پدرسالاری و مردسالاری یکی از آسیب‌های اجتماعی زنان است

این دانش‌آموخته کارشناسی ارشد با بیان اینکه پدرسالاری و مردسالاری یکی از آسیب‌های اجتماعی زنان است، گفت: تهمینه میلانی و پوران درخشنده با استفاده از نظریه برجسته‌سازی به بازسازی خانواده‌های ایرانی و کاهش آسیب‌های اجتماعی زنان و به نوعی کمک به توسعه اجتماعی فرهنگ کشور کمک کرده‌اند.

به گزارش عطنا، «اولین همایش ملی مسائل اجتماعی زنان» به همت دانشگاه علامه طباطبائی با همکاری دیگر دانشگاه‌های علوم انسانی کشور و مراکز تخصصی مطالعات زنان با حضور جمعی از استادان و دانشجویان متخصص حوزه مطالعات زنان دوشنبه، ۱۰ اردیبهشت‌ماه و سه‌شنبه، 11 اردیبهشت‌ماه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

فائزه آزادیان، پژوهشگر حوزه زنان در پنل سوم این همایش که موضوع آن «آسیب‌ها و مسائل اجتماعی زنان» بود مقاله خود را با عنوان «بررسی آسیب‌های اجتماعی زن در فیلم‌های تهمینه میلانی و پوران درخشنده» که با همکاری تقی آزادارمکی نوشته بود ارائه داد.

این پژوهشگر در ابتدا گفت: تهمینه میلانی از جمله فیلمساز‌هایی است که فیلم‌های او را در سینمای ایران به نام فیلم‌های زنانه می‌خوانند و نگاه آسیب‌شناسی او به سمت زنانی است که مورد ظلم قرار می‌گیرند.

آزادیان یکی از سخنان تهمینه میلانی را اینگونه بیان کرد: قرار نیست که فقط لذت ببریم بلکه سعی کردم همدلی جامعه را به سمت انسان‌هایی که آسیب دیده‌اند و در معرض آسیب هستند جلب کنم، می‌دانستم که زندگی این آدم‌ها به گونه‌ای نیست که مردم جامعه از تماشا آن لذت ببرند چون تلخ است، زنانی که اکثراً در سنین پایین به اجبار تن به ازدواج می‌دهند و سپس دچار پیامدهایی چون طلاق، بزهکاری، اعتیاد و... می‌شوند، زنان بی‌پناه، بدون حمایت، سواد، پول و تخصص نیازمند توجه بیشتری از سوی جامعه هستند، من این قصه را به شکل اجتماعی در آورده‌ام تا برای مردم قابل استفاده باشد.

وی با بیان اینکه فیلم «دو زن» پنجمین اثر تهمینه میلانی است که در سال 1377 تولید شده است درباره مضمون این فیلم اظهار کرد: مضمون اصلی این فیلم نابرابری جنسیتی و پدرسالاری است، فیلمی که درباره زنی بااستعداد و توانمند است که آرزوها و اهداف بزرگی دارد اما قدرت پدرسالاری و مردسالاری بر زندگی او سایه انداخته است و مانع رسیدن او به آرزوهایش می‌شود.

این دانش‌آموخته کارشناس ارشد آسیب‌های اجتماعی در فیلم دو زن را اینگونه معرفی کرد: نادیده گرفتن توانمندی و علاقه زن چرا که در این فیلم شخصیتی چون فرشته بسیار توانمند و با استعداد است که خواستار این بود که به دنبال علم رود و خاستگاه اجتماعی برای خود فراهم کند، اما پدر مانع ادامه تحصیل او می‌شود.

آزادیان افزود: نادیده گرفتن حق انتخاب همسر یا ازدواج اجباری که فرشته بخاطر اجبار خانواده به ازدواج تن می‌دهد، عدم اعتماد و دوستی در زندگی مشترک او منجر به رفتارهایی چون تحقیر، توهین، کنترل تلفن، عدم معاشرت با دیگران، تهدید، تهمت، خیانت، عدم دوست‌داشتن از جانب همسر و... می‌شود.

آزادیان درباره پیام نهایی این فیلم، گفت: پدرسالاری و مردسالاری یکی از آسیب‌های اجتماعی زنان است که همراه با تعصب، غیرت، توهین و تهدید و... باعث کاهش عزت نفس، گم شدن هویت اصلی زن و مانع رسیدن او به آمال و آرزوها می‌شود.

آسیب‌های اجتماعی باید بازبینی شود

وی در ادامه نشست با اشاره به عقاید و نگرش پوران درخشنده در باب آسیب‌های اجتماعی زنان، خاطر نشان کرد: او از جمله فیلمساز‌هایی است که به خانواده و پیرامون آن توجه می‌کند و در اکثر فیلم‌ها از خانواده و مشکلات آن سخن می‌گوید، بنابراین آثار درخشنده به مضامین اجتماعی و روانی در حیطه خانواده مربوط است و به نوعی می‌توان گفت که پوران درخشنده از طریق خانواده به آسیب‌های اجتماعی زنان پرداخته است.

آزادیان با اشاره به فیلم «هیس دختران فریاد نمی‌زنند» از پوران درخشنده که در سال1392 تولید و اکران شد، اظهار کرد: این فیلم درباره آزار جنسی کودک دختری است که مورد آزار و اذیت جنسی مردی هو‌س‌ران قرار می‌گیرد و می‌خواهد درد وجودش را با فریاد به همه بگوید اما کسی حاضر نیست تا به حرف‌های او گوش کند و او این راز نکبت‌بار را تا بزرگسالی به همراه دارد.

این دانش‌آموخته کارشناسی ارشد با بیان اینکه فیلم درخشنده یکی از بزرگترین آسیب‌های اجتماعی که همان آزار جنسی در دوران کودکی است را به تصویر کشیده است، گفت: آزاری که شیرین داستان را از درون متلاشی کرده است، آزاری که سه بار شیرین را تا مرحله ازدواج رساند اما این خاطره مانع ازدواج او می‌شود، آزاری که شیرین را روانه بیمارستان روان درمانی می‌کند، او را به مرز خودکشی می‌رساند، شیرین را به زندان روانه می‌کند و در آخر مرگ را نصیب او می‌کند.

وی پیام این فیلم را اینگونه مطرح کرد: آسیب‌های اجتماعی مانند آزارهای جنسی که در دوران کودکی و نوجوانی پیش می‌آید عارضه‌های پایداری را ایجاد می‌کند، این فیلم می‌تواند تاثیر مثبت بر جامعه بگذارد، زیرا نشان‌دهنده این است که بهتر است خانواده‌ها با کودکان خود دوست باشند تا چنین مشکلاتی پیش نیاید، مدارس باید بدانند که از افراد پاک‌سرشت به عنوان سرویس‌های خود استفاده کنند تا کودکان دچار چنین معضل‌هایی نشوند.

این پژوهشگر با استناد به سخن پوران درخشنده آن را اینگونه بیان کرد: اگر هر یک از آسیب‌های اجتماعی به شکلی کارشناسی شده مورد بازبینی قرار گیرد، با بررسی‌های همه جانبه می‌توان در نهاد آسیب‌های اجتماعی و کاهش آن در جامعه تاثیرگذار باشد.

آزادیان گفت: فیلم‌های آسیب‌های اجتماعی این دو کارگردان با آنچه که در جامعه دیده می‌شود مانند طلاق، آزارهای جنسی، خشونت، قتل، پدرسالاری، پرخاشگری و... قابل رویت است، با این تفاوت که شروع فیلم‌های تهمینه میلانی از زن و توانمندی‌های او است اما فیلم‌های درخشنده از خانواده آغاز می‌شود.

وی اضافه کرد: در اصل تهمینه میلانی با محوریت زن به سمت آسیب‌های اجتماعی می‌رود، ولی پوران درخشنده با نگاه مسالمت‌آمیز و با محوریت خانواده به سمت مشکلات و آسیب‌های زنان می‌رود، نقطه مشترک هر دو کارگردان این است که هر دو از طریق سینما آسیب‌های اجتماعی زنان را بر اساس نگرش سیستمی آسیب‌شناسی کرده‌اند و به تغییر شناخت، ادراک مخاطبان و ساخت نظر آنها در رسانه شکل می‌دهند.

این پژوهشگر با اشاره به اینکه از لحاظ برجسته‌سازی آسیب‌های زنان و خانواده مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی جامعه را نشان می‌دهد، بیان کرد: به لحاظ تبیین ملی، آسیب‌های اجتماعی زنان مطرح شده در فیلم‌ها نگرش سیستمی داشته است و از این روی روایت فیلم‌های تهمینه میلانی و پوران درخشنده عجین شده از آسیب‌شناسی ‌های اجتماعی عامه‌پسند و آکادمیک است.

آزادیان تصریح کرد: یکی از هنرهای نظریه برجسته‌سازی این است که از طریق آن فیلم‌های سینمایی ما با مضامین آسیب‌های اجتماعی زنان می‌تواند بر عامه مردم اثر بگذارد و حال این دو کارگردان فیلمساز می‌توانند با استفاده از نظریه برجسته‌سازی به بازسازی خانواده‌های ایرانی و کاهش آسیب‌های اجتماعی زنان کمک کنند و به نوعی کمک به توسعه اجتماعی فرهنگ کشور ما باشند.

وی افزود: محققین باید تیم‌های مورد بررسی را پیرامون آسیب‌های اجتماعی زنان با فرهنگ و ایدئولوژی جامعه مورد تحقیق قرار دهند و پیرامون آسیب‌های اجتماعی زنان تحقیق‌های عمیق‌تری انجام دهند تا گامی در جهت اصلاح جامعه باشند.

فائزه آزادیان، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد با بیان اینکه هر کجا مردی یافت شد که به مقامات عالی رسیده است، یقیناً زنی پاکدامن او را همراهی کرده است سخنان خود را به پایان رساند.