مدرس روزنامهنگاری دانشگاه علامه طباطبائی: بحث درباره لایحه جامع نظام رسانه ای، از سال 92 شروع شدو با انتقادهایی که بر آن وارد آمد، تصمیم بر آن شد تا برخی مفاد آن مورد بررسی بیشتر قرار گیرند. اما آنچه امروز دوباره ارائه كردند، فرقی با آنچه در سال 92 ارائه شد ندارد. این قانون اگر به تصویب برسد، مسائل و مشکلات عدیده ای، سد راه روزنامه نگاری میشوند و می توان گفت استقلال حرفه ای این شغل از آنچه امروز هست نیز متزللتر خواهد شد.
به گزارش عطنا، مجید رضاییان، استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیسم در گفتوگو با روزنامه قانون در رابطه با لایجه نظام جامع رسانهای به دو نکته اساسی اشاره میکند که یکی از آن ها مصونیت حقوقی خبرنگار و دیگری توجه به جدیدترین دستورالعمل های فدراسیون بین المللی روزنامه نگاری است. او معتقد است: آنچه در این گونه لوایح باید گنجایده شود، مصونیت حقوقی خبرنگار است؛ باید این موضوع تصریح شود که خبرنگاران مانند قضات و دیپلمات ها، مصونیت داشته باشند. روزنامه نگاری نیز مانند بسیاری از حرفه ها، یک سری معیارها و میثاق های بین المللی دارد. فدراسیون بین المللی روزنامه نگاری هر چند سال یکبار، نشستی برگزار می کند و جدیدترین دستورالعمل ها در این نشست تدوین می شوند که باید از آنها استفاده کنیم. ممکن است بگوییم بخشی از این قوانین با ما منطبق نیست اما وقتی به آن ها رجوع کنیم، مشخص می شود که در بسیاری از موارد خبرنگاران و روزنامه نگاران برای تثبیت روند حرفه ای کار خود، فعالیت های مشتر ک دارند و ما می توانیم بسیاری از این دستورالعمل ها را مدنظر قرار دهیم. این نشانه این است که به انجمن های صنفی و حرفه ای روزنامه نگاری در ایران نيز توجه کنیم و انجمن های صنفی حرفه ای را در ایران فعال کنیم و آن ها باید تعیین کننده باشند نه دستگاههای حکومتی.رضاییان در توضیح مصونیت خبرنگار اضافه میکند: تعریف مصونیت حقوقی خبرنگار این است که او میتواند منبع خبر را افشا نکند، مگر اینکه کار به هیات رسیدگی به جرايم حرفه ای بکشد که در آن زمان نيز مدیر سایت و روزنامه باید از خبرنگار خود دفاع کند و آنجا هم محکمه تعریف شدهاي است که یک پایه آن برگرفته از مسائل حقوقی و پایه دیگر برگرفته از جامعه است.
او با اشاره به یکی از مفاد لایحه میگوید: یکی از مفاد، این است که اگر خبرنگار خبر را از طریق فریب به دست آورده باشد او را تنبیه می کنیم! در واقع از این نکته غافلیم که خبرنگار موظف است به هر وسیله ای اطلاعات را به دست بیاورد و در واقع اینکه یک خبر از طریق فریب یا از راه دیگری به دست آمده است را چه کسی تشخیص می دهد؟
این استاد ارتباطات بیان می کند: به نظر می رسد ما در تمام موارد دگمه را دست گرفته و می خواهیم برایش کُت بدوزیم! میگوییم آزادی اطلاعات را قبول داریم به شرط آنکه محرمانه بودنِ آن را دستگاه های حکومتی تعیین کنند! میگوییم هیات منصفه را قبول داریم اما افراد را به نوعی انتخاب می کنیم که همه از یک گرایش سیاسی باشند. به راستی این هیات منصفه است؟!
رضاییان معتقد است: نگاه حاکمیت به روزنامه نگاری، یک نگاه ابزاری است نه حرفه ای. نگاهی که با پذیرش آزادیبیان همراه نیست. اگر شما روزنامه نگاری را قبول داشته باشید و پذیرش آن توام با پذیرش کارِ رسانه باشد، خیلی چیزها تغییر می کند چون شما آزادی بیان را پذیرفتهاید، باید مصونیت خبرنگار را نيز بپذیرید و قانون بر این مدار بچرخد. او اضافه می کند: در این لایحه، نگاه دولتی به رسانهها قالب شده است. بخش خصوصی هم در برابر فشار سنگین بخش دولتی، نمی تواند کاری از پیش ببرد. این ترکیبهایی است که در لایحه آمده است طبیعی است که چه در سطح استانی و چه در سطح ملی، رسانه نمیتواند با حفظ استقلال روزنامه نگاری حرکت کند در واقع این لایحه در جهت حذف استقلال روزنامه نگاری است. همه این ها به یک بخش عمده برمی گردد و آن این است که نگاه به رسانه و به خصوص مدیریت رسانه، نگاهي امنیتی محسوب ميشود که بسیار هم لطمه می زند و هیچ جناحی هم از این نگاه مستثنا نیست. وقتی مديریت رسانه را قبول نداشته باشیم، تلاش می کنیم یک نیروی سیاسی در آن داشته باشیم. از همینجا معلوم می شود که ما قوانین را به چه شکل تنظیم می کنیم. این آسیبي جدی برای رسانه محسوب ميشودکه بهتر است برای آن فکری اندیشیده شود. نویسنده کتاب تیترنویسی، در پاسخ به این سوال که آیا تنظیم چنین لایحه ای از دولت تدبیر و امید انتظار میرفت، میگوید: دولت تدبیر و امید عرصه فرهنگ را از روز اول واگذار کرده است و این ربطی به رای مردم نداشته و ندارد. بعید هم نیست که این لایحه تصویب شود اما شما به عنوان رسانه، نباید این موضوع را رها کنید؛ چرا که آنچه در تاریخ باقی می ماند بسیار مهم است.