پنجشنبه ۰۱ آذر ۱۴۰۳ Thursday, 21 November 2024
در نشست «مروری بر آثار علمی احمد گل‌محمدی» مطرح شد
عطنا - یک استاد دانشگاه در توصیف ویژگی های علمی مرحوم گل محمدی گفت: «ایشان از دشوارگویی و دشوارنویسی اجتناب می‌کردند و در کنار آن تواضع و فروتنی علمی در برابر دانشجویان و حفظ شان معلمی از سوی ایشان قابل توجه است و می‌توان گفت آثار ایشان تنها کتاب‌ها و مقالاتش نیست بلکه دانشجویانی که تربیت کرده است از یادگارهای ایشان به شمار می‌روند.»
به گزارش عطنا، شنبه 10 مهر به مناسبت چهلمین روز درگذشت دکتر احمد گل محمدی، عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی نشستی با عنوان مروری بر آثار علمی دکتر گل محمدی به صورت مجازی برگزار شد. در این نشست دکتر شجاع احمدوند، دکتر فائز دین پرستی، دکتر اسماعیل شمس، دکتر مصطفی کواکبیان، دکتر ابراهیم برزگر، دکتر عباسعلی رهبر و دکتر مهدی میرکیایی به ایراد سخنرانی پرداختند.
گل محمدی قله های کتب علمی را در حوزه های مختلف ترجمه کرد
در این نشست ابراهیم برزگر با ذکر این نکته که نباید آثار علمی مرحوم گل محمدی را به کتاب های ایشان محدود کرد، گفت: «ایشان دارای چند هویت بودند. هویت اول گل‌محمدی به مثابه مترجم بود. ایشان پنج کتاب جالب و اثربخش در رشته تاریخ و علوم سیاسی ترجمه و دو کتاب دیگر در حوزه بنیاد‌ها و فلسفه علم تاریخ و یک کتاب در حوزه فرهنگ و معنای زندگی اجتماعی دارند. به تعبیری ایشان قله های کتب علمی را در حوزه های مختلف ترجمه کردند چرا که ترجمه در رشته علوم سیاسی با اصطلاحات میان رشته‌ای بسیار دشوار است.»
وی با برشمردن ویژگی های پژوهشگری گل محمدی گفت: «ایشان تعداد قابل توجهی مقاله دارند. کتاب «جهانی شدن، فرهنگ و هویت» اولین کتاب پژوهشی ایشان است که هنوز هم اعتبار دارد و قابل استناد است و در زمان خود با بیان مفاهیم پایه مقوله‌هایی مثل عام گرایی، خاص گرایی، جهانی شدن و محلی گرایی گره‌های زیادی را برای فارسی زبانان گشود. همچنین تألیفاتی هم در تاریخ سیاسی مانند «جمعیت فدائیان اسلام» یا «درآمدی بر شناخت و سنجش فرهنگ سیاسی» دارند.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «هویت بعدی ایشان به عنوان یک استاد دارای یک ویژگی بارز با عنوان ساده گویی بود. ایشان از دشوارگویی و دشوارنویسی اجتناب می‌کردند و در کنار آن تواضع و فروتنی علمی در برابر دانشجویان و حفظ شان معلمی از سوی ایشان قابل توجه است و می‌توان گفت آثار ایشان تنها کتاب‌ها و مقالاتش نیست بلکه دانشجویانی که تربیت کرده است از یادگارهای ایشان به شمار می‌روند.»
وی افزود: «همچنین دکتر گل‌محمدی به عنوان مدیر گروه نیز خوش درخشیدند و وقت گذاری، در دسترس بودن، توانایی مدیریت زمان، پیگیری و صبر بالا و ابتکارات علمی زیادی که داشتند از ویژگی های ایشان در این زمینه بود.»
گل محمدی مطالعه تاریخ در ایران را از بحران خارج ساخت
در ادامه نشست مهدی میرکیایی با اشاره به دغدغه های میان رشته ای مرحوم گل محمدی در رشته تاریخ گفت: «یکی از دغدغه های اهالی علم تاریخ تنوع و گستردگی موضوعاتی است که در این رشته مطرح می‌شود. تاریخ سرگذشت انسانهاست اما اینکه در چه حوزه ای مطرح شود مهم است. آیا تاریخ صرفا مسائل سیاسی است یا ادبیات، جامعه شناسی، مردم شناسی و... هم هست؟ در واقع تاریخ بسیاری از حوزه‌ها را شامل می‌شود که موجب اهمیت و نگرانی‌هایی در این رشته است. پرداختن به تمام این موضوعات در توان یک شخص نیست و کلی گویی دیگر پاسخگو نیست و نیاز است تا با جزئیات دقیق علمی به آن پرداخته شود. لذا چاره ای جز مطالعات میان رشته ای برای نجات تاریخ وجود ندارد. دکتر گل محمدی این هدیه را در علم تاریخ به ما دادند و در رشد و بالندگی آن کمک کردند.»
وی با بیان اینکه نجات مطالعه تاریخ از بحران در ایران به دست مرحوم گل محمدی صورت گرفت، اظهار کرد: «دکتر گل‌محمدی هم در علوم سیاسی تبحر داشتند و هم دغدغه های فراوانی در حوزه علوم تاریخی داشتند که باعث رشد و نجات این رشته بود. ایشان به خوبی توان مقایسه و سنجش این دو رشته را داشتند و زمانی که دست به مقایسه می‌زدند می‌توانستند آسیب شناسی کنند. البته که ایشان پیش از مطرح کردن نقدها و دغدغه‌هایشان برای یافتن چاره و درمان دست به عمل می‌زدند و صرفا مسائل را بیان نمی‌کردند. آثاری که ایشان در حوزه فلسفه تاریخ و فلسفه انتقادی تاریخ ترجمه کردند، در مسیر خارج کردن رشته تاریخ از گزارش گری صرف و گردآوری محدود و ارتقای مقام آن به یک مقام تحلیلی و تعلیلی بود.»
میرکیایی گفت: «بسیار مهم است که ایشان مطالب را با شفافیت ترجمه می کردند که نشان دهنده فهم بالای ایشان از زبان فارسی بود. ایشان در برخی مفهوم سازی‌ها پیشگام بودند و به نیکویی و دقت انواع تبیین های تاریخی را مطرح و ترجمه می کردند مانند بحث مهم و جدی عینیت که در آثار ایشان بسیار گویا است. از دست دادن ایشان برای ما خسارت بزرگی بود.»
گل محمدی شاه کلید فرهنگ سیاسی را در روند رشد ایران می دید
در ادامه نشست عباسعلی رهبر با اشاره به فرهنگ سیاسی دکتر گل محمدی گفت: «مسئله مندی و مسئله شناسی بسیار مهم است. اینکه نخبگان جامعه و کارگزاران دولتی چگونه به مسائل جامعه نگاه می کنند. از این منظر باید گفت یکی از ویژگی های مهم دکتر گل محمدی تشخیص مسئله و شبکه معنایی مسئله بود.»
وی ادامه داد: «ایشان فرق جدی بین مسئله اجتماعی و سیاسی و مسئله نمای سیاسی و اجتماعی قائل بودند و خودشان را به ایجاد یک شبکه معنایی منظم و منسجم برای فهم مسئله سیاسی اجتماعی ملزم می کردند. این مسئله بسیار مهم است که در فرایند پژوهش‌های ایشان، ضمن اینکه ابهام، تازگی، غیر قابل پیش بینی بودن، انگیزه های متعارض و حتی ضعف مهارتی را در بحث مسئله مورد توجه قرار می‌دادند، اما یک جهت گیری مثبتی نسبت به مسئله اجتماعی داشتند.»
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مرحوم گل محمدی شاه کلید فرهنگ سیاسی را در روند رشد ایران می دید، گفت: «زمانی که از جهت‌گیری مثبت ایشان به مسئله نگاه کنیم در بحث‌ها و گفتگوهایمان راجع به موضوعات مختلف به خصوص مسائلی که جامعه را دچار انسداد و مشکل می‌کرد، چند عامل در فهم مسئله شناسی ایشان به چشم می‌خورد.»
رهبر ادامه داد: «ایشان ارزیابی مسئله را به عنوان چالش نگاه می کردند یعنی یک فرصتی برای به دست آوردن فایده. نسبت به حل مسئله خوش بینی داشتند و این نکته که ایشان مسائل را ساده می‌کرد و از پیچیدگی در می‌آورد به دلیل این بود که بتواند خوش بینی خود را در قابلیت حل مسائل سیاسی - اجتماعی بروز دهد. در سنت فرهنگ پژوهی خود کارآمدی و در فرایند مسئله مندی در زمان و مکان لازم، راه حل داشتند. یکی از بنیان های ایشان در فرهنگ سیاسی این بود که کشور و مردم چگونه انسجام و وحدت خود را حفظ کند و این وحدت دچار خدشه نشود.»
وی افزود: «مرحوم گل محمدی در بحث مدارا به عنوان راهبردی که فرهنگ های مختلف در بستر فرهنگ ایران مورد پذیرش قرار بگیرند و موجب هم افزایی شوند نگاه می کردند.»
رهبر اظهار کرد: «مرحوم گل محمدی فضاهای ذهنی و بیناذهنی نظام معنایی را در بحث سیاست مورد توجه قرار دادند. عقیده داشتند در فرهنگ سیاسی هم باید به چیستی و هم به چگونگی فرهنگ سیاسی روی بیاوریم. همچنین بر بحث انسان شناختی تاکید جدی داشتند و مبنای تحول در فرهنگ سیاسی را متناسب با اقلیم جامعه و مسائل اجتماعی می دانستند.»
گزارش: فهیمه خواجوند صالحی
عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
لینک کوتاه atna.atu.ac.ir/001GqN