مسائل زنان ایران در گفت‌وگوی تنگاتنگ با دین است

جامعه‌شناس ایرانی و استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه مسائل زنان ایران در گفت‌وگوی تنگاتنگ با دین است، گفت: مسائل زنان بیش از اینکه یک مسئله سیاسی یا دینی باشد یک مسئله اجتماعی است. مطرح کردن آن به صورت مستقل اتفاقی مهم و نوآورانه است که باید مورد توجه قرار گیرد.

به گزارش عطنا، «اولین همایش ملی مسائل اجتماعی زنان» دوشنبه، 10 اردیبهشت‌ماه و سه‌شنبه، 11 اردیبهشت‌ماه با حضور استادان مطالعات زنان و جمعی از دانشجویان در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه‌ علامه‌طباطبائی برگزار شد.

سارا شریعتی، جامعه‌شناس ایرانی و استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران در مراسم اختتامیه این همایش به سخنرانی پرداخت؛ وی از دیر پرداختن به مسائل زنان در جامعه انتقاد کرد و گفت: چرا چنین همایشی تا این حد دیر و پس گذشت 40 سال از انقلاب اسلامی برگزار می شود؟

این جامعه‌شناس گفت: بعد از 40 سال اکنون زنان توانسته‌اند با حضور و مشارکتشان در همه عرصه‌های سیاسی، علمی و دینی خود را تحمیل کنند و هم توانسته‌اند تریبون را به دست بگیرند و در مورد مسائل اجتماعی زنان صحبت کنند.

وی در ادامه سخنانش از حضور چشمگیر زنان در این مراسم تقدیر کرد و گفت: در دو روزی که این همایش برگزار شده، حضور زنان چشم‌گیر بوده است و حتی 70درصد از چکیده‌های این مقالات را زنان نوشته‌اند. این اتفاق مهمی است و نشان دهنده این نکته است که انتخاب موضوع از بالا نیست و از بطن جامعه زنان است.

شریعتی افزود: زنان بسیاری در حوزه‌های زنان مثلا «دین در مورد نقش زنان چه می‌گوید؟» تحقیق کرده‌اند. در بسیاری از این حوزه‌ها باید تجدید نظر شود و روح زمانه و تحول شرایط زنان در نظر گرفته شود. زنان در پست‌های مدیریتی و حوزه‌های سیاست‌گذاری باید حضور داشته باشند و نقش پیدا کنند.

وی در ادامه، نقش این همایش را در جلب نظر جامعه آکادمیک به مسائل زنان پررنگ دانست و اظهار کرد: برگزاری این همایش موجب شده است زنان خودشان به بیان مسائل خود بپردازند و این نشان‌دهنده دیده شدن نقش پراهمیت زنان است.

شریعتی راه دیده شدن زنان در ایران را کنشگری اجتماعی، طرح مطالبات و طرح مسائل اجتماعی دانست و افزود: تا حدی این دیده شدن و به چشم آمدن گسترش پیدا کرده که در بعضی از موضوعات از زنانه شدن حوزه‌ها صحبت می شود: زنانه شدن هنر ، زنانه شدن فرهنگ، زنانه شدن فضاهای شهری و حتی به شکل منفی زنانه شدن فقر، زنانه شدن اعتیاد و زنانه شدن بیکاری.

مسائل زنان یک جریان اجتماعی است

وی ادامه داد: مطالبات و مسائل زنان صرفا مسئله علمی و نظری نیست؛ بلکه یک جریان اجتماعی نیز است که در جاهای گوناگون می‌تواند صور و اشکال متفاوتی داشته باشد. کسانی که در حوزه زنان فعالیت می‌کنند صرفا به بحث‌های نظری نمی‌پردازند بلکه مسائل اجتماعی و مشارکت زنان را هم مطرح می‌کنند.

شریعتی افزود: در گذشته مسائل زنان در ذیل مسائل سیاسی و اجتماعی حل می‌شد اما از بعد از انقلاب دین جایگزین سیاست شد و امر دینی اهمیت پیدا کرد. مسئله زنان قبلا یک مسئله سیاسی بود و بعد از انقلاب سیاست جای خود را به دین داد و مسئله زنان یک امر دینی شد.

وی به باز شدن فضا برای مسائل اجتماعی اشاره کرد و گفت: تکیه بر مسائل اجتماعی موجب شده است امر اجتماعی جای خود را باز کند و در خیلی از حوزه‌ها از ورود به امر اجتماعی صحبت شود. مثلا هنگامی که جامعه‌شناسی متولد شد از ورود به امر اجتماعی صحبت شد. مسائل امروزه وجه اجتماعی بیشتری پیدا می‌کنند. مسائل دیروز امپریالیسم، استبداد و استعمار بود اما امروزه مسئله طرد، محیط زیست، آب، تضادهای اجتماعی، اقلیت‌ها و قومیت‌ها، اسلام، زنان است و مسائل بسیاری از جوامع به عنوان مسائل جامعه‌شناختی تحلیل می‌شود.

این استاد جامعه‌شناسی به مسائل جامعه‌شناسی اشاره کرد و گفت: مسائل زنان هم بیش از اینکه یک مسئله سیاسی یا دینی باشد یک مسئله اجتماعی است. مطرح کردن آن به صورت مستقل اتفاق مهمی است و نوآورانه است که باید مورد توجه قرار گیرد.

شریعتی یکی از مسائل زنان را قوانین تبعیض‌آمیز دانست و گفت: زنان نسبت به این قوانین تبعیض‌آمیز واکنش نشان دادند و مطالباتی برای تجدید نظر در این قوانین دارند. این قوانین حوزه زنان را ناگزیر به گفت‌وگو با نهاد دین می‌کند. این تفاوت کشور ایران با دیگر کشورهاست و در واقع ویژگی جامعه ایرانی است که دین در قدرت، در فرهنگ عمومی نقش بازی می‌کند. جنبش زنان و مسائل زنان ایران در گفت‌وگوی تنگاتنگ با دین است.

وی از اجرای این قوانین تبعیض‌آمیز به نام دین انتقاد کرد و گفت: در بسیاری از حوزه‌ها تلاش زنان موفقیت‌آمیز بوده و قوانین در بسیاری از حوزه‌ها تغییر پیدا کرده است و نشان‌دهنده این نکته است که قوانین قابل تغییر است. پس حضور زنان حائز اهمیت است. همانگونه که مسئله زنان به یک موضوع در جامعه‌شناسی بدل شده است. حضور آنها می‌تواند قواعد و قوانین از پیش تعیین شده را تحت تاثیر قرار دهد.

استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران ادامه داد: در حال حاضر جامعه‌ای از زنان شکل گرفته که مستقل از قدرت سیاسی، نهادهای مشروع دینی و علمی است و این جامعه پرسشگر است. این نهاد همه کسانی را که در مقامات سیاسی، علمی و دینی قرار دارند مورد سوال قرار می‌دهد.

سارا شریعتی، جامعه‌شناس ایرانی و استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران در پایان سخنانش از قدرتمند شدن نهاد زنان در این فرآیند خبر داد و گفت: جامعه زنان در پرسشگری و مسئولیت‌سازی توانمند می‌شود. جامعه‌ای که اکثریت آن را زنان تشکیل می‌دهند.