاحت پیشه، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر عابد اکبری، مدیر موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران، دکتر مرتضی نورمحمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر هادی آجیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی روز دوشنبه ۲۳ اسفند ماه ۱۴۰۰ طباطبائی برگزار شد.
در ابتدای نشست دکتر هادی آجیلی با اشاره به سه حوزه که محل اختلاف ما با طرف مقابل در مذاکرات پیش رو است، گفت: حوزه اول بحث بر سر این است که آمریکایی ها از برجام خارج شدند و اگر بخواهند برجام احیا شود، کدام طرف باید زودتر این کار را انجام دهد. بعد از خروج آمریکا از برجام، به تدریج ایران نیز به تعهدات برجامی عمل نمیکند، پس طبیعی است که دو طرف برجام را نقص کرده اند. زمانی که برجام در سال ۲۰۱۵ متعقد شد، همین داستان بالعکس اتفاق افتاد. در سال ۹۴ تاریخ امضای برجام در تیرماه و دیگری اجرای برجام در دی ماه ۶ ماه طول کشید زیرا تا ایران به تعهداتش عمل نکرد و از آن طرف آژانس صحه نذاشت برای این که ایران تعهدات خود را اجرا کرده، طرف غربی تعهدات خود را شروع نکرد. محل اختلاف دوم، بحث ضمانت است. چه ضمانتی وجود دارد که مثلا رئیس جمهور بعدی آمریکا از تعهدات خارج نشود. عواید اقتصادی ناشی از رفع تحریم برای ایران در کوتاه مدت به درد نمیخورد. معمولا سرمایه گذاری های مالی ۳ یا ۴ سال اول انجام میشود و تازه بعد از آن بهره برداری شروع می شود. انتفاع ایران از برجام انتفاع تک محموله ای نیست بلکه ایران علاقه مند به قرار دادهای طولانی مدت است. از همین الان سناتورهای جمهوری خواه دارند می گویند که هرچیزی این دولت ببند، رئیس جمهور بعدی اگر جمهوری خواه باشد از آن خارج میشود و هیچگونه برجامی را نمیپذیرند. عایدی طولانی مدت برای ایران نیازمند یک برجام طولانی مدت است.
وی افزود: گره سوم در مذاکرات بحث راستی آزمایی است. در سال ۲۰۱۵، تعهدات طرف مقابل خیلی قابل راستی آزمایی نبود و اعداد و ارقامی برای ارائه نداشت. مثلا می گفتند من تحریم نفت تو را برداشتم ولی شرکت هایی که قصد همکاری با ایران داشتند از ترسشان و برای گیر سایر تحریم ها نیفتادن، همکاری نمیکردند. تعهدات ما داور داشت ولی آنها نداشت و در حقیقت نپذیرفتند که راستی آزمایی توسط ایران صورت گیرد. گره دیگر بحث تحریم هایی است که در دوره ترامپ صورت گرفته است. ترامپ پس از خروج از برجام، تحریم هایی علاوه بر تحریم های گذاشته را نیز اضافه کرد و در مصادیق برخی تحریم ها نیز دست برد. مثلا بانک مرکزی را به دلیل موضوع هسته ای تحریم کرده ولی به دلیل موضوع تروریستی نیز تحریم میکرد و داشت کاری میکرد که اگر یک روزی دموکرات ها خواستند به برجام برگردند چون مذاکرات هسته ای در حوزه هسته ای هست، تحریم هایی که برچسب موشکی، تروریستی و غیره دارند را نتوانند بردارند. ایران می گوید شما با خروج از برجام کار غیرقانونی انجام دادید پس همه تحریم های پس از خروج از برجام که آمریکا وضع کرده، یک جا باید لغو شود. ولی دولت بایدن نیز این کار را نکردند و حتی این تحریم های دوره ترامپ را به ابزار مذاکراتی جدید تبدیل کردند و گفتند تنها تحریم هایی را که با برجام در تناقص باشد بر میداریم و اگر تحریم های ترامپ را برداریم، گام اول ما برای برگشت به تعهدات برجامی می شود و خب این زیاده خواهی طرف مقابل است.
همکاری نکردن بانک های کشورهای دیگر به دلیل وجود سپاه در لیست تحریمی
آجیلی در خصوص بحث درباره برخی مصادیق تحریمی گفت: یکی از مصادیقی که ایران اصرار دارد از لیست SDN برداشته شود و موافقت نکردند، سپاه ایران است. سپاه ایران نیروی نظامی رسمی و در واقع ارتش ایران است. این که سپاه جزو نیروهای تروریستی است، مربوط به دوره ترامپ است و دولت بایدن حاضر به لغو آن نیست و با قرار دادن نیروی نظامی ایران در لیست تحریم، باز نیز کل اقتصاد ذیل تحریم است چون بخش های مختلفی از اقتصاد یا در حال کار با سپاه است یا بانک های آمریکایی و اروپای این ظن را دارند که ممکن است با سپاه کار کند و این خود دو بحث مختلف است و اساسا به دلیل وجود سپاه در لیست تحریمی بانک های اروپایی یا کشورهای دیگر با اقتصاد ایران کار نمیکند. وضعیت پیش آمده خیلی منافع ایران را تأمين نمی کند و خود طرف آمریکایی به دنبال احیا برجام آن چه که سال ۲۰۱۵ منعقد شده نیست و این یکی از اختلافات جدی به وجود آمده است. طبیعتا آمریکا و ایران در مذاکرات جدید مستقیما مذاکره نکردند زیرا متاسفانه معاهده برجام بیش از اینکه حقوقی باشد، سیاسی بود و کسی آن را امضا نکرده است و این توافق نامه مکانیزم خروج یک عضو را نداشت. نمی شود که یک عضو هروقت میخواهد به برجام وارد شود و هرموقع که خواست خارج شود و تازه تحریم هم اضافه کند.
وی تأکید کرد: با برگزاری تنها یک جلسه با وجود نماینده ها یعنی آمریکا به برجام برگشته است و ایران نمی خواهد به این عضویت مشروعیت دهد که این ضرر دارد و تبدیل به قایم موشک شده بود و ما پیام رسان داشتیم. این طولانی شدن مذاکرات باعث دخیل شدن در مذاکرات ما می شود و مثل جنگ اوکراین و باعث سوءتفاهم نیز میشود و این کشورهای پیام رسان گاهی بی طرف نیز نیستند. مثل اروپایی ها که این را نشان دادند و ایران روسیه را جایگزین کرد. نکته بعدی شرط گذاری روس ها برای ضمانت گرفتن برای رفع تحریم است. ایران نیز همین را می خواهد اما مسئله این است که شرکت ها و بانک های اروپایی حتی با وجود امضا برجام به دلایلی که عرض کردم تمایل چندانی برای همکاری با ایران ندارند و کشورهایی با ما کار میکنند که الان نیز درحال کار هستند. و با امضا برجام به علت تحریم بودن تا دیروز روسیه با ایران نمی توانست کار کند و فردا نیز ایران با روسیه نمی تواند کار کند و این به ضرر ایران است. نکته دیگر این که اگر همه چیز حل شود و تنها شرط روس ها باقی بماند، روسیه نمیتواند مانع شود. مسئله برجام مسئله ایران و آمریکا است و با توافق این دو بقیه نمی توانند مانع شوند.
بایدن با ترامپ فرق دارد/وقتی تصمیمی سیاسی است با سیاست باید آن را محکم کرد
دکتر حشمت الله فلاحت پیشه در قسمت دیگر این نشست با گفتن این که مباحث مطرح شده ناشی از یک دید همه یا هیچ در سیاست خارجه می تواند باشد، گفت: معتقدم برجام یک موضوع سیاسی است و به ویژه طرف شما آمریکا است. بعد از هیتلر هیچ مقام سیاسی در دنیا به اندازه ترامپ از معاهدات بین المللی خارج نشد ولی شما تصمیم گرفتید با همچین طرفی مذاکره کنید و اتفاقا این توافق تا حدی خوب پیش می رفت. اگر چند روز زودتر اتفاق می افتاد باز نیز به نفع ایران بود. از لحاظ حقوقی نیز تلاش می شود کمربند حقوقی ای دور آن شکل بگیرد ولی از لحاظ سیاسی نیز باید آمادگی داشته باشیم که اگر فردا نیز دولت بایدن عوض شود ممکن است جمهوری خواه ها راه دیگری را در پیش گیرند. من معتقدم وقتی تصمیمی سیاسی است با سیاست باید آن را محکم کرد.
وی با اشاره به آمار و مقایسه قبل و بعد از برجام بیان کرد: مثلا قبل از برجام چندین مسئول ارشد کشور جلسه می گذاشتند که چگونه گندمی که با مشکلات فراوان از قزاقستان خریدیم را وارد کشور کنیم. از ۱۲۴۸ تحریم ۹۱۵ تحریم برداشته شد. این برجام بود و البته نقاط ضعفی نیز داشت. من معتقدم توان چانه زنی ایران ۳ بعد دارد؛فناوری هسته ای، مقاومت مردم در تحریم و توان نظامی خود اتکا و هیچ کدام از این ۳ تا ربطی به کشوری مثل روسیه ندارد که الان مفت سوار دستاوردهای ایران شده است. ما فقه را قبول داریم که بنیاد سیاست در کشور است و منع فقهی یعنی اگر بمب هسته ای در شرایط دفاعی افرادی را غیر از مهاجم می کشد پس منع فقهی دارد و در سازمان ملل این را ثبت کرده ایم و طرف بمب نمی رویم پس چرا تاوانش را دهیم؟ بعد از برجام ۷۰ میلیارد قرارداد با اروپا بسته شد و ۴۰ میلیارد یورو با چین و ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار با روسیه بسته شده است و من تا میگویم زیرا بخشی نظامی بود.
فلاحت پیشه افزود: اگر در دولت گذشته یا دوران انتقال برجام امضا می شد، به حدی برجام ریشه دوانده بود که ترامپ هم می آمد، نمی توانست از برجام خارج شود. به هرحال در موضوع برجام پوپولیست حاکم است و مگر تفاوتی دارد احیا برجام با خود برجامی که دولت قبل نیز می توانست احیایش کند. من ۴ ماه است که می گویم آقای اولیانوف صحنه گردان این بازی است برای این که میخواهد برجام را به اوکراین بفروشد و دوبار نیز فروخته شد. یکبار در مرحله تصویب که نذاشتند تصویب شود که اگر تصویب شده بود حتما الان ایران در شاهراه انرژی ایران بسیار قرار داد میبست. یکی از قراردادهای ما، قرارداد ما با شرکت توتال فرانسه بود که هر روزش برای آبادانی یک استان ایران کافی بود و قرار بر این بود که در طول پنج سال ۱۳۷ میلیارد دلار از آن قرارداد گیر ما بیاید. این قراردادها بسته شد ولی بهم خورد. به نظرم ما نباید تابوهای سلسله مراتب قبلی را به حوزه اقتصادی بار می کردیم. چه ایرادی داشت که ایران و آمریکا بعد از این وارد تنش زدایی اقتصادی می شدند. آیا تابو است؟ خیر. در سال ۱۹۹۵ اولین تحریم جدی در زمان کلینتون انجام شد ولی میتوانستیم احیایش کنیم.
وی تأکید کرد: من معتقدم کشور روسیه حتی اگر روزی مکانیزم ماشه را به اسم مقابله با آمریکا و در عمل به ضرر ایران را اجرا کرد، شک نکنید این کار ممکن است. توافق غیر مستقیم صورت گرفته و الان مرحله اجرا است. بایدن با ترامپ فرق دارد و آمار دارم و میتوانیم کمربندهای سیاسی و اجرایی و قرارداد هایمان را هم ببندیم و موانع را برداریم. اگر پشت بند برجام یکسری قراردادها با شرکت های آمریکایی و شرکت های چندملیتی بسته شود همه این ها در ۳ سال آینده تقویت کننده است. دنیا به حدی متحول است که کاری که قبل از جنگ اوکراین انجام ندادیم را زودتر می شود انجام داد. متن حاضر است پس بر نگردید به متن و این که چندعامل اختلاف کماکان باقی است. تحریم های روس ها سه برابر ایران شده است چرا که خلاف خیلی حقوق دیگر انجام دادند و باید تاوانش را هم دهند ولی مجموع مبادلات اقتصادی کشور را به ۲و نیم میلیارد دلار مبادلات اقتصادی با روسیه بند نکنیم.
باید دید در صورت انجام شدن یا نشدن برجام با بقیه بازیگرها میخواهيم چه کنیم
در قسمت دیگر نشست دکتر عابد اکبری با اشاره ۴ نکته در قالب راهکار بیان کرد: مقامات آمریکایی بعد از تغییر دولت به این اذعان میکنند که فشار حداکثری شکست خورده است، این یک سیاست غلطی بوده و نمی توانیم به نتیجه برسیم. اما سیاست عملی ای که اتخاذ می کنند نشان می دهند از فشاری که به جمهوری اسلامی وارد کردند، راضی بودند و محدودیت هایی که ایجاد کردند و تلاش کردند تا ادامه پیدا کند و به اشکال مختلف تغییر پیدا کند تا اثر بخشی بيشتری داشته باشد. در برجام ۲ به نظر می آید که آمریکایی ها نمی توانند محدودیت های بیشتری را نسبت به آن چه که در ۲۰۱۵ به ما وارد کردند ، تحمیل کنند. حالا با اشاره به این دو موضوع، من می خواهم این پرسش را مطرح کنم که اصلا چرا آمریکایی ها به هرشکلی در برجام هستند و باید واقع بینانه تر به آن نگاه کنیم. ۳ نکته را نیز من در دل این نکته قبل از تحلیل باید عرض کنم.
وی افزود: نکته اول این که آمریکایی ها تلاش داشتند چه در سال های قبل و به نوعی در برجام و چه پسا برجام نخست، یک نوع مهار و محدود سازی جمهوری اسلامی را در دستور کار خود قرار دهد. نکته دیگر این که چیزی که در برجام و پسابرجام به رسمیت شناخته نشد، هویت و منافع ملی ایران در منطقه به صورت ویژه و در سطح بین المللی به صورت عام تری بود. نکته سوم این بود که ما به نوعی شاهد نظم منطقه ای هستیم و ادراکی که آمریکایی ها از این نظم منطقه دارند این است که شاید دارد به نفع جمهوری اسلامی ایران و به ضرر متحد شماره یکشان یعنی رژیم صهیونیستی تغییر میکند. همه این هارا کنار هم بگذارید و دوباره به سوال چرایی بودن آمریکا در برجام نگاه کنیم و نکته دیگر این که روایت ما از مذاکره ها به چه شکلی دارد دنبال میشود. به نظر می آید باید روایت مخاطب پسندتری را داشته باشیم فارغ از اینکه در جلسات هتل های وین چه میگذرد. یک اشتباه تکراری هم تیم قبل و هم تیم فعلی این است که یک برآورد فرا واقعی به تعبیری از وزن اثرگذاری طرف های مذاکره کننده را شاهدیم که در درک مذاکره کننده های ایران و دنبال کننده های در ایران وجود دارد.
عابدی بر اساس کتاب نخستین رویارویی ایرانیان و غرب نوشته دکتر حائری، گفت: ما تا امروز بیش تر از آن چیزی که با واقعیت های نظام بین المللی و روابط بین الملل خود را درگیر بدانیم و براساس آن ها بخواهیم تحلیل کنیم، با آرزوهای خود نسبت به بازیگران روابط را تحلیل میکنم. چه آرزوهایی که نسبت به نوع بازیگری اروپایی ها داشتیم و چه آرزوهای که به واسطه نوع بازیگری روس ها در این دوره دنبال میکنیم. باید کمی از آرزوها دست کشید و با واقعیت های صحنه خود را درگیر کنیم. نکته چهارم یک توصیه پسا برجامی است. اشتباهی که در پسابرجام قبل رخ داد این بود که استراتژی ای برای پسابرجام نداشتیم. در دوره قبل آشفتگی ای در بازارهای ۴ گانه ما اتفاق افتاد و این باعث ضربه خوردن ما شد، نه خروج ترامپ. اگر در پسابرجام یک نظمی به ساختار اقتصاد کلان میدادیم و براساس آن از فرصت ها بهره مند میشدیم به طور قطع آسیب کمتری میدیدیم.چون هدف گزاری و استراتژی نداشتیم نمیتوانیم سیاست ها را به نحو مطلوبی دنبال کنیم. باید برای فضاهای مختلف سناریوهای شفافی را ترسیم کنیم که در صورت انجام شدن یا نشدن برجام تکلیفمان با دنیا چیست و با بقیه بازیگرها میخواهيم چه کنیم.
برجام فعلی با برجام سال ۲۰۱۵ قطعا متفاوت است؛ زیرا شرایط نظام بین المللی متفاوت است
دکتر مرتضی نورمحمدی در ادامه نشست با اشاره به این که تمرکز اصلی بر بحث های انجام شده، بیشتر ناظر بر متن توافق است، بیان کرد: موضوعی که کمتر به آن پرداخته میشود آن محیط و ساختار نظام بین الملل است که در آن توافق نامه میخواهد امضا شود. در شرایطی که نظام بین الملل از وضعیت تک قطبی خارج شده و ایالت متحده آمریکا دیگر قدرت برتر و مسلط و بازیگری نیست که به تنهایی بتواند میان دولت ها را تنظیم کند و مجبور به همراهی با سایر قدرت های بزرگ برای حل و فصل موضوعات و مسائل بین المللی است. در سال ۲۰۱۵ فضایی از تعامل و همکاری بین نظام های بزرگ و ثبات راهبردی درسطح بین الملل میبینیم. علاوه بر اینکه حوزه هایی از تنش و منازعه بین قدرت های بزرگ به خصوص در روابط آمریکا با چین و روسیه وجود دارد اما حوزه این تنش ها به گونه ای نیست که قدرت های بزرگ را وارد یک منازعه جدی کند. در سال ۲۰۱۵ شاهد تعامل و همکاری قدرت های بزرگ برای مدیریت منابع بی ثباتی از نگاه خود و منازعات در سطح بین الملل هستیم.
وی افزود: در چنین فضای تعاملی قاعدتا حل و فصل اختلافات بین قدرت های بزرگ راحت تر است و مسائل فردی و کم اهمیت به راحتی توسط این بازیگران مدیریت شده و اجازه داده نمی شود که موجب آسیب و بحران در سطح بین الملل شود. اما در شرایط فعلی و به خصوص از ۲۹ روز پیش که اقدام نظامی روسیه علیه اوکراین شروع شد، ما نشانه هایی از بی ثباتی راهبردی را در سطح روابط قدرت های بزرگ به تدریج میبینیم که دارد نمود پیدا میکند. به نوعی منابع بی ثباتی از کنترل قدرت های بزرگ دارد خارج میشود. در چنین شرایطی دامنه تعارضات محدود نخواهد بود. جلوه های تعارضی در روابط قدرت های بزرگ خیلی پوسیده می شود و در فضای حاکم بر تعارضات که مبتنی بر منازعه است، حل اختلافات نیز دشوار می شود. برجام فعلی با برجام سال ۲۰۱۵ قطعا متفاوت است زیرا شرایط نظام بین المللی متفاوت است. در چنین شرایطی بحث احیا برجام و دستیابی به منافع از احیا برجام، بسیار دشوار و پیچیده خواهد بود.
با مشکل عدم عضویت ایران در FATF مواجه هستیم
دکتر محمد رضا ضیائی بیگدلی درخصوص این بحث که حقوق و سیاست بسیار درهم تنیده و جداناپذیر است، گفت: برجام سال ۲۰۱۵ یک سند سیاسی_حقوقی است. امضا دلیل بر سیاسی یا حقوقی بودن یک سند نیست و تعهد حقوقی با سیاسی متفاوت است و مذاکرات دور اول برجام درحالی که ایران باید به حقوقی بودن آن اصرار می کرد، ولی آنچنان تأکید نشد. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بلافاصله صادر شد که در واقع برجام را جزو لاینفک قطعنامه قرارداد داد که براساس منشور هفتم صادر شده است و الزام حقوقی ۱۰۰ درصد در این رابطه دارد پس برجام را از این دید میشود به عنوان یک سند حقوقی یا حداقل به عنوان سندی که ضمیمه قطع نامه شده، حقوقی تلقی کرد.
وی با اشاره به بحث مذاکره غیر مستقیم ایران و آمریکا که ضرورتی نداشت و مشکلات خود را دارد، اظهار کرد: با یک مکانیسم حقوقی_سیاسی، این نگرانی ایران در مورد عضویت آمریکا را میشد از بین برد و ایران با قیدی اعلام کند که مذاکره مستقیم به این معنی نیست که آمریکا را به عنوان طرف برجام می شناسم بلکه طرفی است که اظهار تمایل به پیوستن به برجام کرده و این گونه مذاکرات سرعت بیشتری می گرفت. شرط روسیه و ایران بسیار متفاوت است و شرط ایران یک شرط ظاهرا معقولی به نظر می آید. یکی از مشکلاتی که ایران درطول ۱۱ ماه مذاکرات وین با آن مواجه هست، بحث عضويت ایران درFATF هستیم. اگر هم برجام جدید مورد تایید قرار گیرد ما با مشکل عدم عضویت ایران در FATF مواجه هستیم و لغو تحریم ها مؤثر نیست. پس به فرض بارها صحبت کردن ولی هیچ تاثیری ندارد زیرا ضمانت اجرایی به دنبال آن نیست.
بیگدلی ادامه داد: چالش دیگر، بحث بحران و ارتباط آن با برجام است که با توجه به شرطی که دولت روسیه در آخرین مرحله از نهایی شدن برجام جدید گذاشته، بسیار تعیین کننده است. موضعی که روسیه اتخاذ کرده، به نوعی دولت ایران را نیز با خود همراه کرده است. نمی دانم که ایران در جریان بوده دولت روسیه میخواهد رسما اعلام کند که این را گرو کشد یا خیر و این نکته مهم و عامل بازدارنده شده و جلوی نهایی شدن برجام جدید را گرفته است و ایران چه عکس العملی می خواهد نشان دهد و تکلیف همکاری های چندین ساله ایران با چین و روسیه چیست. روسیه نقش فعالی در مذاکرات داشته و اگر بخواهند دولت روسیه را از برجام به دلیل اتفاقات پیش آمده خارج کنند. قطعا روسیه کنار گذاشته نمیشود و موضوع را به شورا امنیت می کشاند و منجر به احیا برجام و اعمال مجدد شورای امنیت علیه ایران می شود. آمریکا در روزهای اخیر اصرار به نتیجه رسیدن مذاکره دارد و یکی از بهترین جایگزین های نفت و گاز روسیه را ایران می داند.
نگاه روسوفیل و ضد روسیه هردو غلط است
در ادامه دکتر هادی آجیلی در پاسخ به نقد های وارد شده اظهار کرد: نگاه ما در روابط بین الملل خارجی باید دنبال منافع ملی خود باشد و هم نگاه روسوفیل و هم نگاه ضد روسیه غلط است و هردو منافع ما را تحت الشعاع قرار میدهد. روسیه همسایه ما است و با او درگیر هستیم . این طور برداشت می کنم که انگار ما فراموش میکنیم که آن کشوری که ایران را تحریم کرده و فشار حداکثری به ایران وارد کرده است، و ویروس فرستاد تا تجهیزات هسته ای ما را خراب کنند و به دنبال تجزیه کشور است و فرمانده ارشد نظامی ما را ترور می کند، کدام است. ما هنوز اختلافی باقی مانده داریم و شرط روس ها نیز اضافه شده ولی روس ها نمی توانند مانع توافق شوند و نخواهند شد. چین نیز همین درخواست را کرده است و میگویند اگر خواستیم با ایران همکاری کنیم ضمانت دهید که شرکت های ما را تحریم نمیکنید. خب این تقاضای ما نیز بوده است. طرف اروپا و آمریکا باید بیاید و به ایران بگوید من چیز بهتری به تو میدهم و آن چه که از مراودات با روسیه به دست می آوردی را ما جبران می کنیم.
ایران در حوزه اجرا برجام، نباید بیش از حد تاوان سیاست روس ها را دهد
در پایان نشست دکتر فلاحت پیشه با بیان این که منافع ملی برای همه ما مهم است، گفت: آمریکا را دشمن میدانم ولی باید از تساعد بحران جلوگیری کرد و با دشمن نیز می شود تنش زدایی کرد. ضد روسیه نیستم ولی بعد از خروج ترامپ از برجام، قرار شد ۱۰۰ هزار بشکه در روز روس ها از ما نفت بخرند و در ازای آن کالاهایی مثل دارو و غذا بخریم ولی روس ها نپذیرفتند و گفتند این سازوکار کارهای جدایی است و ما نمیخواهیم تحریم های آمریکا شامل حال ما باشد. آن ۲ میلیون و خورده ای بشکه نفت را که ایران میفروخت و تا ۳۰۰ هزار کاهش پیدا کرد، بخش اعظم بازار آن در اختیار روس ها قرار گرفت. بحث چین را با روسیه قاطی نکنیم چرا که در شرایط بعد از خروج ترامپ، یک سری سهل گیری های دولت بایدن باعث شد چینی ها با قیمت هر بشکه ۴ یا ۵ دلار ارزان تر از دنیا، نفت از ایران بخرند که همچین سازو کاری را با روسیه در سطح کلی میخواهند دنبال کنند.
وی در پایان افزود: هیچکدام از ما جزو تیم مذاکرات نیستیم ولی می دانیم که در مرحله اجرا بود که روس ها آن موضوع را مطرح کردند. روسیه را تطهیر نکنیم و نگاه مبتنی بر منافع ملی نسبت به روسیه داشته باشیم. من صدها مصداق از این موضوع دارم. مثلا در سوریه دو معدن سولفات در اختیار ما و روسیه به خاطر هزینه هایی که آنجا کردیم، قرار گرفت. روس ها از بندر طرطوس به راحتی این معدن را دارند خارج میکنند و هرروز کانتینرهای مارا بمباران میکنند و ما نتوانستیم یک کیلو سولفات از سوریه در ازای طلب هایمان خارج کنیم. پس ایران در حوزه اجرا برجام، نباید بیش از حد تاوان سیاست روس ها را دهد.
عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید: