کوردستان سوماي چاوي ئيرانه

تجربه‌هاي تاريخي نشان داده تروريسم و پديده ترور، اساسا نمي‌تواند تأثيري بلندمدت بر روان اجتماعي باقي بگذارد. اين تأثيرات در کوتاه‌مدت، جامعه را براي رفع بحران و استقرار آرامش بسيج مي‌کند و همبستگي ميان ساير نيروهاي اجتماعي را تقويت خواهد کرد.

به گزارش عطنا به نقل از روزنامه وقایع اتفاقیه، حملات تهران هنوز ترکش‌هاي خود را در افکار عمومي دارد. از تأثير اجتماعي اين حملات دو رويکرد کلان و خرد باقي مانده که در نگاهي کلي مي‌توان گفت اين حادثه زمينه‌هاي همبستگي اجتماعي را افزايش داد. اما خرده افکاري نيز سعي داشت اين حملات را با برخي مسائل قومي گره بزند. آنچه تروريسم از خود باقي مي‌گذارد، به‌تنهايي خون‌هاي ريخته‌شده و ترس از ترور نيست.

درواقع آنها در پس عمليات‌هايي خود اهداف پنهاني نيز دارند و اين‌بار اصرار تروريست‌هاي حمله‌کننده به مجلس شوراي اسلامي براي انتقال پيام به زبان کردي، اهداف پنهان آنها را روشن کرد. همبستگي اجتماعي درواقع اتفاقي است که پس از زخم‌خوردن يک جامعه از عوامل بيروني و غير‌دوست خود را نشان مي‌دهد و حالا به‌ندرت افکاري سعي در گره‌زدن يک قوميت به ماجراي حملات تهران دارد؛ افکاري که خيلي زود در جامعه ايران با واکنش‌هاي تدافعي همراه شد و مردم و نخبگان به اين موارد واکنش نشان دادند.

ماجرا اما از اين قرار بود که گروه تکفيري داعش پس از حملات خود در تهران ويدئويي را منتشر کرد که براساس آن، آنها پيش از حملات خود پيامي را مخابره مي‌کنند. يکي از پنج تروريست در فيلم اما در دقايق آخر آن فيلم، پس از صحبت‌هايي که به زبان عربي مي‌گفت، به زبان کردي پيام‌هايي را منتقل مي‌کرد. اين ماجرا دستمايه برخي شد تا افکار نادرستي از گره‌زدن اين حملات به کرد زبان‌ها را ايجاد کند.

اما تروريسم قوميت نمي‌شناسد؛ دين، ‌نژاد، قانون و خيلي چيزهاي ديگر را هم نمي‌شناسد. درواقع تروريسم آمده است تا جان‌ها را بگيرد. بي‌آنکه از منطقي تبعيت کند؛ آمده است هراس افکند، دل‌ها را از هم جدا کند و انسانيت را به محاق ببرد. بااين‌حال، در روزهاي گذشته گروه زيادي از هنرمندان و نخبگان نسبت به اين موضوع واکنش نشان دادند.

يکي از اين نخبگان ميرجلال‌الدين کزازي، استاد ادبيات و زاده کرمانشاه است و دراين‌باره مي‌گويد: چگونه مي‌توان پذيرفت يا گمان برد که کردان، کساني که با دلاوري، تواني شگرف که مايه شگفتي شده است با کساني همدست و هم‌داستان باشند که در دشت‌هاي عراق، ميانرودان و سوريه با آنان جنگيده‌اند، آنان را تارانده‌اند: زن کرد، مرد کرد که در کنار و دوشادوش يکديگرند. آن کسي اين رفتارها را به کرد بازمي‌خواند، آشکارا با برهاني بُرّا نشان مي‌دهد که اين تيره از ايرانيان را به‌درستي نشناخته است. بارها گفته‌ام دوباره مي‌گويم: کرد، در هر جاي جهان باشد و بِزيد در گفتار، در مَنش، در کنش، در همه ويژگي‌ها و هنجارهاي زيستي و فرهنگي به فرياد مي‌گويد که: «ايراني است، ايراني ناب نژاد»

علاوه بر او، ارسلان کامکار، آهنگساز ايراني مي‌گويد: زاده سنندج منسوب کردن مردمان کرد سرزمينمان به تروريست‌ها کاري احمقانه، بي‌معني و مشکوک است؛ پس با اين تفاسير، اگر تروريست‌ها به زبان انگليسي، آلماني، آذري، بلوچي و... صحبت کنند بايد بگوييم همه انگليسي‌ها، آلماني‌ها، آذري‌ها و... تروريست هستند. اين مسئله واقعا چه ارتباطي به قوميت دارد؟! در انتخابات رياست‌جمهوري کشورمان که چندي پيش برگزار شد به گواه خيلي‌ها بيشترين رأي آقاي روحاني در کردستانات کسب شده است. کردها مانند ديگر مردمان شهرهاي ايران متمدن هستند و اگر خواسته‌اي داشته باشند در صندوق‌هاي رأي اعلام مي‌کنند.
بااين‌حال، ناظران اجتماعي معتقدند اتفاقاتي از اين دست مي‌تواند زمينه‌ساز تقويت همبستگي اجتماعي ميان افراد يک جامعه را ايجاد کند. در اين رابطه، مصطفي مهرآيين، جامعه‌شناس احساسات جمعي مي‌گويد: اگر به تاريخ جنگ‌هاي جهاني هم که نگاه کنيم، مي‌بينيم که در زمان بحران همبستگي بين مردم شدت مي‌گيرد و ميل به زندگي اجتماعي در چنين شرايطي تقويت مي‌شود؛ مثلا در زمان جنگ جهاني دوم و در بحبوحه جنگ، کتاب‌هاي خوبي نوشته و منتشر مي‌شود؛ بنابراين مي‌بينیم که حتي در شرايط جنگي نيز همبستگي بين مردم بيشتر و نظم اجتماعي تقويت مي‌شود؛ چه رسد به شرايط مقطعي چون حوادث تروريستي که اساسا شرط بقا براي آنها نيز متصور نيستيم.

به باور اين جامعه‌شناس، تجربه‌هاي تاريخي نشان داده تروريسم و پديده ترور، اساسا نمي‌تواند تأثيري بلندمدت بر روان اجتماعي باقي بگذارد. اين تأثيرات در کوتاه‌مدت، جامعه را براي رفع بحران و استقرار آرامش بسيج مي‌کند و همبستگي ميان ساير نيروهاي اجتماعي را تقويت خواهد کرد. علاوه‌براين نتايج يکي از پژوهش‌هاي دانشگاهي در دانشگاه تهران نشان مي‌دهد کرد‌ها يکي از قوميت‌هايي در ايران هستند که بالاترين ميزان اعتناي اجتماعي را دارند.

براساس اين پژوهش که از سوي دکتر محسني‌تبريزي در دانشکده علوم اجتماعي دانشگاه تهران صورت گرفته است، 54,8 درصد پاسخ‌دهندگان مؤنث (466 نفر) و معادل 45,2 درصد (384 نفر) مذکر بوده‌اند. به‌لحاظ قوميتي، بيشترين ميزان اعتناي اجتماعي پاسخ‌دهندگان مربوط به قوميت فارس (بيش از 64 درصد) و پس از آن به ترتيب اقوام کرد، آذري، لر، بلوچ، عرب و ساير موارد بودند. بيش از 34 درصد از پاسخگويان داراي مدرک ليسانس و پس از آن حدود 34 درصد نيز در رده تحصيلي ديپلم يا پيش‌دانشگاهي قرار داشته‌اند. اين اعتناي بالاي اجتماعي اين قوميت نشان مي‌دهد وصله‌هاي اين‌چنيني تأثيري در همگرايي آنها ندارد و ترکش‌هاي اين‌چنيني نمي‌تواند بر همبستگي اجتماعي ايراني‌ها تأثير‌گذار باشد.