بلاهت دشمنان و اوضاع خطرناک منطقه

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی: موضع‌گيري سريع آمريكا به نفع عربستان در مناقشه با قطر و در همين زمان عقد قرارداد ١١ ميليارددلاري تسليحاتي آمریکا و قطر و برگزاري مانور نظامي مشترک ایالات متحده با قطر! هرچند وزير خارجه آمريكا قدري اين رفتار دولت آمريكا را تعديل کرد و شرايط اعلامي عربستان براي قطر را غيرواقع‌بينانه خواند.

به گزارش عطنا، لطفعلي بخشي، عضو هيئت علمي دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه‌طباطبائي در یادداشتی که در روزنامه شرق منتشر شده است نوشت:

هر كشوري دوستان و دشمناني دارد و بايد دعا كرد دوستان و دشمنان عاقلي داشته باشيم. تحولات اخير منطقه ما نشان از آن دارد که برخي از دشمنان ما از عقل و درايت و محاسبه سياسي بسيار دورند. در رفتار سياسي دو كشور عربستان و آمريكا که از دشمنان سرسخت ما هستند، امروزه چيزهاي عجيبي مشاهده مي‌شود که جاي تأمل دارد.

شاهد بوديم كه برخي كشورهاي عربي به رهبري عربستان، با قطر بر سر يک توييت مشکوک اختلاف‌نظر پيدا كردند. اين موضوع در روابط بين‌الملل موضوعي عادي است و راه رفع آن نيز در عرف ديپلماسي گفت‌وگو و مذاكره است؛ به‌خصوص آنکه دو كشور هم‌زبان، هم‌نژاد، هم‌دين و متحد باشند، اما رفتار عربستان و كشورهاي پيرو آن بسيار عجيب بود!

آنها قبل از انجام هيچ مذاكره‌اي اقدام به قطع روابط سياسي و سپس محاصره اقتصادي قطر كردند! اين دو اقدام در عرف سياسي شديدترين اقدامات ممکنه کشوري عليه کشور ديگر (غير از جنگ و برخورد نظامي) است. بعد از چند روز اين گروه کشورها به رهبري عربستان براي برقراري مجدد روابط و برداشتن محاصره اقتصادي، شرايط ١٥گانه عجيبي را اعلام و براي پذيرش آن شرايط نيز مهلت دوهفته‌اي تعيين كردند!!

پذيرش اين شرايط براي هر دولت و ملتي در جهان بسيار توهين‌آميز و خفت‌بار است و بديهي بود كه حتي ضعيف‌ترين كشورها در مقابل قوي‌ترين كشورها تن به قبول چنين شرايطي نخواهند داد، چه رسد به قطر كه داراي بالاترين درآمد سرانه در جهان است و جزء معدود كشورهاي سوپرثروتمند جهان محسوب مي‌شود و در ٢٠ سال گذشته براي خود دوستان متعددي در سطح جهان گرد آورده است.

تعيين اين شرايط ساده‌لوحانه و غيرقابل‌پذيرش از سوي عربستان، نشانگر خودبزرگ‌بيني و ساده‌انديشي بسيار حکومتگران عربستان است که از عقل و درايت سياسي به‌دورند و به همين دليل پيش‌بيني رفتار آنها دشوار خواهد بود.

در مورد آمريكا نيز شاهد رفتارهاي مشابهي هستيم؛ چرخش ١٨٠درجه‌اي در روابط آمريكا و عربستان و اولين سفر خارجي رئيس‌جمهور جديد به آنجا و عقد قرارداد ١١٠ ميليارددلاري تسليحاتي و ٤٠٠ ميليارددلاري ساير موارد و رقص شمشير و حمايت بي‌چون‌وچراي آمريكا از مواضع عربستان!

موضع‌گيري سريع آمريكا به نفع عربستان در مناقشه با قطر و در همين زمان عقد قرارداد ١١ ميليارددلاري تسليحاتي آمریکا و قطر و برگزاري مانور نظامي مشترک ایالات متحده با قطر! هرچند وزير خارجه آمريكا قدري اين رفتار دولت آمريكا را تعديل کرد و شرايط اعلامي عربستان براي قطر را غيرواقع‌بينانه خواند.

و اينک فيلم جديد رئيس‌جمهور آمريكا و کتک‌زدن شبکه سي‌ان‌ان! کساني که با نظام سياسي آمريكا آشنا هستند نقش و اهميت ويژه رسانه‌ها را در آمريكا مي‌دانند و چنين اقدامي مشابه خودکشي سياسي براي يک دولتمرد در آمريكا خواهد بود.

چنين رفتارهاي متناقضي دولت آمريكا را نيز برخلاف گذشته، پيش‌بيني‌ناپذير کرده است. نپذيرفتن شرايط عربستان از سوی قطر و مشکلات اقتصادي و اختلاف‌نظرهاي سياسي در مورد وليعهد جديد، حکومتگران عربستان را در وضعيت دشواري قرار مي‌دهد که ممکن است جنگ را راه‌حل مطلوبي براي فرار از اين وضعيت بيابند و با اشتباه محاسبه‌اي، دست به اقدام احمقانه‌اي بزنند.

شابه اين شرايط براي رئيس‌جمهور جديد آمريكا نيز وجود دارد. کاهش شديد محبوبيت، فشارهاي سياسي رسانه‌ها، عدم تصويب طرح بهداشتي جايگزين طرح اوباما کر، پيچيدگي پرونده جنجالي دخالت روسيه در انتخابات آمريكا و موارد ديگر ممکن است ترامپ را به آغاز جنگي در جهان تشويق کند. حملات و تهديد‌هاي اخير آمريكا در سوريه، افزايش نيرو در افغانستان و امثال آن، چرخش بيشتر سياست‌هاي آمريكا در منطقه را آشکار مي‌كند.

البته طبق معمول، رژيم اسرائيل نيز مشوق و مشتاق چنين جنگي خواهد بود. در اين شرايط شرط عقل آن است که نهايت درايت سياسي به کار گرفته شود و از هرگونه اقدام تحريک‌آميز در زمينه‌هاي مختلف خودداري شود.