كاربردی كردن علوم، مهم‌ترين وظيفه دانشگاه است

عطنا- یک استاد دانشگاه معتقد است: «مهم ترين مسئوليت اجتماعي دانشگاه در حال حاضر دانشي است كه اندوخته مي شود و در جهت ارتقا سطح آگاهي عمومي جامعه كاربردي می شود. باید از تخصصي كه ايجاد مي شود در جهت بهزيستي و رفاه حال مردم استفاده شود.»
 
گاهی قرار گرفتن در چهارچوب برای افراد سخت است؛ اما اگر هدف این چهارچوب نفع یک جامعه باشد چه؟ مسئولیت اجتماعی از آن چهارچوب‌های اخلاقی است که پذیرفتن و عمل به آن‌ نفع یک جامعه را، چه بزرگ و چه کوچک، در بر خواهد داشت. احساس مسئولیت برای مشارکت در فعالیت های اجتماعی به ارتقاء کیفیت و بهبود زندگی می انجامد و دانشگاه به عنوان بخش مهمی از یک جامعه پویا از این قضیه مستثنا نیست.
 
دکتر میترا عظیمی، استادیار برنامه ریزی اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با عطنا، مسئولیت اجتماعی را مختص به یک نهاد خاص نمی داند و می گوید: «مسئولیت اجتماعی بر عهده هر فردی است که در اجتماع زندگی می کند. هر نهادي كه در يك شهر نوین با ويژگي‌ها و مقتضیات امروزي كار مي كند؛ اثراتی را بر محيط و جامعه مي گذارد؛ لذا دانشگاه‌ها از اين قضيه مستثنا نیستند. دانشگاه به عنوان يك سيستمِ باز، هم از محيط بيرون تاثير مي پذيرد و هم بر محيط بيرون اثر مي گذارد و اين دو مهم، ماهيت باز بودنِ يك سيستم است. قطعا فعاليت‌هايي كه در نهاد دانشگاه صورت مي گيرد، از طريق تربيت دانشجويان و طرح هاي پژوهشي، اثراتي بر روي سياست هاي جامعه می گذارد.»
 
وی با اشاره به اینکه نظرات دانشگاهيان بر سياست هاي دولت ها اثرگذار هستند و تبعاتي را در جامعه به دنبال خواهند داشت، می گوید: «تاثیر دانشگاه بر جامعه هم مي تواند مثبت و هم منفي باشد. ما در برابر افرادي كه با آنها در ارتباط هستيم مسئوليتی داريم. بخش مهمی از مسئوليت اجتماعي دانشگاه وابسته به نوع فعالیت اساتيد و دانشجويان است. مخصوصا دانشجويان كه گاهي كنش‌هايي كه نشان مي دهند تبعاتي را بر سياست‌هاي جامعه مي گذارد و مسئوليتي را پديد مي‌آورد.»
 
عظیمی مسئوليت اجتماعي دانشگاه را منحصرا مختص به دانشجو  و استاد نمی بیند و در این رابطه می گوید: «مسئولیت اجتماعی دانشگاه به سياست‌هاي كلي دانشگاه باز می گردد؛ چراكه استاد و دانشجو خرده سيستمِ یک سیستم واحد و بزرگتر به نام دانشگاه هستند و ماهيت اصلي را پديد مي آورند. سه ضلع دانشجو، اساتيد و مسئولان دانشگاه در ايجاد مسئوليت اجتماعی دانشگاه دخيل هستند و هر كدام به نوعی سهمي در این موضوع دارند.»
 
وی ادامه داد: «در حال حاضر نمي توان گفت سهم كدام يك بيشتر است. در سراسر دنيا دانشجويان به واسطه موضع گيري هايي كه در برابر سياست هاي دولت ها دارند در جهت منافع جامعه واكنش هايي را نشان مي دهند و مي توانند موثر واقع شوند. این دانشجویان در تصميم گيري ها و تصميم سازي ها موثر هستند و نقش اجتماعی خود را به درستی ایفا می کنند. همچنين در سوی دیگر اساتيد مي توانند در شرايط مختلف به عنوان بازوهاي مشورتي، در سياست هاي يك جامعه وارد شوند و برای پیشبرد اهداف کلان کشور مشورت هاي مفیدی ارائه دهند.»
 
این استاد دانشگاه مهم ترين مسئوليت دانشگاه را واکنش به تصميمات و سياست گذاري ها در حوزه‌های مختلف می داند و حالت منفعل و خنثي را مناسب دانشجوی فعال نمی داند و پیشه کردن سكوت برآمده از يك بي تفاوتي را نهی می کند و می گوید: «اگر قرار است علمي آموخته شود، باید هدف از آن اين باشد كه بر جامعه اثرگذاري داشته باشد. هدف اين آموزش های دانشگاهی بهزيستي و رفاه حال جامعه است. برای مثال اگر با توجه به موازين علمي، اساتيد و دانشجويان با سياست هاي غلطی مواجه می شوند باید در راستاي مسئوليت اجتماعي‌شان واكنش هاي مناسبی با توجه به شرایط نشان دهند.»
 
وی می افزاید: «در برخي از حوزه ها به دليل شرايط حاكم  بر جامعه به ويژه شرايط اقتصادي، دانشجويان دريافت مدرك، ورود به بازار كار و كسب درآمد را پيشه مي كنند و اين باعث مي شود كه حساسيت خاصي  نسبت به انواع و اقسام تحولات اجتماعي نداشته باشند. برای این دانشجویان دانشگاه بيشتر شبيه مدرسه است. در حال حاضر با تعداد قابل توجهي از اين دانشجويان مواجه هستيم كه حساسيت هاي اجتماعي و مسئوليت اجتماعي براي آن ها تعريف نشده است و يا اگر دركي از اين موضوع داشته باشند سعي مي كنند آن را در اولويت هاي پایین تر قرار دهند.»
 
عظیمی با اشاره به دانشجویانی که به مسئولیت های خودشان واقف هستند، می گوید: «برخی دانشجويان علي رغم چالش ها و سختي های موجود به مسئوليت هاي اجتماعي خود واقف هستند و در بزنگاه ها از خود واكنش نشان می دهند. این دانشجویان شرایط را به خوبی درك مي كنند و تبعات تصميم گيري ها را می دانند. با این حال گاهي اوقات واكنش های اجتماعی دانشجويان با حركت هاي قهري و راديكالي مواجه می شود و این اتفاق از مسئولیت اجتماعی دانشجویان می‌کاهد.»
 
وی در پایان گریزی به مهم‌ترین مسئولیت اجتماعی دانشگاه ها میزند و می گوید: «مهم ترين مسئوليت اجتماعي دانشگاه در حال حاضر دانشي است كه اندوخته مي شود و در جهت ارتقا سطح آگاهي عمومي جامعه كاربردي می شود. باید از تخصصي كه ايجاد مي شود در جهت بهزيستي و رفاه حال مردم استفاده شود. كاربردی كردن علوم مهم‌ترين وظيفه يك دانشگاه است.»