سیاستمداران ما با دانشگاهیان و دانشگاهیان‌ ما با سیاستمداران غریبه‌اند/ سالمندی یک مشکل جهانی است

رئیس دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه مشکل سالمندی یک مشکل ملی نیست بلکه یک مشکل جهانی است، بیان کرد: یکی از مهمترین مشکلات ما در حوزه سیاست‌گذاری برای سالمندان این است که سیاستمداران ما با دانشگاهیان و دانشگاهیان ما با سیاستمداران غریبه‌اند و از هم فاصله دارند.

به گزارش عطنا، دکتر احمد برجعلی، رئیس دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی، 9 مهرماه در نشست تخصصی «سیاست‌گذاری‌های اجتماعی در حوزه سالمندی» (گزارش تصویری) در این دانشکده، گفت: دانشگاه باید کلید حل مشکلات جامعه بوده و برای رفع معضلات مختلف آن برنامه داشته باشد.

وی افزود: ما قبل از اینکه نشست آبان‌ماه یعنی «همایش ملی سالمندی در ایران» را برگزار کنیم، برای اینکه نشست‌های قبل از همایش از کیفیت و غنای بالاتری برخوردار باشند، بهتر است که پنل‌های نشست‌های اصلی را در قالبی «پیش‌نشست‌های تخصصی» برگزار کنیم.

برجعلی خاطرنشان کرد: ما باید به صورت جهت‌مند و مشخص حرکت کنیم تا بتوانیم بسته‌های سیاستی و راهبردهای اجرایی را قبل از برگزاری همایش تدوین کرده تا بتوانیم درمورد آنها به طور خاص، هدفمند و چارچوب‌مدار فکر کنیم.

وی با اشاره به اینکه مشکل سالمندی یک مشکل ملی نیست بلکه یک مشکل جهانی است، گفت: همه کشورهای دنیا با مشکلات سالمندی درگیر هستند و ما هم به خاطر رشد سریع و تغییر جمعیتی که داریم با آن درگیر خواهیم بود؛ سالمندان مانند جوانان و جوانان مانند سالمندان، مشکلات‌شان در یک «پیوستار» است، مثلاً پدیده تنهایی هم در نوجوانان، هم در جوانان، هم در میانسالان و هم در سالمندان وجود دارد.

ما در حوزه سالمندی فاقد سیاست‌های اجتماعی هستیم

رئیس «همایش سالمندی در ایران» با اشاره به اینکه باید در حوزه سالمندی نیروهای متخصص تربیت شوند، اذعان کرد: دانشگاه این آمادگی را دارد تا بتواند دستاوردهای این همایش را در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار دهد و در نهایت راهبردهای واقع‌بینانه‌ای را با توجه به محدودیت‌ها و امکانات زیربنایی برای سالمندان طراحی کنیم. این راهبردها باید متناسب با شرایط بومی، علمی، فرهنگی و  ملی خودمان باشد.

وی با بیان اینکه باید بتوانیم ظرفیت‌های پنهان جامعه را در زمینه حمایت از سالمندان فعال کنیم، افزود: ما در حوزه سالمندی فاقد سیاست‌های اجتماعی هستیم و باید به صورت جدی روی آن کار کرده تا یک نقشه راه درست ترسیم کنیم، چرا‌که سیاست‌های اجتماعی ما به‌نوعی گم هستند.

برجعلی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم در این سمینارها خروجی‌ مناسبی داشته باشیم باید روی این تأکید کنیم که سیاست‌های اجتماعی سالمندی چیست؟ و با توجه به زیرساخت‌هایی که داریم چطور آن را تدام دهیم؛ ما اکنون یک نیازسنجی ساده از مشکلات سالمندی کشورمان نداریم، پس باید به فکر جایی باشیم که نیازهای واقعی سالمندان را در اختیار ما قرار دهند.

وی تصریح کرد: با یک سری از تدابیر ساده می‌توانیم نقشه راه را در حوزه سالمندی عوض کنیم و اگر چیزی غیر از این انجام دهیم، همچنان در جای خود باقی می‌مانیم؛ ضمن‌آنکه یکی دیگر از مشکلات ما این است که سیاستمداران ما با دانشگاهیان و دانشگاهیان ما با سیاستمداران غریبه‌اند و از هم فاصله دارند؛ این سمینارها باید تداوم یابند تا به آن نقطه منطقی در کنار هم نزدیک شویم.

درتاج: پیری معادل خردمندی است

دکتر فریبرز درتاج، استاد تمام گروه روانشناسی تربیتی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دنشگاه علامه طباطبائی نیز در ادامه این نشست گفت: متأسفانه ما برنامه‌ای برای حوزه سالمندی نداریم و پیش‌بینی هم برای آن نکرده‌ایم و به نظرم تصدی‌گری روی سیستم‌های دولتی به ما آسیب می‌رساند.

وی خاطرنشان کرد: اگر با یک حقوق خیلی خوب هم بازنشسته شویم و با وجود پول و ثروتی که داریم کسی حاضر نیست ما را اصطلاحاً تر و خشک کند؛ یعنی مرکزی وجود ندارد که خدماتی در حد و شأن‌تان به شما ارائه دهد؛ بنابراین ما نمی‌توانیم از این توانمندی‌ها استفاده کنیم؛ تعداد این مراکز که پول خوبی هم می‌گیرند نسبت به جمعیت سالمند، کم است.

درتاج سالمندی را یکی از بهترین دوره‌های زندگی دانست و بیان کرد: وقتی می‌خواهیم برای آدم‌ها دعا کنیم می‌گوییم «الهی پیر شی!» و پیری را معادل خردمندی می‌دانیم و نمونه‌اش همین سیاست‌گذاران هستند با اینکه بازنشست شده‌اند، همچنان در وزارتخانه‌ها کار می‌کنند.

زنجری: سالمندان مخزن کارآفرینی هستند

در ادامه این نشست نسیبه زنجری، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گفت: بر اساس مطالعاتی که در دنیا به‌خصوص در زمینه اجتماعی و روانی و به‌ویژه روی ادراک مثبت سالمندان نسبت به خودشان انجام شده است، نشان می‌دهد امید به زندگی به میزان 7 سال افزایش یافته است.

وی افزود: اگر بخواهیم با یک پروتکل سیاست‌گذاری نگاه کنیم این پروتکل‌ها همیشه سه مبنای اساسی را بیان می‌کنند یکی پذیرش درست مسئله،  دوم طراحی سیاست بومی یعنی اینکه جامعه ما به چه چیزهایی نیاز دارد و سوم  توزیع بسته‌های حمایت اجتماعی است.

زنجری افزود: سالمندان مخزنی برای کارآفرینی هستند و با سودرسانی مجدد به جامعه، یک بازتوانی برای جامعه رخ می‌دهد؛ سالمندی موفق وابسته به طول زندگی است که در روان‌شناسی خیلی مطرح می شود و تمام دوران زندگی درگیر است تا ما یک سالمند موفق و فعال داشته باشیم.

وی درباره اینکه حضور سالمندان در خانه تنها به همراه فناوری موفق است، گفت: این بحث خیلی در دنیا مطرح است و در صورتی موفق بوده‌اند که با فناوری همراه شده‌اند. در دانشگاه صنعتی شریف امکانات بسیاری برای سالمندان ساخته شده ولی هنوز لینک‌های لازم برای اینکه ما فناوری را به خانه‌ها بیاوریم، ایجاد نشده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در خصوص بحث توزیع حمایت‌های اجتماعی، اظهار کرد:  اگر این صندوق‌های بازنشستگی که هنوز جمعیت جوان است، مشکل دارند باید دید که در اینده که مشکلات اساسی‌تر می‌شوند واقعاً چقدر مؤثر هستند. ضمن‌آنکه یک بازنگری کلی ضروری است تا تصمیم‌گیری‌های اساسی گرفته شود.