«نظارت و کنترل»، نگاه حاکمیت به دانشگاه/ «کمیت‌گرایی»، اجازه فعالیت‌های بنیادی را نمی‌دهد

دانشیار مدیریت صنعتی دانشگاه علامه طباطبائی اظهار کرد: در ایران اولویت‌ها به «کمیت‌گرایی»، تعداد مقاله، پایان‌نامه و کتاب سوق پیدا کرده که این کمی‌گرایی اجازه ورود به حوزه کیفی و فعالیت‌های بنیادی را در دانشگاه‌ها نمی‌دهد، همچنین  «نظارت و کنترل» بر دانشگاه  شیوه‌ای است که از نگاه ما به حکمرانی در کشور تبعیت می‌کند.

به گزارش عطنا، ابوالفضل کزازی، دانشیار مدیریت صنعتی دانشگاه علامه طباطبائی در نخستین همایش ملی «استقلال دانشگاه‌ها؛ چالش‌ها و راهبردها» که روز سه‌شنبه 26 بهمن‌ماه در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، اظهارکرد: در دانشگاه‌ها اساسا حوزه آموزشی شکل گرفته و اگر پژوهشی هم صورت گیرد، پژوهش‌های کاربردی و اصیل نیست.

کزازی در خصوص نقش امروز دانشگاه در فضای اجتماعی و فکری گفت: دانشجویان تمایزی با دوره دبیرستان نداشته و حتی تعاملات بین‌کلاسی و بین‌دانشکده‌ای ندارند، استادان نیز همین وضعیت را دارند، بنابراین این شبکه، حلقه برون شده این فرآیند بین استادان و دانشجویان است.

او به نقش انجمن‌ها در حوزه علم اشاره کرد و گفت: قرن‌های شانزده تا هجده، قرن‌‌های پرشکوفایی در حوزه علم است و کم‌تر دانشمندی در انزوا بوده و ریشه آن به وجود انجمن‌ها برمی‌گردد.

کزازی افزود: سیستم علمی یک سیستم تک‌صدایی نیست بلکه یک سیستم تعامل باز است که ما عموما به دنبال تک‌صدایی هستیم.

او با بیان این‌که تعداد انجمن‌ها در ایران زیاد است اما هیچ کدام از آن‌ها در حوزه‌های ملی ورود نمی‌کنند و صرفا به برگزاری همایش‌ها اکتفا می‌کنند، بیان کرد: تعداد انجمن‌ها در حوزه علوم پایه 25، فنی و مهندسی 68، علوم انسانی 76، کشاورزی 34، بین‌رشته‌ای 27 و هنر دو عدد است که این آمار، طبق آمارهای رسمی است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: انجمن‌های علوم انسانی و اجتماعی با بیشترین رشد و اغلب عملکردها در انتشارات، تا حدودی نشست‌های تخصصی و نشریه خلاصه می‌شود و در طرح‌های ملی و نقش و جایگاه آن‌ها در برنامه‌های توسعه‌ای چیزی به چشم نمی‌خورد.

کزازی در مورد «نظارت و کنترل» بر دانشگاه‌ها خاطرنشان کرد: رابطه دانشگاه و صنعت می‌تواند یکی از حلقه‌های فرآیندهای ارتباطی را ایجاد کند، آن‌چه که در اداره دانشگاه‌های دنیا مرسوم است، حذف نظارت و کنترل بر دانشگاه است، در حالی که در ایران «نظارت و کنترل»، شیوه‌ای است که از نگاه ما به حکمرانی در کشور تبعیت می‌کند.

وی به عوامل استقلال دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: عوامل استقلال دانشگاه در حوزه کارکنان، دانشجویان، برنامه‌ریزی درسی، استادنداردهای علمی، تحقیقات و انتشارات و حکمرانی است.

این استاد دانشگاه، افزود: انجمن علمی که مجموعه‌ای از شیفتگان دانش در عرصه صنعت علم و پژوهش است، سطح مشترک تلاقی تئوری‌پردازان و اعضای هیئت علمی انجمن‌های علمی می‌تواند باشد و این می‌تواند خلاء عدم ارتباط دانشگاه و صنعت را برقرار کند چون انجمن‌های علمی عموما از دانشگاهیان شکل می‌گیرد.

 تعداد انجمن‌ها در ایران زیاد است اما هیچ کدام از آن‌ها در حوزه‌های ملی ورود نمی‌کنند و صرفا به برگزاری همایش‌ها اکتفا می‌کنند

کزازی با اشاره به هدف‌های انجمن‌های علمی بیان کرد: هدف انجمن‌های علمی، تعالی فکری است و دانشگاه‌ها و مراکز علمی فرصت کافی یا منابع لازم برای کاربردی کردن بعضی از حوزه‌ها را ندارند که انجمن‌ها می‌توانند در این حوزه‌ها کمک کنند.

او افزود: جذب استادان بازنشسته توسط انجمن‌های علمی هم کمک به رفاه فکری آن‌ها است و هم انجمن‌ها می‌توانند در حوزه کاربردی کردن علوم و تحقیقات بنیادگر سازمان‌ها، بنگاه‌ها نقش داشته باشند و هم با حوزه‌های ملی و کشوری ارتباط برقرار کنند.

کزازی تصریح کرد: حوزه‌های استقلال کاملا مشخص و در زمینه حوزه‌های مالی، سرفصل‌های دروس، نوع پژوهش، نوع ارتقا و... است و نکته قابل توجه این است که هویت دانشگاه و هویت دانش در هر جامعه‌ای به عنوان اولویت قرار گیرد.

وی تاکید کرد: در ایران اولویت‌ها به «کمیت‌گرایی»، تعداد مقاله، پایان‌نامه و کتاب سوق پیدا کرده که این کمی‌گرایی اجازه ورود به حوزه کیفی و فعالیت‌های بنیادی را نمی‌دهد.

این استاد دانشگاه در پایان، گفت: رابطه شبکه‌ای انجمن‌های علمی می‌تواند در بخشی از حوزه استقلال دانشگاه، نقش اساسی را ایفا کند، همچنین حوزه استقلال دانشگاه به نگاه حاکمیتی به دانشگاه برمی‌گردد و آزاد‌اندیشی باعث استقلال فکر و استقلال دانشگاه می‌شود.