دانشگاه‌ها باید به سمت تربیت نیروی کارآفرین بروند

رئیس انجمن علمی تعاون ایران درباره برون‌رفت از  بحران بیکاری در کشور گفت: ما زمانی می‌توانیم با این معضل مقابله کنیم که دانشگاه‌های ما به سمت کارآفرینی و ایجاد و توسعه آن در سطح دانشگاه‌ها بروند؛ اگر دانشگاه‌های ما به این سمت نروند قطعا در دهه آینده معضل بیکاری بسیار شدیدتر خواهد بود و همه برنامه‌های توسعه کشور را دچار مشکل اساسی خواهد کرد.

به گزارش عطنا، نشست هم‌اندیشی «اشتغال و کارآفرینی از طریق تعاونی با تاکید بر تعاونی‌های فارغ‌التحصیلان» با حضور دکتر جعفر هزارجریبی، استاد تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبائی، دکتر مسلم خانی، استاد دانشگاه و مشاور کسب‌وکار و  کارآفرینی و دکتر علیقلی حیدری، رئیس انجمن علمی تعاون ایران شنبه، ۱ اردیبهشت در دانشکده علوم‌اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد.

علیقلی حیدری، رئیس انجمن علمی تعاون ایران در بخشی از این نشست به ایراد سخن پرداخت و گفت: ابتدا به طرح مسئله اشتغال خواهم پرداخت، بعد به ظرفیت‌هایی که بخش تعاون می‌تواند به مسئله بیکاری کمک داشته باشد و سوم به ارائه راهکارهای پیشنهادی به ویژه با تاکید بر راه‌اندازی تعاونی‌های دانش‌بنیان اشاره خواهم کرد.

وی با بیان اینکه بیکاری مخصوص ایران نیست در سطح دنیا این مسئله و بحران وجود دارد، اظهار کرد: براساس آماری که (I.L.O) در سال 2016 داده است 71میلیون از جوانان دنیا بیکار هستند، البته 2006 این عدد 85میلیون نفر بود که به طور نسبی کم شده است ولی در ایران وضعیت متفاوت است، براساس برآوردی که در سال 2015 شده طی 10 سال آینده یک میلیارد نفر وارد بازار کار می‌شوند، که در حالت خوشبینانه 40درصد این افراد امیدی به اشتغال دارند بنابراین برای حل معضل اشتغال جوانان در سطح دنیا باید حداقل 600 میلیون شغل ایجاد شود.

رئیس انجمن علمی تعاون ایران با اشاره به اینکه در زمینه بیکاری جوانان، آمار کشور متفاوت است، بیان کرد: براساس آماری که در سال 2016، منتشر شده است، یونان با 66درصد، بوسنی 60 درصد، اسپانیا 58 درصد، مقدونیه 54 درصد و کرواسی 49 درصد، جزء بدترین کشورها در زمینه بیکاری جوانان بود و کشور رولاندا با 0.7درصد، قطر با 1.3 درصد ، بحرین با 9.10، روسیه با 9.12 و کانادا با 13.4درصد کمترین بیکاری را دارند.

او اضافه کرد: در 2016 درصد بیکاری جوانان ایران 29.8درصد بوده است، در دنیا 142 کشور دنیا هستند که درصد بیکاری جوانان‌شان کمتر از ماست، در 2015 وضعیت ما با 23.9درصد کمی بهتر بوده است و این نشان می‌دهد به رغم همه تلاش‌های صورت گرفته وضعیت بدتر شده است.

حیدری ادامه داد: ما براساس تحقیقی که سال 1394 انجام شده، حدود چهار و 800 هزار نفر در حال تحصیل در آموزش عالی هستند، که جمعیت فارغ‌التحصیل ما 7میلیون نفر هستند و از این چهار و 800 هزار نفر یک میلیون نفر فعال اقتصادی محسوب می‌شوند، و سه میلیون و 800 هزار نفر آنها غیر فعال بودند، از هفت میلیون فارغ‌التحصیل دو میلیون و 400 هزاز نفر غیر فعال هستند و چهار میلیون و 600 هزار نفر فعال اقتصادی هستند و از این فعالین هم درصد بیکاری 900 هزار نفر و شاغلین هم سه میلیون و 700 هزار نفر هستند.

وی افزود: در واقع با دارا بودن چهار میلیون 800 هزار دانشجو فقط بیکاری را به تعویق انداختیم و معمولا زمانی که دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی موفق به یافتن شغل نمی‌شوند به مقاطع بالا فکر می‌کنند.

رئیس انجمن علمی تعاون ایران با بیان اینکه مشکل دیگر در بعد آموزش‌ عالی ترکیب نیروی انسانی در دانشگاه‌هاست، گفت: از حدود چهار میلیون دانشجویی که در سال 1395 داشتیم به ترتیب به تفکیک مقاطع؛ 18.3درصد در مقطع کاردانی، 57.2 درصد کارشناسی، 18.7درصد کارشناسی ارشد و 3.4 درصد دکترای تخصصی و دکترای حرفه‌ای 3.2درصد بودند.

وی اضافه کرد: تفکیک مقاطع تحصیلی نشان می‌دهد؛ آنهایی که کننده‌کار و بیشترین قسمت کار بر عهده آنان قرار دارد در مقاطع پایینی هستند، بنابراین بالاترین درصد باید کاردان‌هایی باشند که در عرصه و مشغول به کار می‌شوند 18درصد است که در اکثر کشورها این مقطع دارای بیشترین پذیرش دانشجو است و بعد به تدریج که از مقطع کارشناسی پذیرش کمتر می‌شود و در مقاطع بالاتر نیز کمتر و کمتر می‌شوند، پس ما بیشتر افرادی که تربیت کردیم که کارشناس و کارشناسی ارشد هستند که میل به دستور دادن دارند و نه کار.

رئیس انجمن علمی تعاون ایران درباره آمار بیکاری اظهار کرد: در خصوص وضعیت بیکاران آمارها بسیار متناقض است، طبق آخرین آمار وزارت علوم در سال 96، 18درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاه بیکار داریم و به طور متوسط در ایران و دنیا جوانان بیکار خانم‌ها 10 درصد بیشتر از آقایان هستند، این در حالی است که در سال 1395 میانگین بیکاری در ایران 12.3درصد بود که این تفاوت فارغ‌التحصیلان با آمار کل جامعه را نشان می‌دهد و یکی از دلایل آن عدم توجه دانشگاه به مقوله کارآفرین است،  که هنوز اکثر دانشگاه‌های ما اکثرا آموزش‎محور هستند و حتی پژوهش‌محورمان ناچیز است.

وی درباره برون‌رفت از بحران بیکاری در کشور گفت: ما زمانی می‌توانیم با این معضل مقابله کنیم که دانشگاه‌های ما به سمت کارآفرینی بر.ند و اگر دانشگاه‌های ما به این سمت نروند قطعا در دهه آینده این معضل بسیار شدیدتر خواهد بود و همه برنامه‌های توسعه کشور را دچار مشکل اساسی می‌شوند.

رئیس انجمن علمی تعاون ایران،گفت: راجع به کارآفرینی در بخش تعاونی در اصل 43 قانون اساسی و اصل 44 به صورت کامل به موضوع اشتغال جوانان در قالب تعاونی و امکانات و تجهیزات پیش‌بینی لازم انجام شده است؛ در برنامه چهارم توسعه برای اولین‌بار این مباحث به صورت جدی آمده است از جمله بند الفش توانمندسازی جوانان، زنان، فارغ‌التحصیلان و سایر اقشار جامعه در راستای برقراری تعاملات اجتماعی لازم جهت شکل‌گیری فعالیت‌های واحدهای تعاونی و ارتقای بهره‌وری‌ها، توسعه و بهبود مدیریت تعاونی‌ها و همچنین فرهنگ تعاون و اصلاح محیط حقوقی و توسعه‌بخش است، توسعه تعاون در وزارت‌خانه و در دولت تصویب شده ولی در اجرا به خوبی اجرا نشده است.

وی با بیان اینکه اولویت دادن به بخش تعاونی در انتقال فعالیت‌ها، واگذاری‌ها و کاهش تصدی‌های دولتی به بخش غیر دولتی باید جزء برنامه‌های دولت باشد، اظهار کرد: در سند چشم‌انداز توسعه نیز کلیات بخش تعاون و سه ویژگی اشتغال‌زایی، کارآفرینی و سند مربوط به فقرزدایی آمده و برنامه‌های قانونی‌تر تدارک دیده شده است.

حیدری ادامه داد: در برنامه‌های اصل 44 برای توسعه تعاونی راهکارهایی از جمله جهت‌گیری کلان که 25درصد است و تخفیف‌های مالیاتی، بیمه‌ای مشوق‌های بخش تعاونی در کنار بخش خصوصی دیده شده است، هر نوع مشوقی که دولت برای بخش خصوصی می‌بیند 20درصد بیشتر از آن را بخش تعاونی تدارک می‌بیند از جمله کمک‌های بلاعوض، پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه و سایر موضوعاتی که مد نظر است.

رئیس انجمن علمی تعاون ایران درباره بخش تعاونی در دنیا گفت: طبق آمار که در بخش تعاونی‌ها بیش از یک میلیارد عضو هستنند که بیش از 250هزار شرکت در آی.سی.ای (I.C.A) بیش از 100 کشور عضویت دارند و 100 میلیون نفر در این زمینه اشتغال دارند بیش از 92 هزار تعاونی فعال در گرایش‌های مختلف در کشور فعال هستند.

وی درباره تعاونی‌های دانش‌بنیان در کشور گفت: در مجموع 162 تعاونی دانش‌بنیان در سطح کشور وجود دارد، انتظار می‌رود به تعاونی‌های دانش‌محور با دانشجویان سال آخر و دانش‌آموختگان توجه بیشتری شود؛ در این زمینه ان‌شاءالله با همکاری دانشگاه علامه‌طباطبائی و سایر دانشگاه‌ها امسال و سال‌های آینده فعالیت‌هایی خواهیم داشت.

علیقلی حیدری، رئیس انجمن علمی تعاون ایران در پایان گفت: دانشجویان هم باید کارآفرین و هم موتور محرکه برای بقیه افراد جامعه باشند، نه اینکه صرفا به کارگیری شوند! یعنی آن فرهنگی که در جامعه همه منتظر کار دولتی هستند جای خود را به کارآفرینی  افراد بدهد و بقیه افراد را هم به کار بگیریم.