فرزندان فقرا همچنان فقیر می‌مانند

استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا می‌گوید: «فقر ارتباط مستقیمی با اشتغال دارد. رشد بیكاری منجر به رشد فقر در جامعه می‌شود. عوامل دیگری نیز در زمینه فقر دخل‌وتصرف دارند كه ازجمله این عوامل می‌توان به دستمزدهای پایین در ایران اشاره كرد. این مساله امكان رشد بهره‌وری را نیز از نیروی كار می‌گیرد و سبب می‌شود افراد نتوانند از حداقل‌های زندگی انسانی و تقریبا مناسب برخوردار باشند.»

به گزارش عطنا، ایران درحال حاضر10تا 12‌میلیون‌نفر فقیر دارد و هم‌اكنون 5/1دهك جامعه در فقر مطلق به‌سر می‌برند. اگر فقر را بر اساس سطح رفاه مردم درنظر بگیریم و آن را بالاتر ببریم، این عدد خیلی‌بیشتر خواهد شد. بر اساس بالابردن سطح رفاه جامعه این عدد را می‌توان به 16 یا 20میلیون نفر افزایش داد. بیان مفهوم دقیق‌تر از فقر و اندازه‌گیری آن كار آسانی نیست، اما اقتصاد توانسته با یك تقریب مناسب این موضوع را اندازه‌گیری كند. مفهوم فقر به‌میزان دسترسی افراد به منابع موردنیاز جهت برآوردن نیازهایشان گفته می‌شود و در هر جامعه با توجه به فرهنگ و شرایط اجتماعی فقر نسبی متفاوت است. حسین راغفر، كارشناس اقتصادی، در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: «فقر ارتباط مستقیمی با اشتغال دارد. رشد بیكاری منجر به رشد فقر در جامعه می‌شود. عوامل دیگری نیز در زمینه فقر دخل‌وتصرف دارند كه ازجمله این عوامل می‌توان به دستمزدهای پایین در ایران اشاره كرد. این مساله امكان رشد بهره‌وری را نیز از نیروی كار می‌گیرد و سبب می‌شود افراد نتوانند از حداقل‌های زندگی انسانی و تقریبا مناسب برخوردار باشند.»

با توجه به اینكه درحال‌حاضر 10تا 12‌میلیون فقیر در ایران وجود دارد، فقر در ایران وابسته به چه عواملی است؟

فقر ارتباط مستقیمی با اشتغال دارد. رشد بیكاری منجر به رشد فقر در جامعه می‌شود. عوامل دیگری نیز در زمینه فقر دخل و تصرف دارند كه از جمله این عوامل می‌توان به دستمزدهای پایین در ایران اشاره كرد. این مساله امكان رشد بهره‌وری را نیز از نیروی كار می‌گیرد و سبب می‌شود افراد نتوانند از حداقل‌های زندگی انسانی و تقریبا مناسب برخوردار باشند. در ایران نظام‌یكپارچه حمایت اجتماعی وجود ندارد تا حداقل‌های رشد انسانی را برای گروه‌های محروم و پایین جامعه فراهم كند. باید به این موضوع اشاره كرد که تعداد زیادی از افرادی كه در خانواده‌های فقیر زاده می‌شوند، همچنان فقیر خواهند ماند. سازوكارهایی كه با درنظرگرفتن نظام اقتصادی و اجتماعی باید طراحی و تعبیه شود تا میزان فقر در جامعه كاهش یابد، ایجاد نشده است. عواملی مانند كار، دسترسی به خدمات‌آموزشی و سلامت‌رایگان ازجمله مواردی است كه از مردم دریغ شده است. شاخص‌ها و معرف‌هایی برای ارزیابی‌فقر باید در نظر گرفته شود. اعتیاد به‌ویژه اعتیاد گسترده در بین جوانان، اشكال‌مختلف خشونت‌ها، رشد جرم و جرایم و... از عوامل وجود فقر در جامعه است. نشانه‌هایی برای كاهش فقر در ایران دیده نمی‌شود. فقر محصول ساختار نادرست اقتصادی در كشور است و می‌توان به‌جرات بیان كرد فقر ناشی از ناتوانی اقتصاد ایران در خلق شغل، به‌ویژه شغل پایدار و شایسته برای جوانان است. تقاضا در بازار كار دائما درحال افزایش است و از جهتی ظرفیت‌های تولیدی در كشور تعطیل می‌شوند. بنابراین ظرفیت‌های‌اشتغال محدودتر می‌شود. درحال‌حاضر شاهد رشد بیكاران در كشور هستیم و بیكاری منشأ بیماری‌های روحی و روانی بسیاری است. مادامی كه تغییرجهت جدی در عرصه اقتصاد كشور وجود نداشته باشد، فقر در جامعه كاهش نمی‌یابد. لازم‌به‌ذكر است اقداماتی كه در راستای فقرزدایی صورت می‌گیرد، مانند مسكن‌هایی است كه تنها برای مدت‌زمان كوتاهی عمل می‌كند و درمقابل فقر گسترده در ایران فاقد اثر است.

سیاست پرداخت‌یارانه‌ها و افزایش سه‌برابری آنها تاثیری بر فقرزدایی در ایران ندارد؟

سیاست‌ توزیع‌رایانه‌ها جزو سیاست‌های موقت است و هدف اصلی اقتصاد باید در راستای رشد ظرفیت‌های پایدار و بادوام باشد. افزایش رشد ظرفیت‌های پایدار ازجمله مواردی است كه اثربخشی این سیاست‌ها در جهان را ثابت كرده است. پرداخت یارانه‌ جزو مسكن‌های فقر در جامعه است و تنها برای افراد كم‌توان و ناتوان در جامعه می‌تواند كمی موثر باشد، در غیراین‌صورت باقی افراد جامعه باید بتوانند از طریق اشتغال صاحب درآمد شوند و این موضوع با بهبود اقتصاد كشور امكانپذیر است. امكان اشتغال پایدار باید برای جامعه، به‌ویژه جوانان، فراهم شود.

چه سیاست‌هایی باید اتخاذ شود تا فقر در جامعه كاهش یابد؟

دولت‌دوازدهم مساله اشتغال‌زایی را در كشور عنوان كرده است. باید به این نكته اشاره كرد كه بستگی دارد اشتغال‌زایی چگونه ایجاد شود. اگر اشتغال بادوام و پایدار باشد، باید توسط بخش‌خصوصی صورت گیرد. درحال‌حاضر شاهد هستیم در اثر سیاست‌های دولت‌های نهم‌ودهم و در ادامه در دولت‌یازدهم فقر در ایران رشد كرده، بنابراین باید از سیاست‌های فقرزا جلوگیری كرد و بعد از روش دیگری در حوزه‌های مختلف توسط بخش‌خصوصی وارد عمل شد.