بحران انرژی اروپا در انتظار سایر نقاط جهان

عطنا - در میان تلاش‏ها برای کاهش استفاده از زغال ‌سنگ و افزایش استفاده از منابع انرژی پاک، کشورها بیش از پیش به گاز طبیعی برای گرم کردن خانه‌‏ها و صنایع برق متکی هستند. اما گاز کافی برای سوخت ‌رسانی به خوبی، پس از بیماری کرونا و پرکردن انبارهای خالی شده، قبل از ماه‌های سرد وجود ندارد. کشورها در تلاش هستند تا از یکدیگر برای تامین گاز پیشی بگیرند، چرا که صادرکنندگانی مانند روسیه برای حفظ گاز طبیعی بیشتر حرکت می‌کنند. وقتی دما پایین بیاید اوضاع خیلی بدتر خواهد شد. ​

بحران در اروپا، موجب بروز مشکلاتی برای دیگر نقاط کره زمین شده ‌است؛ چراکه کمبود انرژی این قاره، دولت‌‏ها را در مورد خاموشی‌‏ها و وادار شدن کارخانه‌ها به تعطیلی، هشدار داده‌است. ​
 
جریان خط لوله از روسیه و نروژ محدود شده‌است. این مساله نگران‌کننده است زیرا آب و هوای آرام‏تر، خروجی توربین‌های بادی را کاهش داده‌است؛ در حالی که نیروگاه‌های هسته ‌ای قدیمی اروپا در حال حذف تدریجی هستند یا بیشتر مستعد قطع برق هستند که باعث می‌شود گاز حتی ضروری‌تر شود. جای تعجب نیست که قیمت‌های گاز اروپا در سال گذشته تقریبا ۵۰۰ درصد افزایش داشته و در حال نزدیک شدن به رکورد هستند.

​​این افزایش قیمت، برخی از تولید کنندگان کود شیمیایی در اروپا را مجبور کرده‌ تا تولید را کاهش دهند و انتظار می‌رود که بیشتر از آن پیروی شود و این امر تهدید به افزایش هزینه ‌ها برای کشاورزان و افزایش تورم جهانی مواد غذایی می‌ کند. در انگلستان، قیمت‌های بالای انرژی، چندین تامین ‌کننده را مجبور به ترک کسب‌ وکار کرده است. حتی انتظار می‌ رود زمستان سرد در نیم ‌کره شمالی باعث افزایش بیشتر قیمت گاز طبیعی در بیشتر نقاط جهان شود. در چین، کاربران صنعتی از جمله سازندگان سرامیک، شیشه و سیمان ممکن است به افزایش قیمت‌ ها واکنش نشان دهند. خانواده‌ها در برزیل با قبض‌ های برق گران ‌قیمت مواجه خواهند شد. اقتصادهایی که توان مالی خرید سوخت را ندارند مانند پاکستان یا بنگلادش، ممکن است به سادگی متوقف شوند.
 
صنایع و سیاست‏گذاران در حال دعا کردن برای دمای ملایم هستند، زیرا هم‏ اکنون برای افزایش موجودی مواد غذایی دیر شده ‌است. چشم‌انداز شتاب بخشیدن به هزینه‌ های انرژی، در ارتباط با عرضه کم و قیمت‌‏های مواد غذایی در بالاترین سطح دهه، می‌تواند بانکداران مرکزی بیشتری را به این سوال اندازد که آیا افزایش تورم آن قدر گذرا است که آنها امیدوار بودند؟

 ​آموس هوخستین، مشاور ارشد امنیت انرژی وزارت امور خارجه ایالات‌متحده، در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ در 20 سپتامبر گفت: «اگر زمستان واقعا سرد باشد، نگرانی من این است که ما گاز کافی برای گرم کردن در بخش‌هایی از اروپا نداریم.» برای برخی از کشورها، این تنها یک ارزش رکودی نخواهد بود، بلکه بر توانایی تامین واقعی گاز برای گرمایش​ تاثیر خواهد گذاشت و​ زندگی همه را تحت تاثیر قرار می دهد.

در آسیا، واردکنندگان گاز طبیعی مایع در حال پرداخت قیمت‏های بی‏‌سابقه برای این زمان از سال هستند تا منابع را تامین کنند و برخی از آن‌ها شروع به تولید سوخت‏هایی با آلودگی بیشتر مانند زغال‌ سنگ و نفت گرمایشی در صورت عدم دستیابی به مقدار کافی، کرده‏اند. این ممکن است تلاش‌های دولت برای رسیدن به اهداف بلند پروازانه سبز را تضعیف کند.(سوختن گاز در مقابل سوختن زغال سنگ 50 درصد کربن دی اکسید کمتری را آزاد می کند.)

چین، بزرگ‏ترین خریدار گاز طبیعی جهان، ذخایر خود را به اندازه کافی پر نکرده است؛ حتی براساس داده ‌های گمرکی، واردات تقریبا دو برابر میزان سال گذشته است. چندین استان چین در حال حاضر در حال سهمیه‏بندی برق برای صنایع هستند تا اهداف رئیس‌جمهور شی جین پینگ برای بهره‌وری انرژی و کاهش آلودگی را برآورده سازند. اگر مقامات، گاز را برای روشنایی و گرم کردن خانه‌ها منحرف کنند، بحران برق می‌تواند باعث بدتر شدن این مساله شود. ​

همچنین اگر کارخانه‏ های چینی با کمبود گسترده برق دست و پنجه نرم کنند، قیمت‌های جهانی فولاد و آلومینیوم افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر، صنایع در ژاپن و کره‌ جنوبی تا حد زیادی توسط قراردادهای بلند مدت LNG که بر پایه نفت شاخص‏گذاری شده‌اند، محافظت می‌شوند. با این وجود، شرکت برق کره در ۲۳ سپتامبر اعلام کرد که قیمت برق را برای اولین بار پس از تقریبا هشت سال افزایش خواهد داد. سرمای ناگهانی می‌تواند شرکت‌های برق بیشتری را مجبور کند تا برای خرید گاز اضطراری با نرخ بالا به بازار بیایند. این چیزی است که در زمستان گذشته اتفاق افتاد.

هزینه تامین گاز LNG باعث ایجاد مناقشه‏‌ای سیاسی در پاکستان شده و سیاستمداران مخالف، خواستار تحقیق در مورد خرید شرکت واردکننده دولتی شده‌ اند.​ ​​​​​​در برزیل، جریان کم آب رودخانه پارانا در حدود یک قرن است که تولید برق آبی را کاهش داده و صنایع را مجبور کرده‌است تا وابستگی شدیدی به گاز داشته باشند. این کشور در ماه ژوئیه واردات گاز را به بالاترین حد خود رساند و قبوض برق در حال افزایش هستند. با توجه به افزایش تورم، این امر می‌تواند به شانس رئیس جمهور شدن جو بولسونارو در انتخابات سال آینده آسیب برساند. ​

زمینه برای ارسال گاز LNG برای همه آسیا، اروپا، خاورمیانه، و آمریکای جنوبی از صادرکنندگانی مانند قطر، ترینیداد و توباگو و آمریکا تنظیم شده ‌است. سعد الکعبی، وزیر انرژی قطر، در یک کنفرانس صنعتی در ماه جاری هشدار داد: «متأسفانه ما نمی توانیم همه را تامین کنیم.»

با نزدیک شدن پروژه‌های جدید به پایان سال، صادرکنندگان آمریکایی، آماده ارسال LNG بیشتر از هر زمان دیگری هستند. اما هرچه گاز بیشتری به خارج برود، گاز کمتری برایشان باقی خواهد ماند. با وجود این که قیمت گاز در ایالات ‌متحده به طور قابل‌ توجهی کم‌تر از اروپا و آسیا بوده ‌است، اما این قیمت‏ها نزدیک به بالاترین سطح از سال 2014 معامله می شوند. موجودی گاز زیر میانگین فصلی پنج ساله خود هستند؛ با این حال سرمایه گذاران شیل آمریکا تمایلی به افزایش تولید ندارند، زیرا این امر باعث افزایش سودآوری آن‌ها شده است.

مصرف‏ کنندگان انرژی صنعتی آمریکا درخواست کرده‌اند که وزارت انرژی، صادرات آمریکا را تا زمانی که سطح ذخیره‌سازی به حالت عادی برگردد کاهش دهد؛ اقدامی که ممکن است کمبودها در خارج از کشور را تشدید کند. ​"در زمستان امسال، جهان احتمالا خواهد آموخت که اقتصاد جهانی چقدر به گاز طبیعی وابسته است."

نویسنده: علیرضا دهقان (کارشناسی اقتصاد دانشگاه یزد، نویسنده نشریه بینش اقتصادی، نشریه دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی)

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

اینستاگرام                                              تلگرام