اقتصاد کشور مبتنی بر دانش نیست/ روند اقتصاد ایران نیاز به بازنگری دارد

مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی گفت: مشکل اصلی اقتصاد ایران سرمایه انسانی است، سیاست‌های اشتغال باید مورد بازنگری قرار گیرد و کسب و کار باید در مسیر تکامل حرکت کند و بهبود سرمایه‌های انسانی است که دستمزد را افزایش می‌دهد.

به گزارش خبرنگار عطنا، نشست «سهم‌بری عوامل تولید» به همت گروه اقتصاد اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی و در راستای بند5 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی سه شنبه، 30 آبان ماه در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

علاءالدین ازوجی، مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی: حرکت آمریکا در روند بلندمدت رشد، بهره‌وری نیروی کار و عامل کار، جایگاه سرمایه و بهره‌وری کل در بهره‌وری نیروی کار، سرمایه انسانی خاستگاه بهره‌وری و دستمزد.

وی گفت: شاخص‌های موجود نشان می‌دهد که اقتصاد ایران یک روند تولید بلند‌مدت در خود بروز می‌دهد که این تولید تا حدی متناسب با قیمت عوامل تولید و بحث اشتغال است.

مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی با بیان اینکه سهم عامل سرمایه بالای 80 درصد است گفت: هر چه سهم سرمایه افزایش پیدا کند، باعث کاهش سهم نیروی کار می‌شود و در نتیجه فقر ایجاد می‌شود در صورتی که اقتصاد سرمایه‌داری برعکس عمل می‌کند، تولید بیشتر همراه با اشتغال بیشتر و سرمایه کمتر.

بهره‌وری ایران مانند30 سال قبل ژاپن است

ازوجی اظهار کرد: در سال 1970 تا 2015 بر اساس اطلاعات نشان می‌دهد، رشد اقتصاد ایران4/3درصد است که 18 درصد آن از طریق نیروی کار، 88 درصد از محل سرمایه مبتنی بر غیر آی تی، 3 درصد مبتنی بر آی تی و منفی10 درصد تی.اف.بی است. وقتی بحث تی اف بی و سرمایه مبتنی بر آی تی وجود دارد یعنی اقتصاد موجود اقتصاد مبتنی بر دانش نیست. اگر تی اف بی خروجی خوبی داشته باشد نشان دهنده‌ی این است که بهتر توانستیم از منابع موجود استفاده کنیم.

هر چه کشور به سمت دستمزدهای بالاتر حرکت کند، به تناسب آن درآمد سرانه نیز بیشتر می‌شود.

وی با مقایسه اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی گفت: سهم نیروی کاری در ایران 18 درصد است برای شرق آسیا 22درصد است و برای آمریکا 24 درصد است، سهم سرمایه غیر آی‌تی در کشور ما 88 درصد است و در شرق آسیا 45 درصد و برای آمریکا 33 درصد است و تی‌اف‌بی برای شرق آسیا 33 درصد برای آمریکا 28 درصد است.

مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی اظهار کرد: آن اقتصاد که 45 سال رشد تی اف بی آن بخشی از منابع اصلی رشد اقتصادی باشد یک اقتصاد پایدار است. هر چه اقتصاد بر منابع بهره‌وری متکی باشد، در مقابل شوک‌های داخلی و خارجی مقاوم‌تر است و وقتی به آن شوک وارد می‌شود به شرایط بلند مدت خود بر می‌گردد.

وی با اشاره به سهم‌بری عوامل از بعد نیروی کار گفت: در بحث کلاسیک که سهم عامل نیروی کار w ضرب در L تقسیم بر تولید و L در واقع ترجیحاتی است که نظام‌های اقتصادی و کارکردی ترجیح می‌دهند که نیروی کار را به جای سرمایه و انرژی قرار دهند در حالی که روند بلند نشان می‌دهد که برعکس این اتفاق اتفاق افتاده است.

مشکل اصلی اقتصاد ایران بیکاری است

ازوجی خاطر نشان کرد: مشکل اصلی اقتصاد ایران بیکاری است و در بحث اجرایی باید منابع تزریق شود تا اشتغال به وجود آید، با تزریق منافع شاخص سرمایه افزایش پیدا می‌کند و اشتغال در سطح پایین می‌ماند. یک بعدw  دستمزد پرداخت به عامل تولید است و بعد دیگر آن انتقال دهنده منافع عامل کار به فرد یا خانوار که منجر به درآمد و رفاه خانوار می‌شود، است. ارتباط مستقیم بین دستمزد و درآمد سرانه وجود دارد. هر چه کشور به سمت دستمزدهای بالاتر حرکت کند، به تناسب آن درآمد سرانه نیز بیشتر می‌شود و الزاما دستمزد بالاتر به معنای افزایش تولید نیست.

هر چه اقتصاد ایران به سمت افراد متخصص می‌رود بهره‌وری باید افزایش پیدا کند.

مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی با اشاره به  بهره‌وری نیروی کار گفت: سطح رشد بهره‌وری نیروی کار در ژاپن نسبت به کشورهای دیگر نشان می‌دهد که کشور ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم یک تحول اساسی در نظام اقتصادی آن به وجود آمده است که منجر به افزایش بهره‌وری شده است. اقتصاد ایران از بعد بهره‌وری در سطح 30 سال قبل ژاپن قرار دارد.

وی اظهار کرد: در ایران بهره‌وری کل متناسب با بهره‌وری جزئی در حال حرکت است و بعد از اتمام جنگ‌ها بهره‌وری سرمایه کاهش پیدا کرده است و سطح تولید ثابت مانده است، با اینکه سرمایه را به اقتصاد تزریق کردیم اما بهره‌وری کم است.

بین سرمایه و سایر شاخص‌ها فاصله زیادی افتاده

ازوجی با اشاره به شاخص بهره‌وری کار، اشتغال و سرمایه سرانه گفت: اختلاف اساسی بین روند سرمایه و سایر شاخص‌ها وجود دارد و بین اشتغال و کیفیت عوامل تولید نیز شکاف به وجود آمده است که به تدریج شکاف آن عمیق‌تر می‌شود.

مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی با بیان اینکه اگر اقتصاد ایران بخواهد بهره‌وری نیروی کار خود را افزایش دهد باید سرمایه داشته باشد گفت: در ادبیات نظری و تجربی بهره‌وری نیروی کار به سرمایه انسانی و تی اف بی باز می‌گردد. روند اقتصاد ایران نیاز به بازنگری دارد.

مشکل اصلی اقتصاد ایران بحث اشتغال نیست، مشکل اصلی اقتصاد ایران بحث سرمایه انسانی است.

ازوجی اظهار کرد: در دو دهه گذشته روی نیروهای تحصیل کرده در اقتصاد ایران مانور دادیم، وقتی می‌خواهیم از این بابت سهم‌بری عوامل تولید را بررسی کنیم برمی‌گردیم به اینکه نیروی کار از بعد کار و دستمزد چه کارکردی در اقتصاد ایران دارد؟ در شاخص‌های سرمایه انسانی، شاخص تجربه و سرمایه‌های انسانی مانند سلامت و آموزش باید ایجاد شود.

وی با اشاره به تحصیلات و سلامت گفت: هر چه اقتصاد ایران به سمت افراد متخصص می‌رود بهره‌وری باید افزایش پیدا کند، در حالی که روال بلند مدت در اقتصاد نشان می‌دهد که چنین اتفاقی نیفتاده است و سطح سرمایه انسانی ایران پایین است.

مشکل اصلی اقتصاد سرمایه انسانی است

مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی با بیان اینکه اقتصاد ایران بزرگ نمی‌شود چون کسب و کار در اقتصاد ایران تکامل پیدا نمی‌کند گفت: کسب و کار در اقتصاد ایران مبتنی بر بخش خصوصی نیست و رابطه‌ دولت با بخش خصوصی است در حالی که در دنیا رابطه بخش خصوصی با بخش خصوصی است و دولت به عنوان تنظیم‌کننده وارد می‌شود. برای تکامل کسب و کار درآمد تولید باید از خارج تامین شود، یعنی تولید اقتصاد ایران به تولید جهانی وصل شود.

سیاست‌های اشتغال باید مورد بازنگری قرار گیرد و کسب و کار باید در مسیر تکامل حرکت کند.

وی با اشاره به درآمد خانوارهای ایران گفت: درآمد آنها یا ناشی از کسب و کار است و یا درآمد غیر کار مانند بازنشستگی است و در اقتصاد ایران درآمد خانوار مناطق شهری، درآمد ناشی از کار 42 درصد و درآمد ناشی از غیر کار 51 درصد است.

ازوجی با اشاره به سهم درآمد ناشی از کار در دهک‌ها گفت: در سال 94 در دهک اول 31 درصد ناشی از کار است و دهک‌های بعدی تقریبا ثابت است. در مناطق روستایی هر چه بیشتر کار کنی در دهک‌های بالاتر قرار می‌گیری اما در مناطق شهری بخاطر وجود درآمدهای غیر کسب و کار این اتفاق نیافتد.

مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی گفت: مشکل اصلی اقتصاد ایران بحث اشتغال نیست، مشکل اصلی اقتصاد ایران بحث سرمایه انسانی است و اگر سرمایه انسانی ما مفید باشد حتما باید از بعد کارکرد موفق شود که اینگونه نیست.

سیاست‌های اشتغال باید مورد بازنگری قرار گیرد

وی چالش‌های اقتصاد ایران را اینگونه معرفی کرد: عدم تناسب و بهره‌وری عامل تولید، ناسازگاری تداوم آموزش عالی، سیاست‌های اشتغال با نگاه تغییر در کمیت اشتغال هستند، عدم پیوند مناسب بین اشتغال و رشد وجود دارد، نگاه راهبردی به پاداش سرمایه در رشد بلند مدت به جای عامل کار.

ازوجی راهکارهای خود را اینگونه ارائه کرد: مولفه‌های کلیدی سرمایه‌های انسانی در تصمیم‌گیری‌های خرد و کلان جایگاه پایین دارند، عدم اصلاح قیمت‌های نسبی در سیاست‌گذاری وجود دارد. سیاست‌های اشتغال باید مورد بازنگری قرار گیرد و کسب و کار باید در مسیر تکامل حرکت کند.

سرمایه انسانی و اشتغال باید بهبود پیدا کنند و بهبود سرمایه انسانی است که دستمزد را افزایش می‌دهد.

مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی راهکارهای دیگر خود را معرفی کرد: بازسازی سیاست‌های توسعه سرمایه انسانی مبتنی بر مولفه‌های توانمند سازی و مهارت آموزی، اصلاح نظام دستمزدی مبتنی بر بهره‌وری، افزایش مشارکت نیروی کار در سود بنگاه‌ها، سازگاری و هماهنگی سیاست‌های اقتصادی با سیاست‌های بازار کار موثر با هدف افزایش سهم‌بری عوامل کار، اصلاح سهم‌بری عامل کار در مسیر رشد بلند مدت، اصلاح نظام تدبیر در به کارگیری موثرتر منابع انسانی در فرایند تولید و بهره‌وری.

ازوجی در پایان تاکید کرد: سرمایه انسانی و اشتغال باید بهبود پیدا کنند و بهبود سرمایه انسانی است که دستمزد را افزایش می‌دهد.