نجفی می‌ماند یا می‌رود

محمدعلی نجفی از ادامه حضور در سمت شهردار تهران استعفا داده در حالی که دوره حضورش در این سمت تازه به هفت ماه رسیده است اما تا زمانی که شورای شهر تهران استعفا را قبول نکند، موضوع استعفا جاری نیست و اگر شورا رای منفی به استعفای نجفی بدهد، نجفی همچنان شهردار تهران خواهد بود.

به گزارش عطنا به نقل از همدلی، اواخر اسفندماه گذشته در حالی خبر استعفای شهردار تهران در صدر اخبار رسانه‌ها شبکه‌های اجتماعی، کانال‌های تلگرامی و همچنین توئیت برخی خبرنگاران حوزه شهری قرار گرفت که در ساعات اولیه انعکاس این خبر هیچ مرجع رسمی‌ آن را تایید نکرده بود. هنوز ساعاتی ازانتشار خبر استعفای محمدعلی نجفی نگذشته بود و اخبار ضد و نقیض همچنان ادامه داشت که تایید و تکذیب‌های مقا‌مات بلندپایه شهرداری تهران به این موضوع شروع شد.

درست در زمانی که رسانه‌های مختلف خبری اعم از نوشتاری، دیداری و شنیداری در انتشار خبر استعفای شهردار تهران، از قول یک منبع آگاه بر دیگری پیشی می‌گرفتند، مدیرکل دفتر شهردار تهران با تکذیب خبر استعفای نجفی گفت:«استعفایی وجود ندارد، اینها شایعاتی است که پیامد جلسه‌ 2شب پیش شهردار با اعضای شورای شهر به‌وجود آمده است. این شایعات پس از سند تغییر و تحول و ارسال اسناد تخلفات به قوه قضاییه به‌وجود آمده است.»

محمدعلی نجفی در حالی که دوره حضورش در بهشت تازه به هفت ماه رسیده است، از ادامه حضور در این مسئولیت استعفا داده و آن‌گونه که شنیده‌ها حکایت می‌کند، این استعفا درنتیجه اتفاقات اسفندماه در مراسم روز زن در برج میلاد و احضار او به دادستانی و مخالفت‌ها و فشارهای چندماهه اخیر از سوی جریان کارگزاران به‌عنوان جریان سیاسی سابق خود نجفی است، هرچند محسن هاشمی در اعلامی رسمی دلیل استعفا را «بیماری غیرقابل بیان» نجفی اعلام می‌کند.

محمدعلی نجفی جزء گزینه‌های اصلی اصلاح‌طلبان شورای پنجم پس از همراهی کم‌سابقه مردم تهران و رای بی‌سابقه در انتخابات شورای شهر بود و خیلی زود در میان گزینه‌های دیگر انتخاب شد. او پیش‌تر برای رفتن به دولت پیشنهاد شده بود اما همین جریان سیاسی کارگزاران در همراهی با اصلاح‌طلبان او را به‌عنوان گزینه شهردار تهران مطرح کرد و جلو انداخت.

اما من ایستاده‌‌ام

با مروری بر اتفاقات ماه‌های اخیر و کارنامه نجفی در مسئولیت‌های پیشینش شاید بتوان دیدگاهی بهتر به این ماجرا داشت. اگرچه نیمه‌کاره‌گذاشتن مسئولیت‌ها برای نجفی تبدیل به رویه شده است؛ پیش از این نجفی در دولت اول حسن روحانی به سمت معاونت رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی انتخاب شد و قرار بر این بود که این سازمان آشفته در دولت احمدی‌نژاد را به آرامش و سروسامانی برساند اما حضور او در این سازمان کمتر از شش ماه طول نکشید و یکباره با اعلام بیماری قلبی، استعفا داد.

نجفی دو ماه پیش در گفت‌وگویی با اشاره به فشارهای پیدا و پنهان بر شهرداری تهران صراحتا گفت: «اما من ایستاده‌‌ام»، ولی خبر استعفایش را به شکل غیررسمی در شب شلوغ و پرکار چهارشنبه‌سوری پخش کردند و درنهایت اعضای شورا که مدعی شفافیت هستند، بعد از سکوت و دورزدن و فرار از رسانه‌ها، بالاخره خبر را تایید کردند و بررسی استعفای شهردار تهران طبق قاعده به اولین جلسه پس از تعطیلات نوروزی موکول شد.

تکذیب انتخاب سرپرست برای شهرداری

حالا به دنبال استعفای شهردار، بحث پیرامون این موضوع دوباره داغ شده تا جایی که حتی بحث انتخاب سرپرست برای شهرداری تهران مطرح شده است. روز گذشته جلسه غیررسمی شورا در این زمینه برگزار شد هرچند که به گفته سخنگوی شورا جلسه در حد «هم‌اندیشی» و «تبادل نظر» بوده است اما از آنجایی که بحث استعفای نجفی بسیار مهم است سخنانی نیز در این مورد انجام شده است.

سخنگوی شورای شهر تهران با بیان اینکه نجفی بر استعفای خود پافشاری دارد، گفت: اصرار وی به دلیل بیماری است و البته عوامل دیگری نیز عنوان شده است. علی اعطا با رد انتخاب هر گونه سرپرست برای شهرداری تهران گفت: مطلقا چنین چیزی صحت ندارد و انتخاب سرپرست و نام‌ها و گزینه‌هایی که در فضای مجازی مطرح شده را مطلقا تکذیب می‌کنم. تا زمانی که شورا استعفا را قبول نکند، موضوع استعفا جاری نیست و اگر شورا رای منفی به استعفای نجفی بدهد، نجفی همچنان شهردار تهران خواهد بود.

اعطا در پاسخ به سوالی در خصوص مطرح شدن نام محسن هاشمی در این جلسه به عنوان گزینه شهرداری گفت: چنین بحثی نداشتیم. اعطا در خصوص نامه دوم استعفای نجفی و تغییر محتوای آن نیز به ایسنا گفت: شهردار تهران امروز نیز متن استعفای خود را که خلاصه‌تر از متن استعفای اول بود تقدیم شورای شهر کرد و از نظر محتوایی تغییری نداشته بلکه متن جدید خلاصه‌تر بوده است.

در این میان محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران یکی از چهره‌های بود که در جریان استعفا موضع‌گیری هایش قابل توجه بود. هاشمی در این باره گفته از آنجا که هنوز درباره قبول و رد استعفای آقای نجفی تصمیمی گرفته نشده و اعضای شورای شهر نظر خود را نداده‌اند، هیچ گمانه‌زنی‌ای نمی‌کنیم. او درباره اینکه چرا شورا درباره حواشی برج میلاد سکوت کرد؟ گفت: اگر دادستان موضع نمی‌گرفت، ما حتما مواضع خود را اعلام می‌کردیم اما اصولا بعد از آنکه دادستان وارد می‌شود، باید منتظر نظر و نتایج دادستانی باشیم.

هاشمی برای توضیح بیشتر روال اعلام استعفا به موضوعی اشاره کرد که به جای شفافیت، سوال‌ها را بیشتر کرد. او به اعلام و مشورت موضوع با اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور اشاره کرد و گفت: در داخل صحن علنی بودم که استعفای نجفی را متوجه شدم. بعد از آن با نجفی جلسه داشتم و با جهانگیری نیز که نماینده دولت است، صحبت کردم و تلفن‌های زیادی نیز داشتم که از دلایل استعفا مطمئن شوم. او در پاسخ به این سوال که چرا با جهانگیری درباره استعفای نجفی صحبت کردید، گفت: به دلیل آنکه ایشان در بدنه دولت قرار دارد.

واکنش‌ها به استعفای نجفی

البته نباید از این نکته هم غافل شد که اتفاقاتی که در ماه‌های اخیر در شهرداری تهران رخ داد و اقداماتی که نجفی اجرا کرد، حواشی و موانع زیادی را برای او از طرف خودی‌ها و رقبا داشت. جریان اصولگرای رانده‌شده از بهشت از همان ابتدای حضور اصلاح‌طلبان در شورا و انتخاب نجفی به‌عنوان شهردار با خبرگزاری‌های وابسته خود، برنامه‌ای منسجم و جدی را در پرونده‌سازی و فشار با کوچک‌ترین موضوعات شروع کردند و از حوادث مختلف حواشی چند روزه درست کردند و در آخرین حرکت موضوع رقص چند دختربچه در برج میلاد در حضور نجفی به احضار او از سوی دادستان تهران منتهی شد.

البته این خبر در فضای مجازی واکنش‌های مختلفی داشت؛ جریان اصولگرا بر بنای تخریبی خود افزود و جوک‌هایی را در توییتر و اینستاگرام پراکند. جمعی از فعالان سیاسی به این استعفا که در ناباوری اعلام شده، در توییتر خود بنابر اطلاعاتی که داشتند، دیدگاهشان را بیان کردند.

آذر منصوری، فعال سیاسی نوشت: «جریانی بعد از ۲۹ اردیبهشت ۹۶ بدون توجه به گسست‌هایی که ایران امروز را تهدید می‌کند، پروژه خود را کلید زده است؛ القای یاس و ناامیدی، ایجاد اختلاف در جریان اصلاحات، مسدودکردن هر راهی که به گفت‌وگو و تفاهم ملی و حل مسائل ختم می‌شود. فشار بر نجفی برای کناره‌گیری هم بخشی از این پروژه است».

زهرا احمدی‌پور، معاون سابق رئیس‌جمهور و رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی هم در توییتی نوشت: «هزینه پاکدستی، فسادستیزی و شفافیت، حذف‌شدن از چرخه مدیریت است.»

علی شکوری‌راد، فعال سیاسی هم در توییتی نوشت: «نجفى شهردارى کارآمد و موفق است. در این مدت تعامل خوبى با شورا داشته، همکاران شایسته‌اى برگزیده و کارهاى شفاف و ارزشمندى انجام داده است. رفتن او از شهردارى اصلا به نفع تهران و تهرانى‌ها نیست. آنهایى که این آرزو را دارند و آن را دنبال مى‌کنند، بدانند، اقداماتشان علیه مردم و شهر تهران است».

با این اتفاق اصلاح‌طلبان در عمل نشان دادند که در تحقق شورا و شهرداری یک‌دست و همکاری مشترک با هم، نه تجربه‌ای دارند و نه تلاشی در این جهت می‌کنند. به نظر می‌آمد که ناکامی شورای اول و ازدست‌دادن فضای سیاسی و اجتماعی جامعه در این سال‌ها برای اصلاح‌طلبان درس قابل‌توجهی داشته اما شواهد عکس این موضوع را نشان می‌دهد و اختلافات و فشارهای درونی این جریان باعث مشکلات بیرونی شده است.

کارگزاران از نجفی چه می‌خواهد؟

با این حال نجفی کماکان شهردار تهران است، اما حاشیه‌های استعفای او گفتمانی درون‌اصلاحاتی را شکل داده که حالا تیر و ترکش‌های آن، به‌ویژه در سخنان صریح محمد نعیمی‌پور، به گوش می‌رسد و ادبیات ویژه سایت انتخاب در نقد سخنان او. گویا سوای همه سناریوها، استعفای نجفی بیش از هر زمان دیگری دعواهای درون‌گروهی اصلاح‌طلبان را برجسته کرده است.

کلیدواژه آن تنش کارگزارانی‌ها با اتحاد ملت است؛ دعوایی که حالا نشانه‌های مثبتی برای اصلاح‌طلبان به شمار نمی‌آید. نعیمی‌پور، عضو شورای مرکز حزب اتحاد ملت، در گفت‌وگو با سایت «امتداد» در اسفندماه جزئیات تازه‌ای از پشت پرده استعفای نجفی را رو کرده است: «اخیرا افراد موثر حزب کارگزاران سازندگی به منزل آقای نجفی رفته و در آنجا بحث‌های مختلفی مطرح شده است. در آنجا هم بزرگان حزب کارگزاران، معتقد بودند که آقای نجفی باید کناره‌گیری کند. معتقدم باید محتوای این جلسه برای همه ملت روشن شود؛ اینکه چرا این حرف زده شده است.»

او همچنین نکات تازه دیگری را برملا کرده «تا آنجا که مطلع هستم، فشارها از 40، 50 روز گذشته به آقای نجفی فوق‌العاده شدت پیدا کرده است‌. به‌ویژه بعد از اینکه سند تحویل و تحول منتشر شد و همچنین صحبت‌هایی را که ایشان در صحن شورا مطرح کردند، این فشارها را مضاعف کرد.

شورای پنجم در بحث شفافیت پیش‌قدم بوده و در پاک‌دستی و سلامت نمره کاملا خوبی را داشته است. ضمن اینکه گزارش‌هایی درباره زد‌و‌بندهای پشت پرده از ایشان نداشته‌ایم.» از سوی دیگر استعفای شهردار تهران در نشست مجمع امید در دفتر محمدرضا عارف هم مورد بحث و بررسی قرار گرفت و نتایج آن منتشر نشد.

نجفی مایل به کناره‌گیری نیست

سناریوهای تحلیل استعفای شهردار تهران متفاوت بود؛ یکی اینکه اصولگرایان و برخی نهادها به دنبال ماجرای رقص دختران در مراسمی با حضور شهردار او را تحت فشار قرار داده‌اند، دیگری اینکه مواجهه صریح نجفی با فساد شکل‌‌گرفته در دوره قالیباف و ارسال جمع‌بندی آن گزارش ریشه در این استعفا داشته و نکته دیگر نیز فشارهای درون جبهه اصلاحات است.

با‌این‌حال، بیماری نجفی نیز بارها از سوی برخی افراد مطرح شد و حتی تا ماجرای سرطان پروستات او پیش رفت؛ سرطانی که به گفته برخی، به ویژه به دنبال احضار او از سوی دادسرا پس از حاشیه‌های مراسم بزرگداشت روز زن در برج میلاد، عود کرده است.

غلامعلی رجایی، مشاور شهردار تهران در توییتر خود نوشته است: «کناره‌گیری غیراختیاری نجفی ربطی به مراسم برج میلاد و احضار به دادسرای تهران ندارد. استعفای نجفی این پیام پنهان منفی را به جامعه داد که چون با اختاپوس فساد در شهرداری درافتاد و مقبول نیفتاد، ناچار بهانه بیماری را پیش کشید.» رجایی همچنین در کانال تلگرامی خود نوشت: «نجفی مایل به کناره‌گیری نیست و اعضای شورای شهر هرگز مایل به پذیرش استعفای وی نیستند.»

با این حال، محمد نعیمی‌پور روایت دیگری از ماجرای استعفای محمدعلی نجفی، شهردار تهران، روی میز گذاشته و ادعایی درباره جلسه خصوصی در منزل نجفی و علت استعفایش مطرح کرده است. او همچنین افزوده است: «مطلب بعد اینکه، قبل از انتصاب آقای نجفی برای شهردارشدن، این مسائل مطرح می‌شد که ایشان سابقه دارند و زمانی که کار سنگین می‌شود، بیمار می‌شوند و کنار می‌روند. در این زمینه ابهامات زیادی وجود داشت. بنده مطلعم که بسیاری از اهالی شورا از آقای نجفی سوال کردند که وضعیت جسمی و بیماری ایشان بازدارنده نیست؟ و ایشان هم صراحتا اعلام کردند که در شرایط و وضعیت مناسبی به‌سر می‌‌برند و تا انتهای کار خواهند بود. در نتیجه این موضوع قابل قبول نیست که به علت سرطان ناگهانی، ایشان باید کنار بروند.»

استعفایم را پس نگرفته‌ام، دلایل استعفا را می‌گویم

نعیمی‌پور همچنین گفته است: «مطلبی که خیلی برای من عجیب است، این است که بعضی‌ها در مجموعه‌ اصلاح‌طلبان، به‌دنبال جایگزینی آقای نجفی بودند. این‌گونه مسائل دارای اشکال است. به این دلیل، وقتی که مسائل برای مردم بازگو شود، مردم حق دارند سوال کنند که چه کسی قیم آنهاست. اینکه از قبل جهت‌گیری‌ها روشن باشد و خارج‌کردن آقای نجفی از مدیریت شهری هم مسجل شود و در واقع مردم در تصمیم‌گیری اصلی نقشی نداشته باشند، موضوعی است که شورا باید به آن توجه کند».

نجفی همچنین هفته گذشته در حاشیه بازدید از نوروزگاه بلوار کشاورز طی سخنانی در جمع خبرنگاران درباره اخبار منتشر شده مبنی بر پس گرفتن استعفایش گفت: از جانب من چیزی پس گرفته نشده است؛ من استعفای خود را به رئیس محترم شورای شهر داده‌ام. قرار است شورای شهر در روز ۱۹ فروردین جلسه‌ای تشکیل دهند و روی آن بحث و تصمیم‌گیری کنند. او گفت: من هم دلایل خود برای استعفا را در آن جلسه خدمت اعضای شورای شهر عرض خواهم کرد.»

حال باید منتظر ماند و دید که در اولین جلسه رسمى شورا در سال نو که 19فروردین و با حضور شهردار در رابطه با استعفا برگزار خواهد می‌شود، شورای شهر تهران چه تصمیمی می‌گیرد و آیا نجفی سر حرف خود می‌ایستد؟ هر چند همه اعضای شورای شهر تهران بر ماندن نجفی تاکید دارند و روز گذشته علی اعطا، سخنگوی شورا گفته است: «استعفای نجفی به راحتی پذیرفته نمی‌شود.

عکس: سعید زارعیان-همدلی