صحرایی: تولد نگاه علمی ساختارمند به آموزش زبان فارسی هم‌زمان با ایجاد بنیاد سعدی است

معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی در مراسم رونمایی از کتاب «آموزش کاربردی واژه»، اظهار کرد: زبان فارسی در گذشته گستره‌ای به اندازه 60 درصد کل جهان را داشته است و زبان بیگانه هندوستان، دولت عثمانی و بیش از 10 کشور دیگر بوده است؛ در کشور هندوستان حدود 30 دانشگاه داریم که زبان فارسی  را تدریس ‌می‌کنند.

 به گزارش عطنا، در مراسم رونمایی از کتاب «آموزش کاربردی واژه » برای فارسی آموزان که با حضور دکتر رضا مراد صحرایی، معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی؛ امیر زندی مقدم، مدیر انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی و مولفان کتاب در سرای اهل قلم سی‌امین نمایشگاه بین المللی کتاب برگزار شد، امیر زندی مقدم، ابتدا به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: برنامه‌ریزی‌های مختلفی صورت گرفته و کتاب‌های زیادی در دست تالیف است که بعضی از آنها با بنیاد سعدی مشترک است و تعدادی نیز به صورت مستقل انجام گرفته است.

وی ادامه داد: اهمیت آموزش زبان فارسی به حدی است که امروزه یکی از مشکلات آموزش زبان فارسی نبود کتب آموزش زبان فارسی است به دلیل وجود این خلا، مجموعه 23 جلدی را در این زمینه در دست تالیف داریم که تا انتهای سال چندین عنوان از آن آماده ‌می‌شود.

زندی مقدم افزود: کتاب آموزش کاربردی واژه و استاندارد مرجع را با بنیاد سعدی به جلو بردیم که کتاب آموزش کاربردی واژه چندمین کتابی است که با این بنیاد به صورت مشترک کار ‌می‌کنیم؛ وجود چنین کتاب‌هایی نیز ‌می‌تواند خلاهای موجود را پر بکند ولی همچنان نیازمند بر طرف کردن حداقل‌های این رشته هستیم

در ادامه این مراسم رضا مرداد صحرایی، معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی، بیان کرد: زبان فارسی امروزه از حیث منابع کامل‌ترین زبان است، زبان فارسی از چنان جایگاهی برخوردار است که بسیاری از شعرهای کهن آن به نوعی سروده شده که گویی در زمان کنونی سروده شده است. مانند شعر بوی جوی مولیان آید همی/ یاد یار مهربان آید همی.

زبان فارسی در گذشته گستره‌ای به اندازه 60 درصد کل جهان را داشته است

وی تصریح کرد: این زبان پربار امروزه در دست ماست و امیدواریم بتوانیم میراث‌دار خوبی برای آن باشیم.

مراد صحرایی اضافه کرد: زبان فارسی در گذشته گستره‌ای به اندازه 60 درصد کل جهان را داشته است و زبان بیگانه هندوستان، دولت عثمانی و بیش از 10 کشور دیگر بوده است؛ در کشور هندوستان حدود 30 دانشگاه داریم که زبان فارسی  را تدریس ‌می‌کنند و کنار آن در بسیاری از کشورهای جهان نیز کرسی زبان فارسی نزدیک به 300 سال سابقه دارد.

معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی با بیان اینکه در اسناد مکتوب، اولین گروه خارجی که وارد ایران شد تا زبان فارسی بیاموزد مربوط به سال 1706 است اظهار کرد: زبان فارسی آنقدر با اهمیت بوده است که به دستور پتر کبیر از روسیه به ایران امدند؛ حال این زبان فارسی در دست ماست و اگر کسی در منطقه بخواهد با تاریخ خود آشنا شود مجبور به فراگیری زبان فارسی است.

وی با با اشاره به اینکه هدف بسیاری از غیر فارسی زبانانی که فارسی یاد می‌گیرند، دیدگاه تاریخی است، خاطرنشان کرد: به دلیل اهمیت زبان فارسی در سال 1392 بنیاد سعدی تاسیس شد که ریاست عالی آن به عهده رئیس جمهور است و هیئت امنای آن از معاونان رئیس‌جمهورگرفته تا معاونان ارشاد، آموزش پرورش، وزارت خارجه و سازمان‌هایی ‌مهمی مانند سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلا‌می ایران و غیره را شامل ‌می‌شود.

دانشگاه علامه طباطبائی؛ یار اصلی بنیاد سعدی

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: بنیاد سعدی از ابتدای شکل‌گیری خود یاران زیادی را داشته است که دانشگاه علامه طباطبائی یکی از صمیمی‌ترین‌ها و مهمترین‌ها به شمار ‌می‌رود.

وی افزود: این کتاب نمونه‌ای است از یک مجموعه کتاب که به دنبال نیاز پایه‌ای است که توسط بنیاد سعدی شناسایی شده و با همکاری دانشگاه درحال تألیف است؛ مجموعه آموزش کاربردی واژه دارای 5 جلد است که در حال حاضر علی رغم آن، کتاب‌های دیگری نیز در دست تألیف است، کتاب‌هایی مانند آموزش زبان فارسی برای سفر و طراحی کتاب‌های دوزبانه.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی اضافه کرد: به زودی کتابی را عرضه ‌می‌کنیم که از همان اول به 10 زبان منتشر ‌می‌شود، کتابی به عنوان «گام اول» که مختص افرادی است که آشنایی اندکی با زبان فارسی دارند و از تفاوت آن با زبان‌هایی از جمله عربی آشنا نیستند.
وی با بیان اجوه اشتراک خود با دست اندرکاران بنیاد سعدی ازجمله فارغ‌التحصیل بودن آنها از دانشگاه علامه طباطبائی، گفت: برای تهیه این کتاب بسیاری از کتاب­های آموزش واژگان زبان‌های دیگر از جمله عربی و انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت و نقاط ضعف و قوت آنان مشخص شد.

صحرایی خاطرنشان کرد: در کنار این موارد، پژوهش پیکره‌ای به عنوان زیر ساخت این پژوهش انجام گرفت، در تحقیقی که در دانشگاه علامه برای واژگان پرکاربرد زبان به انجام رسیده بود، از بین واژگان بسیار زیاد موجود، 3 هزار واژه انتخاب شد که کاربرد بسیاری داشتند که این واژگان نیز در این کتاب قرار گرفتند.

وی افزود: این دو کتاب شامل 12 حوزه از حوره‌های پرکاربرد زبان فارسی هستند، از روابط خانوادگی، نوشیدنی‌ها، حمل و نقل ، تحصیلات و روابط اجتماعی گرفته تا مواردی دیگر.

معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی با بیان اینکه در این کتاب نزدیک حدود 700هزار قطعه عکس استفاده شده است، عنوان کرد: نوع عکس‌ها متناسب و اشاعه‌دهنده فرهنگ ایران است و تصاویر زنان و مردان در این کتاب کاملا با مطابق تیپ زن و مرد ایرانی است؛ در کشورهای خارجی اگر  یک عکس در کتابی قرار داده ‌شود باید شناسنامه داشته باشد وگرنه افراد تحت تعقیب قرار ‌می‌گیرند، ما نیز برای این کتاب نزدیک به 15 ماه کار فشرده انجام دادیم و این عکس‌ها و مطالب دیگر را تهیه کردیم.

وی تصریح کرد: کتاب از منظر برنامه‌ریزی درسی دارای برنامه مهارتی است، زیرا بر واژه تاکید دارد اما در زبان، خواندن، صحبت کردن، شنیدن، تلفط و ملاحظات کلامی دخیل هستند و به همین دلیل جهت‌گیری این کتاب واژگانی نیست ولی محتوای آن کاملا زبانی است به صورتی  که ‌می‌تواند منبعی مستقل برای اموزش زبان فارسی باشد.

بنیاد سعدی از ابتدای شکل‌گیری خود یاران زیادی را داشته است که دانشگاه علامه طباطبائی یکی از صمیمی‌ترین‌ها و مهمترین‌ها به شمار ‌می‌رود.

وی با اشاره به اینکه رویکرد این کتاب تکلیف‌محور است خاطر نشان کرد: این کتاب دارای فایل صوتی است که برای تمام درس‌ها اختصاص داده شده و در بین درس‌ها نیز درس «مرور» قرار داده شده است که بسیار حائز اهمیت است، در انتهای  کتاب نیز واژه‌نامه فارسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی وجود دارد که بر ارزش این کتاب افزوده است.

صحرایی ضمن تشکر از دست اندرکاران تالیف این کتاب، اظهار کرد: این کتاب قبل از اینکه به نسخه نهایی برسد یک بار در دوره دانش‌افرایی دانشگاه شهید بهشتی چاپ شد و 211 خارجی  از 43 کشور جهان آن را خواندند و نزدیک به 30 معلم آن را تدریس کردند.

وی ادامه داد: در دوره دانش‌افرایی 83‌ام که در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد و این کتاب مورد مشاهده آنها قرار گرفت، پس از آن، دانشگاه علامه این کتاب را به داوران علمی داد تا پس از ارزیابی آنها و افزای غنای کتاب به نسخه نهایی برسد.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی ضمن تشکر از رئیس دانشگاه علامه طباطبائی که با وجود پرهزینه بودن، این کتاب را با قیمت پایین عرضه ‌می‌کند، اذعان کرد:  ما امروزه در بیش از 280 دانشگاه جهان زبان فارسی داریم و در بیش از 85 کشور جهان نمایندگی رسمی داریم که در قالب رایزنی‌های فرهنگی جمهوری اسلا‌می ایران صورت گرفته است و در حال حاضر نیز در حال افزایش آن هستیم.

وی با اشاره به اینکه نگاه علمی ساختارمند و سیستماتیک به آموزش زبان فارسی تولدش هم‌زمان با ایجاد بنیاد سعدی است، تاکید کرد: بنیاد سعدی در این دوره از زمان که نیاز به آموزش زبان فارسی وجود دارد، قرار گاه قدرت نرم ایران است و این در حالی است که ما در خارج از مرزهای خود گنجینه‌ای بالاتر از زبان فارسی نداریم.

زبان فارسی نمایانگر قدرت نرم ایران است

صحرایی با با تاکید بر اینکه زبان فارسی نه فقط زبان تمدن ایران بلکه زبان فقه ناب اسلا‌می نیز است، بیان کرد: خیلی از کشورهای جهان زبان فارسی را با مسائل دینی یاد ‌می‌گیرند کشورهای مانند لبنان، ترکیه، پاکستان و غیره.

معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی با بیان اینکه زبان فارسی علاوه بر اینکه نمایانگر قدرت نرم ایران است، مهمترین جلوه‌گاه دیپلماسی عمو‌می نیز محسوب ‌می‌شود، گفت:  امروزه کسی با جنگ و سلاح به نتیجه نمیرسد و با فرهنگ، تمدن و اخلاق است که ما می‌توانیم به جایی برسیم، زبان فارسی در هر جایی شروع به کار کند، پنجره‌ای به باغ فارسی بر مردم آنجا گشوده ‌می‌شود و ما در این بین خود را رزمندگان سال 1396 برای فداکاری در قبال زبان فارسی و کشور ‌می‌دانیم.

تدریس واژگانی در بافت، یکی از ویژگی‌های کتاب است

امیر زندی مقدم در ادامه این نشست به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: این کتاب همچنان در حال تولید است و افراد در حال حاضر فقط می‌توانند کتاب استاندارد مرجع را تهیه کننند و کتاب آموزش کاربردی واژه به خاطر نوع چاپ آن اندکی طول ‌می‌کشد.

وی ادامه داد: نقاط مثبت این کتاب، این است که شکافی که در حوزه تدریس مهارت‌ها  در آموزش زبان فارسی وجود دارد را حداقل در قسمت واژگان پر ‌می‌کند و از حیث واژگانی نیز این کتاب نخستین کتابی است که وارد بازار شده است.

مدیر انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی درباب ویژگی‌های این کتاب عنوان کرد:  تدریس واژگانی در بافت، یکی از ویژگی‌هایی است که این کتاب بر روی آن تمرکز کرده است و نشان می‌دهد که کلمات در بافت‌های خاص چگونه به کار ‌می‌روند.

زندی مقدم اضافه کرد: یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب، جنبه کلامی و منظورشناسی واژگان است، به این صورت که ممکن است شما چندین کلمه برای اشاره به یک امر داشته باشید ولی آن‌چیزی که مناسب آن بافت است ممکن است تشخیصش بسیار سخت باشد و این کتاب با مثال‌های خود می‌تواند یادگیرنده را به سمتی هدایت کند که بدانند واژگان را به چه صورتی می‌توانند استفاده کنند.

وی در پایان خاطر نشان کرد: این کتاب توانسته است که درونداد قابل فهمی را که در نظریه‌های آموزش زبان وجود دارد فراهم کند، زیرا دروندادی که قابل فهم نباشد قطعا بدون تعامل به برونداد منتهی نخواهد شد.