دانشجویان را دریابیم

استاد مددکاری دانشگاه علامه طباطبائی: اغلب دانشجویان با پذیرش در دانشگاه‌های خارج از محل سکونت در مقایسه با قبل از آزادی عمل‌ فراوان برخوردار می‌شوند. این آزادی عمل می‌تواند مشکلات فراوانی را برای دانشجو و خانواده او به‌همراه داشته باشد. مسئولان دانشگاه باید با برگزاری دوره‌های آموزشی، مهارتی و مشاوره‌ای تحت عنوان مهارت‌های اجتماعی یا مهارت‌های زندگی برای کاهش هرگونه آسیب یا بزه تهدید‌کننده، خطرات را به دانشجویان گوشزد کنند.

به گزارش عطنا، دکتر امیرمحمود حریرچی، استاد مددکاری دانشگاه علامه طباطبائی در مطلبی در روزنامه آرمان درباره درک وضعیت دانشجویان نوشته است که در پی می‌آید؛

اغلب دانشجویان با پذیرش در دانشگاه‌های خارج از محل سکونت در مقایسه با قبل از آزادی عمل‌ فراوان برخوردار می‌شوند. این آزادی عمل می‌تواند مشکلات فراوانی را برای دانشجو و خانواده او به‌همراه داشته باشد. مسئولان دانشگاه باید با برگزاری دوره‌های آموزشی، مهارتی و مشاوره‌ای تحت عنوان مهارت‌های اجتماعی یا مهارت‌های زندگی برای کاهش هرگونه آسیب یا بزه تهدید‌کننده، خطرات را به دانشجویان گوشزد کنند. باید دانست افراد در خوابگاه‌های‌دانشجویی با فرهنگ‌های متفاوت نسبت به یکدیگر بر همدیگر تاثیر می‌گذارند و این تاثیرگذاری‌ها با تبعات منفی و مثبت همراه است. دانشجویان با کسب مهارت‌های‌زندگی می‌توانند در تعاملاتشان اقدامات مناسب انجام دهند. خوابگاه هم با تامین امکانات تفریحی می‌تواند شرایط مناسب را برای دانشجویان ایجاد کند. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده دختران در خوابگاه‌های‌دانشجویی بیش از پسران با مشکل مواجه می‌شوند. حضور دختران در خوابگاه‌های‌دانشجویی با محدودیت‌های ویژه همراه است. خانواده‌ها می‌توانند فرزندشان را از سنین نوجوانی نسبت به محدویت‌های دوره‌دانشجویی، زندگی‌گروهی، تعامل، مهارت حل مساله و... آگاه کنند. آنها با آموزش اعتماد‌به‌نفس به فرزندشان می‌توانند او را در مقابله با تغییرات مقاوم تربیت کنند.

زندگی دانشجویی و تفاوت‌های فرهنگی

از دیگر مسائل مطرح در زندگی‌دانشجویی می‌توان به تفاوت‌های‌فرهنگی شهرهای بزرگ و کوچک اشاره کرد. هم‌اکنون دو‌هزار و 700مرکز آموزش عالی در کشور وجود دارد و اغلب شهرهای کشور از دانشگاه برخوردارند. درواقع دانشگاه‌ها با پذیرش دانشجو از شهرهای مختلف از وضعیت سنتی خود فاصله گرفته و مردم در این شهرها شاهد پوشش‌ها و فرهنگ‌های‌متفاوت هستند. این امر باعث مقابله مردم بومی شهرها با زندگی‌دانشجویی شده است. بسیاری از مالکان تمایل به اجاره منازل خود به افراد دانشجو را ندارند. به‌نظر آنها دانشجویان هرشب تا دیروقت بیدارند و سروصدا می‌کنند. در این وضعیت باید به دانشجویان نکات و حساسیت‌های شهر مقصد آموزش داده شود. برای مثال، بسیار مشاهده شده که دختران وقتی از کلانشهرها به شهرهای کوچک برای تحصیل مهاجرت می‌کنند، نوع پوشش آنها در شهر مقصد چندان پذیرفته نیست و باعث بروز مشکلات می‌شود.

ارتباط دانشگاه با خانواده قطع نشود

دانشگاه نباید ارتباط خود را با خانواده قطع کند؛ دست‌کم می‌تواند با برگزاری نشست‌های تخصصی با خانواده، آنها را با محل تحصیل و زندگی فرزندشان آشنا کند. هر یک از دانشجویان به‌اصطلاح امانت خانواده‌ها هستند، طبیعتا این مراودات می‌تواند در گذران دوران دانشجویی مناسب باشد، چون با ایجاد مثلث ارتباط بین دانشگاه، خانواده و دانشجو می‌توان روند علم‌آموزی را برای او تسهیل کرد. درواقع با ایجاد چنین ارتباطی از شدت اعتراض افراد بومی به حضور دانشجویان کاسته می‌شود. چندی‌قبل بنده به‌عنوان معاون آموزشی در یکی از دانشگاه‌های کشور در بازدیدهای دانشگاهی شاهد اعتراض همسایه‌ها به مجاورت با خوابگاه‌های دانشجویی بودم. این درحالی است که می‌توان خانواده‌ها و همسایه‌ها را نسبت به فواید حضور دانشجویان آگاه کرد. هرگونه تغییر در رفتارها را می‌توان با گفت‌و‌گو حل‌وفصل کرد. دانشجویان وقتی از شهرها یا روستاها وارد شهرهای بزرگ می‌شوند، قبل از هر اقدام باید تفاوت‌های فرهنگی موجود برایشان مشخص شود. در این شرایط دانشگاه با ارائه برنامه‌های مناسب می‌تواند با ایجاد احساس مسئولیت مشکلات زندگی دانشجویی را کاهش دهد.

دانشگاه به دانشجویان مهارت بیاموزد

امروزه تب مدرک‌گرایی در دانشگاه‌های کشور بیداد می‌کند. مسئولان دانشگاه‌ها با احساس مسئولیت نسبت به زندگی‌دانشجویان می‌توانند در زمینه‌های پرورشی، مهارت‌آموزی و مهارت‌های زندگی اقدامات مناسب انجام دهند. این درحالی است که بر اساس بررسی‌های انجام‌شده دانشجویان خوابگاهی نسبت به دیگر دانشجویان افسرده‌تر هستند، چون حساسیت‌ها، اعمال رقابت‌ها و تعامل نداشتن بین افراد می‌تواند آنها را با چالش‌های فراوان روبه‌رو کند. دانشگاه می‌تواند با ایجاد حس مسئولیت شدت مشکلات دانشجویان در زندگی‌خوابگاهی را کاهش دهد.

آموزش عالی کالا مبادله می‌کند!

عملکرد دانشگاه‌های کشور اغلب فقط در اخذ شهریه دانشگاه و حضور به‌موقع دانشجو سر کلاس‌ها خلاصه می‌شود. تب مدرک‌گرایی، آموزش‌عالی را به کالا تبدیل کرده است. در این شرایط دیگر تفاوتی در عملکرد دانشگاه‌های سراسری، حضوری، نیمه‌حضوری، غیرانتفاعی، پیام‌نور، علمی‌کاربردی و.... مشاهده نمی‌شود. امروزه افزایش پذیرش دانشگاه‌ها برای مصونیت از خسارت‌های مالی ناشی از خالی‌ماندن صندلی‌های دانشگاه است. در این وضعیت دانشجو، دانشگاه و روند علم‌آموزی همچون کالا مورد معامله قرار می‌گیرد. این درحالی است که وزارت علوم وقتی زمینه پذیرش دانشگاه را افزایش می‌دهد، طبیعتا باید نسبت به آنها احساس مسئولیت کند. وزارت علوم و مسئولان دانشگاه‌های کشور باید بدانند اغلب دانشجویان در سنین جوانی دانشگاه را برای پیشرفت و ورود به دنیای بزرگسالی و مسئولیت‌پذیری انتخاب کرده و نیازمند کمک و راهنمایی هستند. برای برخی از دانشجویان فاصله از خانواده با دشواری و صدماتی روحی و روانی همراه است، پس با مسئولیت‌پذیری نسبت به نیازهای جوانان از سوی مسئولان می‌توان در گذران دوران دانشجویی مناسب تاثیرگذار بود. جالب است بدانید بنده در سنین جوانی در دانشگاهی خارج از کشور تحصیل می‌کردم.

مسئولان دانشگاه به‌دلیل بروز کلاهبرداری در خریدوفروش خودرو برای یکی از دانشجویان وکیل گرفتند تا به این شکل مشکل او را حل‌وفصل کنند. با این تفاسیر می‌توان نسبت به چگونگی گذران امورات جوانان در شهری غریب بی‌تفاوت بود؟ امروزه دانشجویان کشور را قشر فرهیخته می‌نامند؛ آیا با این رفتارها می‌توان آنها را قشر فرهیخته دانست؟ درواقع، دانشجویان کشور افرادی افسرده با آمال و آرزوهای سرکوب‌شده هستند. آموزش عالی کشور با ایجاد حس مسئولیت و دوری از محاسبات سودوزیان ناشی از پذیرش دانشجو باید دانشگاه را به مامن امن برای دانشجویان تبدیل کند. با این همه، در سال‌های اخیر دانشگاه‌ها با افزایش پذیرش فقط یک دانش دست‌چندم را به دانشجویان منتقل می‌کنند. بعد از فارغ‌التحصیلی هم شغل چندانی برای آنها وجود ندارد. مسئولان در آموزش‌عالی می‌توانند با برگزاری دوره‌های مهارت‌آموزی در زمینه‌های مختلف و ایجاد دورانی بانشاط دانشجویان را موفق تربیت کنند.