ایرانیان دور از وطن به مراکز خیریه داخلی اعتماد ندارد/ ضرورت تقویت کانال‌های ارتباطی برای بهبود نگرش خیّرین

عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه ‌طباطبائی با بیان اینکه در بین ایرانیان خارج از کشور نسبت به مراکز خیریه داخلی عدم اعتماد وجود دارد، اظهار کرد: براساس یافته‌های پژوهشی شفاف نبودن عملکرد نهادهای داخل کشور و عدم پاسخگویی نهادهای داخلی در قبال منابع دریافتی از مهم‌ترین دلایل عدم مشارکت در حوزه‌های خیریه و اقتصادی ایرانیان دور از وطن است.

به گزارش خبرنگار عطنا، همایش ملی «مطالعات ایرانیان دور از وطن؛ هویت‌ها، پیوندها و سیاست‌ها» دوشنبه ۲۳ مهرماه با هدف حفظ و تقویت ارتباط و هم‌افزایی‌های مهاجران ایرانی خارج از کشور در حوزه‌های مختلف در سالن شهید ارشاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد. (گزارش تصویری)

در این همایش، حامد دهقانان، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه ‌طباطبائی به ارائه مقاله خود با عنوان «شناسایی و تبیین الگوهای ارتباط‌‌گیری با ایرانیان خارج از کشور جهت جذب سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های تخصصی» پرداخت و گفت: شرایط حاکم بر روابط بین‌الملل و دگرگونی‌های کلان حوزه فناوری اطلاعات و جهانی شدن اقتصاد که سبب گردش پرشتاب سرمایه در بازارهای جهانی شده است بر اهمیت نقش مهاجران دور از وطن در مسیر رشد و توسعه ملی کشورها افزوده است.

وی افزود: مهاجران سه نقش راهبردی یعنی نقش اقتصادی و تجاری و انتقال فناوری، نقش تاثیرگذاری در روابط خارجی و نقش مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های مالی و تخصصی را برای کشور مادری خود می‌توانند انجام دهند.

عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه ‌طباطبائی با بیان اینکه اغلب ایرانیان مقیم خارج طی چهار دهه اخیر مهاجرت کرده‌اند، ادامه داد: حجم بالای دارایی‌، سطح بالای تخصص و اثرگذاری در کشور محل اقامت و اینکه اکثر آنها دارای گرایشات ملی‌گرایانه هستند، باعث می‌شود مشارکت این افراد در اکوسیستم کشور مادری اهمیت بالایی پیدا کند.

دهقانان درباره هدف پژوهش خود گفت: هدف اصلی این پژوهش اولویت‌بندی کانال‌های ارتباط‌گیری با ایرانیان مقیم خارج کشور جهت جلب مشارکت آنها در کمک‌های تخصصی و سرمایه گذاری در ایران است.

وی با اشاره به اینکه پژوهش انجام شده براساس یک مدل‌سازی سه بعدی است، گفت: سه نقطه مرجع در مدل سهم داشته و اعتقاد ما بر این بوده است که اگر بخواهیم نحوه ارتباط‌‌‌‌گیری را اصلاح کنیم، سه نقطه باید توسعه یابد؛ نقطه اول اثربخشی در کانال‌های ارتباطی است، محور دیگر توجه عوامل همگرایی و واگرایی در جامعه هدف و محور سوم مدل توجه مولفه‌های کلان محیطی اثرگذار مثل عوامل اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه ‌طباطبائی اضافه کرد: در این پژوهش هر سه عامل به طور همزمان در نظر گرفته شده است.

وی درباره جامعه آماری این پژوهش هم بیان کرد: ایرانیان مقیم آمریکای شمالی، کشورهای اروپایی، کشورهای آسیایی، حاشیه خلیج فارس و اقیانوسیه جامعه مورد بررسی ما هستند که از نیمه دوم سال ۱۳۹۴ و سال ۱۳۹۵ به ایران سفر کرده‌اند؛ نمونه آماری به صورت تصادفی طبقه‌ای انتخاب و ۹۰۵ پرسش‌نامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

دهقانان درباره نحوه تحلیل یافته‌ها اظهار کرد: تحلیل داده‌های آماری به تفکیک محل اقامت و با در نظر گرفتن تفاوت در ویژگی‌های جمعیت‌شناختی نسل‌های اول، دوم و سوم ایرانیان مهاجر توسط نرم افزار لیزرل و اس.پی.اس.اس صورت گرفت.

وی ادامه داد: یافته‌های پژوهش مبتنی بر تفاوت‌سنجی مولفه‌های تاثیرگذار بر الگوی ارتباط‌گیری از حيث عناصر محیطی، تفاوت‌های موجود در جامعه هدف و ابزارها و کانال‌های ارتباطی است و میزان تمایل بخش‌های مختلف جامعه آماری جهت استفاده از پیام‌های ارسالی از طریق کانال‌های مختلف ارتباطی (شبکه‌های ماهواره‌ای، صدا و سیما، سایت‌های رسمی، شبکه‌های اجتماعی و...) مورد تحلیل قرار گرفت که بیانگر سهم رو به رشد شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تخصصی در این زمینه است.

ایرانیان هر قاره از چه رسانه‌ای بیشتر استفاده می‌کنند؟

دهقانان با بیان اینکه بیشترین استفاده از اینترنت توسط ایرانیان حاضر در کشورهای آسیایی صورت گرفته است، گفت: در مجموع درباره استفاده از اینترنت ایرانیان آسیانشین ظرفیت بالایی دارند و در رتبه‌‌های بعد ایرانیان مقیم حاشیه خلیج فارس، آمریکای شمالی، کشورهای اروپایی و کشورهای اقیانوسیه قرار می‌گیرند.

وی درباره استفاده از کانال‌های ارتباطی سایت‌های رسمی امور ایرانیان اظهار کرد: ایرانیان مقیم کشورهای اقیانوسیه بیشترین اعتقاد و استفاده نسبت به این سایت‌های رسمی داشتند و در رتبه‌ها به ترتیب ایرانیان مقیم کشورهای اروپایی، حاشیه خلیج فارس، آمریکای شمالی و آسیایی قرار داشت.

استاد دانشگاه علامه ‌طباطبائی با بیان اینکه ایرانیان مقیم آمریکای شمالی حضور فعالی در شبکه‌های اجتماعی داشتند و اخبار داخل ایران را بیشتر از این طریق دنبال می‌کردند، گفت: ایرانیان مقیم کشورهای اروپایی نیز بیشتر تمرکز بر روی سایت سفارت ایران و تشکل‌های مقیم خارج از کشور داشتند و از طریق این کانال‌ها اخبار داخل ایران را رصد می‌کردند. همچنین، برای ایرانیان مقیم کشورهای آسیا سایت‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی اهمیت داشت و نهایتاً برای ایرانیان مقیم اقیانوسیه سایت سفارت ایران و برنامه‌های صدا و سیما در اولویت قرار داشتند.

چرا به مراکز خیریه رسمی اعتماد نداریم؟

وی با بیان اینکه 9 دلیل برای عدم مشارکت ایرانیان خارج‌نشین در حوزه فعالیت‌های خیریه و مشارکت اقتصادی در داخل ایران به‌دست آمد، گفت:  براساس یافته‌های این پژوهش شفاف نبودن عملکرد نهادهای داخل کشور و عدم پاسخگویی نهادهای داخلی در قبال منابع دریافتی از مهم‌ترین دلایل عدم مشارکت در حوزه‌های خیریه و اقتصادی ایرانیان دور از وطن بود.

وی در همین زمینه ادامه داد: عدم آشنایی با مراکز ایران، ضعف اطلاع‌رسانی، عدم اعتماد، وضعیت نامناسب ایرانیان مقیم خارج، ناآشنایی با راه‌های کمک به خیریه، کمک را وظیفه دولت دانستن، عدم تمایل به کمک کردن، کمک به ایرانیان خارج‌نشین به جای کمک به ایرانیان داخلی از دیگر عوامل و موانع عدم مشارکت در حوزه‌های خیریه و اقتصادی در داخل کشور بودند.

دهقانیان با اشاره به اینکه ایرانیان مقیم آمریکای شمالی بیشترین عدم اعتماد به نهادهای خیریه داخل کشور را دارند، بیان کرد: لیزر واژن برای ایراینان آمریکای شمالی مشکل عدم کمک به نهادهای خیریه و سرمایه‌گذاری اقتصادی در داخل کشور بیشتر مشکل نگرشی است و در این‌باره پیشنهاد می‌شود از طریق کانال‌های ارتباطی مثل شبکه‌های اجتماعی قدم‌های برای اصلاح این نگرش برداشته شود.

وی در بخش جمع‌بندی و نتیجه‌گیری گفت: اساساً ما در ارتباط با ایرانیان مقیم کشور صرف‌نظر از امکانات ضعیف عمل کرده‌ایم و در هیچ یک از مناطق پنج‌گانه از ظرفیت‌های ارتباطی به صورت صحیح استفاده نکرده‌ایم و باید در این زمینه کارهای زیادی انجام شود.