پاسخگو بودن مدیران در فرهنگ سیاسی کشور خودزنی تلقی می‌شود

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، گفت: در حادثه پلاسکو از واژه‌های ایدئولوژیکی چون شهامت و ایثار آتش‌‌نشان‌ها استفاده شد و این امر باعث شد تا نهادهای مقصر به جای پاسخگویی در مقام مدعی حاضر شوند. شهردار تهران به هیچ وجه حاضر به معذرت‌خواهی راجب به این حادثه نشد چرا که پاسخگو بودن مدیران در فرهنگ سیاسی ما نوعی خودزنی تلقی می‌شود.

به گزارش عطنا، دکتر رضا امیدی، عضو هیئت علمی گروه تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی در نشست «نگاهی به پلاسکو، ملاحظات سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران » که یکشنبه،27 فروردین ماه با حضور جمعی از استادان و دانشجویان این حوزه، در سالن ارشاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، اظهار کرد: اولین خوانشی که از پلاسکو به وجود آمد یک نگاه کاملا نوستالژیک با یک وجه تراژدیک از قضیه بدون ارائه راهنمای سیاستی بود؛ در این بین سعی شد این حادثه بدون اینکه اجازه گفت‌وگو از رنج انسان داده شود و توجه به مسائل سیاسی را داشته باشد از بافت سیاسی و اجتماعی خودش بیرون کشیده‌ شود.

امیدی ادامه داد: در اینجا حرف از واژه‌های ایدئولوژیکی چون شهامت و ایثار آتش‌نشان‌ها به میان آمد و این امر باعث شد تا  نهادهای مقصر که می‌بایست پاسخگو باشند از ورود افراد به این دسته از مسائل جلوگیری کنند. در واقع افرادی که باید پاسخگو می‌بودند از این واژه‌های ایدئولوژیک استفاده کرده و به جای پاسخگو بودن در جایگاه افراد مدعی حاضر شدند و در این بین نیز شهردار تهران به هیچ وجه حاضر نشد معذرت‌خواهی کند زیرا پاسخگو بودن مدیران در فرهنگ سیاسی ما نوعی خود زنی تلقی می شوند.

امیدی تصریح کرد: مدیران در کشور ما این‌گونه برداشت می‌کنند که اگر مورد انتقاد قرار گیرند یا عذرخواهی کنند به کارنامه سیاسی خودشان حمله کرده‌اند به همین دلیل در نگاه آنها پاسخگویی امر معناداری نیست.

وی افزود: در بعد دیگر ماجرا، مردم بودند که از لحظه فروپاشی ساختمان، برای «خوداظهاری» استفاده کردند که این امر مهم و در عین حال عجیب بود، این اتفاق در حالی بود که عده‌ای می‌گفتند، فرهنگ بیمه‌ کارکنان پلاسکو مشکل داشته اما آمارها خلاف این قضیه را نشان داده است.

بسیاری از حوادث مانند کولبری مدتی گفته می‌شود اما چنان که باید مطرح نمی‌شود تا اینکه با حادثه‌ای مثل ریزش بهمن برجسته می‌شود.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی در این‌باره خاطرنشان کرد: کارفرمایانی که ده نفر یا کمتر زیر دستشان کار می‌کنند از حق پرداخت بیمه معاف شده‌اند که البته عنوان کردن این مسئله موجه نبوده است؛ طیف دیگری که می توان امیدوارانه‌تر به آن نگاه کرد، همان طیفی بود  که در فضای مجازی دولت را وادار به پاسخگویی و ارائه گزارش ملی کرد.

امیدی با مطرح کردن دو پرسش که آیا‌‌‌‌‌‌‌ ارائه گزارش برای ما کارکرد سیاسی دارد یا صرفا بحران ثانویه‌‌ای است که بعد از این اتفاق به وجود آمد؟ و آیا هدف از گزارش پوشش، بحران بی‌اعتمادی بود که در میان مردم نسبت به رسانه‌ها به وجود آمد یا نه؟ گفت: مجموعه این دسته از عوامل، نگاه بی‌واسطه‌ای بود که اجازه فاصله گرفتن از این پدیده را نمی‌دادند که پلاسکو و دیگر حوادثی از این دسته نمادی از اقتصاد سیاسی هستند که از دهه 40 شروع شده است.

وی افزود: اقتصاد سیاسی ما به دنبال منافع زودهنگام خودش است که به نوعی این گفتمان، کنش‌های ما را به کنش‌های هزینه_فایده تعمیم می‌دهد، مسائل سیاسی را به مسائل فنی و اداری تبدیل می‌کند که  کل نظام به معنای سیستمی آن نیز در این مسئله درگیر هستند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه این مسئله انواع انسجام اجتماعی را تحریک می‌کند، تصریح کرد: در دوسال گذشته حرف‌هایی از خصوصی‌سازی زده شده است،اما ما از خرده مسائل سوسیالیستی باقی‌مانده در این مسئله نیز گله‌مند هستیم و این در حالی است که امروزه در دنیا این نوع گفت‌وگو وجود ندارد، در این بین نکته قابل توجه این است که درست همزمان با این اتفاق بود که دسته‌ای از آتش‌نشان‌ها در مشهد به خصوصی‌سازی اعتراض داشتند.

امیدی اضافه کرد: در نظام‌هایی که سیستم های آن پاسخگو نیست، حوادثی چون کارتن‌خوابی، پدیده شفق و... از حادثه پلاسکو مهمتر است.

امیدی در جمع‌بندی سخنان خود اذعان کرد: بسیاری از حوادث مانند کولبری مدتی گفته شد اما چنان که باید مطرح نشد تا اینکه با حادثه ریزش بهمن برجسته شد؛ در حادثه پلاسکو نیز بسیاری از نهادها و سیستم‌های ناکارآمد از قبیل تامین‌ اجتماعی، شهرداری و بنیاد مستضعفان مطرح بودند که کارهای مدیریتی خودشان را به درستی انجام ندادند.

وی در پایان با اشاره به اینکه دارای انواع خلأهای بیمه‌ای هستیم که در حادثه پلاسکو تداوم یافت، افزود: نظام بیمه‌ای ما جامعیت لازم را ندارد، پلاسکو فراموش می‌شود اما اقتصاد سیاسی وابسته به آن و دینامیسم‌های آن بازتولید می‌شود، امری که توان مقابله با این دسته از حوادث را مشکل می‌کند.