دسترسی به توسعه سیاسی، حقوق اجتماعی ایجاد نمی‌کند

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در نشست «سیاست‌گذاری اجتماعی؛ دانشگاه و تشکل‌های دانشجویی» اظهار کرد: تجربه دنیا نشان داده است که تمام کشورهای دموکراتیک و دولت‌های رفاهی‌ توسعه یافته با بحران روبه‌رو هستند و این نشان می‌دهد که لزوما دسترسی به توسعه سیاسی، حقوق اجتماعی را ایجاد نمی‌کند.

به گزارش عطنا، دکتر علی اصغر سعیدی، عضو هیئت علمی گروه رفاه و تعاون دانشگاه تهران در نشست «سیاست‌گذاری اجتماعی؛ دانشگاه و تشکل‌های دانشجویی» که سه‌شنبه، دوم خردادماه در سالن مطهری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، ضمن ارائه مطلبی با عنوان «گفتمان سیاست‌گذاری اجتماعی» گفت: در ایران مسائل اجتماعی مورد حساسیت جامعه آکادمیک قرار نگرفته و روشنفکران به آن توجه نکرده اند؛ به عنوان مثال، در انگلستان، در کنار رسانه‌ها، مجلات روشنفکری نیز نخستین مسئله خود را سیاست‌های اجتماعی گذاشته‌اند ولی سیاست‌های بهداشتی ما به نحوی است که آمبولانس‌های‌مان دارای یک متخصص است در حالی که در کشورهای دیگر اینگونه نیست و حداقل دو متخصص در هر آمبولانس مشغول به کار هستند.

وی ادامه داد: دولت رفاه باید به گونه‌ای باشد که هم در حوزه نظر (روشنفکری گفتمان) و هم در حوزه عمل مسئله روز باشد ولی در جامعه ما بدین گونه نیست؛ فوکو معتقد است، زمانی که درباره مسئله‌ای گفتمانی صحبت می‌کنیم، ریایی از الگو‌های رفتاری و کرداری ما را با خود می‌برد، به همین دلیل احتیاجی برای صحبت درباره مسائلی مانند، بیمارستان، زندان و رفاه نداریم.

سعیدی با بیان اینکه تعریف یکسانی از سیاست‌گذاری اجتماعی وجود ندارد، گفت: نهایت پیشرفتی که در سیاست‌گذاری اجتماعی صورت گرفته است، ورود اقتصاددان‌هاست و این در حالی است که به خیلی از مسائل دیگر از جمله نظام رفاهی و سیاست‌گذاری اجتماعی توجهی نمی‌شود و مسئولان و روشنفکران به تولد دولت رفاه و شرایط وجود آن نمی‌پردازند.

در لیست شورای شهر، تنها مواضع سیاسی لحاظ شده و از توجه به مسائل اجتماعی سرباز زده شده است

وی با بیان اینکه مسائل اجتماعی در گفتمان رسمی کشور جایی ندارد، گفت: وزارت رفاه و کار و تعاون از ابتدا بسیار محجور بوده و اکنون نیز تغییری در این وضعیت ایجاد نشده است و به مدیران آن نیز توجهی نمی‌شود؛ به همین دلیل معتقدم همه این موارد به گفتمان روشنفکری اجتماعی بر می‌گردد و در اینجا این سوال مطرح می‌شود که چرا این گفتمان وجود ندارد؟

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اضافه کرد: مارشال، زمانی که تطور حقوق را مطالعه می‌کند و درباره دولت رفاه و شهروند بحث می‌کند، می‌گوید که در انگلستان، اول حقوق مدنی در قرن هجدهم شکل گرفت، بعد حقوق سیاسی و بعد از آن طبقات مختلف شکل گرفتند و احزاب را شکل دادند و در نهایت بر اساس این  احزاب نیز ایدئولوژی‌های مختلف شکل گرفت و درست در این زمان بود که سازش بین این طبقات را مسئله حقوق اجتماعی برعهده گرفت.

علی اصغر سعیدی با طرح این سوال که چرا روشنفکران ایرانی به این مسئله نمی پردازند، گفت: علت این است که این افراد معتقدند که ما اگر بخواهیم به حقوق اجتماعی برسیم ما نیز باید همان تطور خطی حقوق در انگلستان را دنبال کنیم.

وی با بیان اینکه که در لیست شورای شهر، تنها مواضع سیاسی لحاظ شده و از توجه به مسائل اجتماعی سرباز زده شده است، بیان کرد: در کشور ما محور سیاست، سیاست‌گذاری اجتماعی نیست، بلکه توسعه سیاسی است؛ این امر در گفتمان فیمیسنیسم‌ نیز وجود دارد، زیرا نمی‌توان انتظار مشارکت وسهم برابر زنان در بازار کار و حقوق اجتماعی را داشته باشیم بدون اینکه حقوق مدنی مساوی داشته باشیم.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: مارشال می‌گوید این مهم در انگلستان اتفاق افتاد، در حالی که در کشورهای دیگر ممکن است اتفاق  دیگری بیفتد، به عنوان مثال در کره جنوبی، روشنفکران اول سیاست اجتماعی را دنبال می‌کردند و بعد حقوق مدنی و بعد حقوق سیاسی را مد نظر قرار دادند. ولی نکته مهم این است که هر کشوری این مسئله را بر اساس مسائل درونی خود پیش گرفت و به ان پرداخت.

وی ادامه داد: تجربه دنیا نشان داده است که تمام کشورهای دموکراتیک و دولت‌های رفاهی‌ توسعه یافته با بحران روبه‌رو هستند و این نشان می‌دهد که لزوما دسترسی به توسعه سیاسی، حقوق اجتماعی را ایجاد نمی‌کند.

این استاد دانشگاه درباره تجربه توسعه‌ای ایران هم گفت: ما توسعه‌ای را در حقوق اجتماعی به دست آورده‌ایم به ویژه در برابری، که نشان می‌دهد تظور خطی لزوما تطور درستی نیست، بلکه می‌توان با تکیه بر حقوق اجتماعی به حقوق سیاسی نیز رسید.

وی اضافه کرد: این امر باعث می‌شود که رشته‌های دانشگاهی از جمله سیاست‌گذاری اجتماعی، رشته‌های محجوری باشد و دانشجویان احساس کنند به دلیل عدم وجود گفتمان خاص در این حوزه  باید از حضور در این رشته‌ها سرباز بزنند.

در ایران محور سیاست، سیاست‌گذاری اجتماعی نیست، بلکه توسعه سیاسی است

سعیدی در پایان با بیان اینکه وقتی گفتمان روشنفکری به خیلی از مسائل مانند مهاجرت و بازنشستگی ‌و مسائلی از این دست توجه نکند، این مسائل پیچیده‌تر می‌شود و لاینحل باقی می‌ماند، خاطرنشان کرد: چون خیلی از حوزه‌های اجتماعی مشخص نیست و گفتمان آنها به ویژه گفتمان سیاست‌گذاری اجتماعی مسلط نیست، این پیچیدگی‌ها باقی می‌ماند و تا زمانی که تغییر گفتمان صورت نپذیرد، شما فقط در زمان‌هایی مانند انتخابات می‌توانید شاهد صحبت‌هایی در مورد مسائل اجتماعی از جمله فقر باشید و این مهم باعث می‌شود مشکلات از بین نرود و به همین دلیل گفتمان روشنفکری باید همیشه بحث‌های مختلفی را مطرح کند و به آنها بپردازد.