فرقانی:‌ زیست جهان امروز رسانه‌ای است/ هجوم خبری آرامش را از جامعه بشری گرفته است

محمدمهدی فرقانی، رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی در جمع رابطان رسانه‌ای قوه قضائیه گفت: زندگی در زیست ‌جهان رسانه‌ای آدابی دارد، حتی امروزه یکی از شرایط واگذاری مسئولیت‌ها، پست‌ها و سمت‌ها در هر قوه‌ای شناخت شیوه زیست در این جهان رسانه‌ای و توانایی هم‌زیستی با رسانه‌ها است.

به گزارش خبرنگار عطنا، اختتامیه چهارمین کارگاه «توانمندسازی رابطان رسانه‌ای معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه» ظهر دوشنبه، ۱۲ شهریورماه با حضور دکتر محمدمهدی فرقانی، رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی و دکتر مهدی افتخاری، دبیر شورای ارتقای آگاهی‌های عمومی، اطلاع رسانی و افکارسنجی معاونت پیشگیری از جرم قوه قضاییه در دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد. (گزارش تصویری)

در این مراسم، دکتر محمدمهدی فرقانی، رئیس دانشکده ارتباطات با اشاره به اینکه شرکت کردن در دوره‌های آموزشی دشوار است، گفت: امیدوارم دوره سه روزه فشرده که حول دروس روابط عمومی تدریس شد مورد استقبال و توجه قرار گرفته باشد؛ در صورت نیاز برای دوره‌های تکمیلی‌ نیز می‌توان آموزش دروس روزنامه‌نگاری یا ارتباطات در فضای مجازی در کارگاهای دیگر برگزار کرد.

وی افزود: دروس در نظر گرفته شده در این دوره جزء مباحث مهم، کلیدی و اصلی این دوره هستند و برای افرادی که در حوزه ارتباطات، تهیه و تنظیم و نگارش خبر و مواجه با رسانه‌ها به طور مستقیم و غیر مستقیم کار می‌کند، ضروری و حیاتی است.

فرقانی خاطرنشان کرد: یک دوره آموزشی قادر نیست تا بسته‌های آموزشی 100 در صد کارآمد و مؤثر را در ذهن افراد جایگزین کند، بخشی از کارکرد این دوره‌ها تحریک و ایجاد حس نیاز است که می‌تواند تلنگری برای جدی‌ گرفتن این مباحث در آینده باشد.

رئیس دانشکده ارتباطات با بیان اینکه با وجود امکانات فضای مجازی بسیاری اوقات نیازی به شرکت درکلاس‌های فیزیکی نیست، اظهار کرد: در گذشته راهی جز حضور فیزیکی دانشجو درکلاس درس و مواجه مستقیم او با استاد وجود نداشت، اما امروزه امکانات متنوعی در دسترس است و می‌توانید بسیاری از مباحث را جداگانه و به صورت غیر مستقیم دنبال کنید.

وی با اشاره به اینکه ما در یک جهان بسیار جدید به سر می‌بریم، جهانی که به آن وابسته و پیوسته هستیم که شاید نتوانیم آن را درک کنیم و شناخت درستی از آن پیدا کنیم، تصریح کرد: این جهانی است که رسانه‌ها هوای تنفسی آن را تشکیل می‌دهند، ما به صورت مستقیم و غیر مستقیم از فضای رسانه تنفس می‌کنیم و گاهی متوجه آن نیستیم.

فرقانی با استناد به سخن ژان بودریار، فیلسوف و جامعه‌شناس مشهور فرانسوی گفت: بودریار سال‌ها پیش گفته است که امروز افراد بشر هیچ دانش، اطلاعات و معرفتی ندارند جز آنچه از طریق رسانه‌ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم به دست می‌آورند؛ این سخن در زمانی بوده است که حتی اینترنت فراگیر نشده بوده است، بنابراین امروز می‌توانیم بگوییم که زندگی در فضای رسانه‌ای دشوار و آسان، فرصت و تهدید است.

رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی گفت: در گذشته وقتی رابطان خبری از شهرستان‌ها و مناطق مختلف خبری را می‌رساندند همه جا بر اساس منبع خود پذیرفته می‌شد و انتشار می‌شد اما امروزه هنگام انتشار خبر با هزاران چالش روبه‌رو می‌شوید و باید پاسخگویی کنید.

وی تصریح کرد: پاسخگویی مستلزم رصد فضای ارتباطی و رسانه‌ای به ویژه در شبکه‌های مجازی است، هیچ سازمان و نهادی نمی‌تواند در قبال آنچه در فضای مجازی درباره او گفته و نوشته می‌شود بی‌تفاوت باشد، زمانی که گفته‌ها و نوشته‌ها صحت داشته باشد باید نقاط قوت و ضعف خود را تقویت و اصلاح کند و زمانی که نادرست باشد باید پاسخگو باشد و مخاطب را اقناع کند تا اعتمادسازی ایجاد شود.

فرقانی با اشاره به اینکه اعتماد به دستگاه‌های رسمی دست‌خوش ابهام‌ها و تردید‌هایی است، گفت: مردم بسیاری مواقع خبر یک پست تلگرامی را معتبرتر و قابل اعتمادتر از اخبار سازمان‌ها، نهادهای رسمی و روابط عمومی‌ها می‌دانند، اعتماد سازی و مرجعیت خبری باید ایجاد شود و مرجعیت در شرایطی ایجاد می‌شود که مردم بتوانند به دقت، سرعت، صحت و شفافیت اخبار و عینی بودن آن اعتماد کنند و خبر را به منزله دفع‌الوقت سازمان تلقی نکنند.

افکار عمومی دیرباور شده است

رئیس دانشکده ارتباطات با بیان اینکه افکار عمومی دیرباور شده است و سخت اعتماد می‌کند، اظهار کرد: افکار عمومی بر خلاف گذشته صدها کانال و منبع خبری را در اختیار دارد، در این منابع درست و نادرست به وفور دیده می‌شود و گاه به دلیل سستی، کندی و تن ندادن به واقعیت، اخبار فیک شبکه‌های مجازی کارکرد مؤثرتری از اخبار درست رسانه‌ها دارند.

وی اظهار کرد: ما باید حساسیت شرایط و شغل خود را درک کنیم، گاهی رابطان رسانه‌ای بیش از اینکه به افکار عمومی پاسخگو باشند باید به مدیران خود پاسخ دهند و آنها را راضی نگه‌دارند، گاهی ممکن است برخی مدیران به راحتی به واقعیت تن ندهند.

فرقانی با اشاره به اینکه زیست جهان امروز رسانه‌ای است، اظهار کرد: اگر ما فضای رسانه‌ای امروزه را نداشتیم شاید شرایط زندگی برای ما قابل تحمل‌تر و دلپذیرتر می‌شد زیرا امروزه به سراغ هر رسانه‌ای که می‌رویم با خبر بد روبه‌رو هستیم.

رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: خبرهای بد برای خبرهای خوب فرصت ایجاد نمی‌کنند، اگر هم فرصت فراهم شود خبرهای خوب در باور عمومی قرار نمی‌گیرند؛ وقتی جامعه‌ای بدبین شد اخبار مثبت را نمی‌پذیرد به همین دلیل کار در این فضا دشوار است.

وی با بیان اینکه هجوم خبری آرامش را از کل جامعه بشری گرفته است، گفت: در جامعه ما که مردم و جامعه‌ سیاسی‌تر هستند، رسانه‌های رسمی مرجعیت لازم را ندارند و مرجعیت را به فضاهای رسانه‌ای دیگر تفویض کردند، اضطراب و استرس مضاعف می‌شود؛ این واقعیت زمانه ما است و تنها وظیفه ما شناخت این شرایط و فضا و تلاش برای تغییر آن است.

فرقانی با بیان اینکه در جامعه‌ای که خبر با نگرش امنیتی روبه‌رو می‌شود، اخبار جعلی، فیک نیوزها و شایعات بر بستر بی‌اعتمادی ایجاد می‌شوند و نمی‌توان اثر فیک‌نیوز اولیه را از بین برد، اظهار کرد: در کمتر کشوری دیده می‌شود که فضای مجازی به کار خبری اختصاص داشته باشد، تلگرام و... یک اپلیکیشن ارتباطی است اما در کشور ما به دلیل محدودیت‌هایی که به خاطر نگرش فرهنگی در قبال رسانه و خبر و اطلاع‌رسانی وجود دارد این اپلیکیشن‌ها به رسانه‌های قدرتمند تبدیل شدند، گاهی این نگرش فرهنگی به راحتی یک خبر معمولی را خبر محرمانه تلقی می‌کند.

رئیس دانشکده ارتباطات خاطرنشان کرد: اعتماد و باور عمومی تدریجی و در طول زمان ایجاد می‌شود، بر اساس تجربه‌های عینی مخاطبان به دست می‌آید و گاهی سال‌ها طول می‌کشد تا اعتماد مردم به‌ رسانه‌ای جلب شود و مرجعیت پیدا کند اما یک رسانه به سرعت می‌تواند اعتماد خود را از دست بدهد.

وی با تأکید بر اینکه ما شهروندان یک زیست ‌جهان رسانه‌ای جدید هستیم، گفت: زندگی در این زیست‌جهان آدابی دارد، حتی امروزه یکی از شرایط واگذاری مسئولیت‌ها، پست‌ها و سمت‌ها در هر قوه‌ای شناخت شیوه زیست در این جهان رسانه‌ای و توانایی هم‌زیستی با رسانه‌ها است.

فرقانی گفت: رسانه‌ها صرف نظر از اینکه آنها را دوست داشته باشیم یا نه واقعیت اصلی زمینه زندگی ما شده‌اند که این واقعیت را نمی‌تواند نادیده گرفت، نادیده گرفتن واقعیت تنها فرصت را برای رقبا فراهم می‌کند تا شرایط را دستکاری کنند و شکل تحریف شده واقعیت را به جای واقعیت قرار دهند.

رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه حکومت کردن و مدیریت کردن در این فضای رسانه‌ای به دلیل اینکه هر تصمیم و عملکردی با هزاران نقد روبه‌رو می‌شود و باید منتقدین را قانع کرد، دشوار است افزود: زندگی در این فضای رسانه‌ای از جهت اینکه شهروندان قدرتمند و توانمند هستند و با شهروندانی بی‌اطلاع، ناآگاه و بی‌تفاوت روبه‌رو نیستیم، آسان است؛ حکومت کردن بر چنین شهروندانی اگرچه دشوار است اما فرصتی برای بشریت است، دولتی که بر ملت ضعیف حکومت کند مقتدر نیست، اقتدار دولت‌ها بر این است که بر چه نوع شهروندانی و کدام ملت فرمانروایی و حکومت می‌کنند و هر چه شهروندان مقتدرتر باشند دولت مقتدرتر است.

وی در پایان با اشاره به اینکه امروزه کار رسانه‌ای و ارتباطی دشوار و پیچیده شده است و از طرفی اضطراب زیادی را برای کارگذاران، مخاطبان، شهروندان و مدیران خود ایجاد خواهد کرد، گفت: باید مهارت زندگی در چنین زیست‌جهان و جامعه‌ای را یاد بگیریم و بخشی از این مهارت‌ها در گرو آموزش‌هایی است که در چنین دوره‌هایی وجود دارد.

اخبار خوب در کشور امیدوار کننده است

سپس مهدی افتخاری، دبیر شورای ارتقای آگاهی‌های عمومی، اطلاع رسانی و افکارسنجی ضمن تشکر از مسئولان و شرکت‌کنندگان در دوره، گفت: در کشور به خوبی در رابطه با اخبار مثبت و خوب فعالیت نمی‌شود و رسانه‌های ما خبرهای خوب را به خوبی منتشر نمی‌کنند در صورتی که اخبار خوب می‌تواند در کشور امیدوار کننده باشد.

وی در پایان از رابطین رسانه‌ای، سازمانی و استانی نیز تشکر کرد.

در ادامه زهرا شهابی، مجری این دوره و مدرس کارگاه ضمن تشکر از استادان دانشکده و مدیر اداره ارتقاء آگاهی‎های عمومی اطلاع‌رسانی و افکار سنجی، جمع‌بندی خود را از این کارگاه بیان کرد و گفت: سرمایه‌های این کارگاه شما رابطان رسانه‌ای هستید و اگر شما نبودید کارگاه برگزار نمی‌شد.

همچنین در بخش پایانی مراسم اختتامیه کارگاه «توانمندسازی رابطان رسانه‌ای معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه» 10 نفر از رابطان استانی با وجود تفاوت‌های اندک به عنوان رابطان برتر انتخاب شدند. همچنین به رسم یادبود لوح و هدایایی به استادان و شرکت‌کنندگان در این دوره شاهدا شد.

گفتنی است بهار امسال تفاهم نامۀ همکاری علمی و پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی و معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوۀ قضائیه با حضور دکتر حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی و دکتر محمدباقر اُلفت، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوۀ قضائیه به امضا رسید.