مسئولیت اجتماعی لازمه حضور در فضای مجازی

تعهد اجتماعی افراد و احساس مسئولیتشان در قبال جامعه فوق‌العاده مهم است. افراد باید نسبت به مسائل اخلاقی و فرهنگی جامعه شناخت و احساس مسئولیت داشته باشند؛ چرا که در غیر این صورت ممکن است آسیب‌زا شوند.

به گزارش عطنا، دکتر علی اصغر کیا، استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبائی در یادداشتی در روزنامه جام جم لزوم مسئولیت اجتماعی در فضای مجازی را مهم دانست که در ادامه می‌خوانیم؛

شبکه‌های اجتماعی و به طور کلی فضای مجازی در کنار تمام نقاط ضعف و آسیب‌هایی که دارند، گاه می‌توانند تأثیرات مثبتی هم داشته باشند و در روابط اجتماعی و اطلاع‌رسانی‌های میان‌فردی افراد، نقش قابل تأکیدی را ایفا کنند. امروزه شبکه‌های مجازی هم در کنار سیستم‌های سنتی اخبار که همان شبکه‌های مختلف رادیو و تلویزیون و مطبوعات هستند، به کمک اطلاع‌رسانی آمده‌اند و هم سرعت و هم فراگیری بالایی دارند.

در شبکه‌های اجتماعی نقش «واسطه‌ها» از فرآیند اطلاع‌رسانی حذف می‌شود و بنابراین امروزه هرکدام از شهروندان می‌توانند به منزله خبرنگار فعالیت کرده و نقش موثری را در بیان واقعیت‌ها و روشن شدن حقایق ایفا کنند. این قضیه فقط مختص داخل کشور نیست و من در کشورهای دیگر هم دیده‌ام که وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد (مثلا وقوع سیل، یا زلزله و اتفاقات دیگر) افراد به کمک می‌آیند و خیلی زود نقش اطلاع‌رسانی را بر عهده می‌گیرند؛ اطلاع‌رسانی‌ای که حتی به کمک رسانه‌های سنتی هم می‌آید و شبکه‌های بزرگ خبری دنیا خیلی وقت‌ها برای پوشش بهتر وقایع، به همین اطلاعات و عکس‌ها و ویدئوهای ارسالی شهروند ـ خبرنگاران تکیه می‌کنند.

امروزه شاهدیم که کاربران فضای مجازی به افرادی فعال تبدیل شده‌اند و خود به تولید محتوا و پوشش اخبار و وقایع مختلف می‌پردازند؛ با این حال به نظرم وجود مسئولیت اجتماعی و آموزش آن به کاربران هم مهم است و افراد باید بدانند با توجه به عوامل مختلفی چون عرف، هنجارها و ارزش‌ها و مهم‌تر از همه قوانینی که در جامعه وجود دارند، به انتشار اخبار و محتوا بپردازند. در گذشته مواردی را داشته‌ایم که مسائل اخلاقی و آبروی افراد در شبکه‌های مجازی به بازی گرفته شده و گرفتاری‌هایی را برای برخی افراد ایجاد کرده است. افراد هنگامی که می‌خواهند خبر یا عکس و مطلبی را منتشر کنند، باید حواسشان به جنبه‌های مختلف واقعه بوده و موقعیت آن فرد، شرایط اجتماعی و موارد دیگر را در نظر داشته باشند. این الزامات باید به افراد آموزش داده شود و نهادهایی چون رسانه‌های رسمی، خانواده‌ها و دانشگاه‌ها در خصوص ارزش‌ها و شرایط جامعه با کاربران سخن بگویند. این مسائل باید در جامعه نهادینه شود و افراد به مرور یاد بگیرند از این وسایل و شبکه‌ها درست استفاده و به جنبه‌های مثبتش توجه کنند.

بنابراین نتیجه می‌گیریم تعهد اجتماعی افراد و احساس مسئولیتشان در قبال جامعه فوق‌العاده مهم است. افراد باید نسبت به مسائل اخلاقی و فرهنگی جامعه شناخت و احساس مسئولیت داشته باشند؛ چرا که در غیر این صورت ممکن است آسیب‌زا شوند.

این‌که کاربران فضای مجازی و استفاده کنندگان از شبکه‌های اجتماعی گوناگون یاد بگیرند که به مرور از خنثی و منفعل بودن فاصله بگیرند و خود به کنش‌گری رو بیاورند، در مراحل اول شاید رفتاری هیجانی باشد، اما به مرور و در درازمدت تاثیرات خوبی در جامعه خواهد گذاشت، رفتارهای افراد منطقی و عاقلانه‌تر خواهد شد و این کنش‌گری موجب می‌شود بسیج افکار عمومی در شبکه‌های اجتماعی، تاثیرات خوب و مثبتی را هم در سطح جامعه بگذارد و این اتفاق خوبی است.